Zoologiya uzb 2017. indd

1
Ko‘p tuklilar sinfi.
Ko‘p tuklilar dengizda suzib yuradi yoki den-
giz tubida yopishib yashaydigan 5 000 turni o‘z ichiga oladi.
Dengizlarning tubida hayot kechiradigan halqali chuvalchang ne-
reidaning boshi tanasidan alohida ixtisoslashgan; tanasi ko‘p miqdor-
da uzun tuklar bilan qoplangan. Tuklar tananing ikki yonidagi 

---

51
muskulli o‘simtalarda to‘p-to‘p bo‘lib joylashgan. Chuvalchanglar 
o‘simtalar yordamida suzadi yoki suv tubida o‘rmalab yuradi. Bu 
o‘simtalar ilk bor paydo bo‘lgan oyoqlar hisoblanadi. Ular baliqlar 
uchun asosiy oziq hisob 
lanadi.
Zuluklar sinfi. 
Zuluklarga chuchuk suvlarda yashab, umurtqali 
hayvonlar qonini so‘radigan yoki yirtqich hayot kechiradigan 400 
ga yaqin tur kiradi. Tibbiyot zulugidan tibbiyotda qon tomiri ka-
salliklarini davolashda foydalaniladi. Bu zuluk maxsus zavodlarda 
ko‘paytiriladi.
Halqali chuvalchanglarning kelib chiqishi.
Halqali chuvalchanglar er-
kin yashovchi qadimgi yassi chuvalchanglardan kelib chiqqan. Dengiz-
larda yashovchi ko‘p tukli halqalilar lichinkalari tana 
sida kiðriklar 
bo‘lishi, uning ayirish sistemasi 
ning kiðrikli yassi chuvalchanglar siste-
masiga o‘xshash bo‘lishi ana shundan dalolat beradi. Kam tukli halqali 
chuvalchanglar esa ko‘p tukli halqalilardan kelib chiqqan.
1. Yomg‘ir chuvalchangi hazm qilish sistemasi qanday tuzilgan?
2. Qon aylanish sistemasi qanday tuzilgan?
3. Qon qanday vazifani bajaradi?
4. Yomg‘ir chuvalchangi qanday nafas oladi?
5. Chuvalchangning ayirish sistemasi qanday tuzilgan?
6. Halqali chuvalchanglar qanday ahamiyatga ega?
7. Halqali chuvalchanglar qanday kelib chiqqan?
1. Yomg‘ir chuvalchangining ayirish sistemasi:
a) ko‘p shoxlangan naychalardan iborat;
b) orqa chiqarish teshigiga ochiladi;
d) sirtmoqsimon egilgan ingichka naychalardan iborat.
2. Yomg‘ir chuvalchangida yurak vazifasini:
a) ichak usti qon tomiri bajaradi;
b) halqum halqa qon tomirlari bajaradi;
d) ichak osti yirik qon tomiri bajaradi.