Zoologiya uzb 2017. indd

33-rasm. Ikki pallali 
mollyuskalar:
1 – perlovitsa; 
2 – dreysena; 
3 – midiya; 
4 – ustritsa
2
1
3
4
Boshoyoqli mollyuskalar sinfi. 
Boshoyoqlilar oyog‘ining ol 
dingi 
qismi o‘zgarib, paypaslagichlarni hosil qiladi (34-rasm). Gavdasi-
ning uzunligi 1 sm dan 5 m gacha bo‘lib, bosh va tana qismlariga 
ajraladi. Oyoqlari asosida voronkasi joylashgan. Tanasi qalin muskulli 
mantiya bilan o‘ralgan. Chig‘anog‘i yo‘qolib ketgan. Og‘iz teshigi 
atrofida 8 yoki 10 ta paypaslagichlari bo‘ladi. Paypaslagichlarida 
juda ko‘p so‘rg‘ichlar joylashgan.
Boshoyoqlilarning bosh miyasi juda kuchli rivojlangan bo‘lib, ular 
xilma-xil va murakkab reflekslar hosil qiladi. Boshoyoqlilar man-
tiya bo‘shlig‘iga suv o‘tib turadi. Ular suvni mantiya bo‘shlig‘idan 
voronkasi orqali katta bosim ostida siqib chiqarib, reaktiv harakat 
qiladi. Orqa ichagiga siyoh xaltasi yo‘li ochiladi. Ular xavf tug‘il-
ganida suvga siyoh chiqarib, dushmandan qutulib qoladi.

---

59
Boshoyoqli mollyuskalar okean va ochiq dengizlarda tarqalgan; 
tropik dengizlarda, ayniqsa, ko‘p uchraydi. 650 ga yaqin turi ma’lum. 
Kalmar, karakatitsa, sakkizoyoqning asosiy ozig‘i krab 
lar, baliqlar, 
mollyuskalar hisoblanadi. Ular go‘shti uchun ko‘p 
lab ovlanadi.
1. Baqachanoq qanday oziqlanadi va nafas oladi?
2. Baqachanoq qanday rivojlanadi?
3. Ikki pallalilarning qaysi turlari dengizlarda uchraydi?
4. Boshoyoqlilar qanday tuzilgan?
5. Boshoyoqli mollyuskalarning murakkab tuzilish belgilari nimadan iborat?
1. Baqachanoq gavdasi bo‘limlari:
a) bosh; b) tana; d) oyoq; e) qorin.
2. Baqachanoqning chiqarish sifoniga ochiladi:
a) jabralar;
e) mantiya bo‘shlig‘i;
b) ayirish yo‘li; 
f) qon tomiri;
d) orqa chiqarish teshigi; 
g) jinsiy teshik.