АзярбайжАН РЕСПУБЛИКАСЫ ТЯЩСИЛ НАЗИРЛИЙИ азярбайжан дювлят игтисад университети

АЗЯРБАЙжАН РЕСПУБЛИКАСЫ ТЯЩСИЛ НАЗИРЛИЙИ

АЗЯРБАЙжАН ДЮВЛЯТ ИГТИСАД УНИВЕРСИТЕТИ

«МАЭИСТРATURA МЯРКЯЗИ»

Quluzadə Ülvi Bəhram oğlu

MÖVZU: «ÖLKƏDƏ İQTİSADİ İNKİŞAFIN TƏMİN EDİLMƏSİNDƏ ELEKTRON HÖKUMƏT XİDMƏTLƏRİNİN ROLU VƏ ONUN MONİTORİNQ SİSTEMİNİN QURULMASI MƏSƏLƏLƏRİ»

МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАSI

Истигамятин шифри вя ады:	ИИМ 020000	Mühəndis iqtisadiyyatı və idarəetmə
Ихтисасын шифри вя ады:	ИИМ 020006	İqtisadi fəaliyyətin riyazi və informasiya təminatı

Елми рящбяр akad. Abbasov Ə.M.	Маэистр програмынын рящбяри prof. Quliyev R.A.
КАФЕДРА МЦДИРИ:	akad.ABBASOV Ə.M.

бАКЫ - 2015

МЦНДЯРИжАТ

REFERAT ...............................................................................................	3-5
ЭИРИШ……………………………………………………….....................	6-7
FƏSİL I. ELEKTRON HÖKUMƏTİN FORMALAŞMASININ KONSEPTUAL ƏSASLARI..................................................................	8-28
1.1. Ölkədə elektron hökumətin yaradılmasının zəruriliyi və onun inkişaf mərhələləri.....................................................................................	8-21
1.2. Elektron hökumətin məqsəd və vəzifələri..........................................	22-28
FƏSİL II. DÜNYA ÖLKƏLƏRİNDƏ ELEKTRON HÖKUMƏTİN VƏ ELEKTRON XİDMƏTLƏRİN İNKİŞAF İSTİQAMƏTLƏRİ....	29-52
2.1. Beynəlxalq təcrübədə elektron hökumət modelləri............................	29-40
2.2. Dünyada istifadə edilən elektron hökümət xidmətlərinin mərhələ modelləri....................................................................................................	41-45
2.3. Beynəlxalq reytinqlərə əsasən Azərbaycan və dünya ölkələrinin elektron hökümət və elektron xidmətlər sıralamasında yeri.....................	46-52
FƏSİL III. ÖLKƏDƏ ELEKTRON XİDMƏTLƏRİN İQTİSADİ İNKİŞAFA TƏSİRİ VƏ ELEKTRON XİDMƏTLƏRİN MONİTORİNQ SİSTEMİNİN YARADILMASI PERSPEKTİVLƏRİ...............................................................................	53-76
3.1. Azərbaycanda İKT-dən istifadənin artırılması istiqamətində həyata keçirilmiş tədbirlər....................................................................................	53-61
3.2. Azərbaycanda e-hökumət xidmətlərinin mövcud durumunun qiymətləndirilməsi və inkişaf istiqamətlərinin müəyyənləşdirilməsi........	62-71
3.3. Elektron xidmətlərin monitorinq sisteminin yaradılmasının mümkün istiqamətləri...............................................................................	72-76
НЯтижЯ вЯ тЯклифлЯр………………………………………........	77-79
ЯдЯбиййат сийащысы……………………………………...............	80-81

REFERAT

Мювзунун актуаллыьы: Dünya birliyinin intensiv texnologiyaların inkişafı mərhələsinə daxil olduğu XXI əsrdə informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının (İKT) geniş tətbiqi insan fəaliyyətinin təhsil, səhiyyə, məşğulluq, iqtisadiyyat və digər sahələrində əhəmiyyətli dərəcədə dəyişikliklərə gətirib çıxarmışdır. Qeyd etmək lazımdır ki, İKT iqtisadiyyatın rəqabət qabiliyyətliliyini artıraraq onun dünya təsərrüfatı sisteminə inteqrasiya olunması imkanlarını, dövlət idarəçiliyinin və yerli idarəetmənin səmərəliliyini artırmağa zəmin yaradır. İnformasiya texnologiyalarının inkişafı nəticə etibarı ilə cəmiyyəti keyfiyyətcə yeni bir mərhələyə - informasiya cəmiyyətinə çevirir.

Müasir qloballaşma dövründə informasiya cəmiyyətinə keçid bu cəmiyyətə xas olan dövlət idarəçiliyinin formalaşmasını-elektron hökumət yaradılmasını tələb edir. E-hökumət İKT imkanlarına və vətəndaş cəmiyyəti dəyərlərinə əsaslanaraq dövlət idarəetməsinin səmərəliliyini artırır, istehlakçılara bilavasitə müxtəlif xidmətlər göstərir və dövlət orqanlarının fəaliyyəti barədə vətəndaşlara müntəzəm olaraq məlumatlar verir.

Qeyd etmək lazımdır ki, müasir dünyada gedən qloballaşma, modernləşmə və informasiyalaşma prosesləri bir-birilə əlaqəli olub, biri digərini şərtləndirir.

Hazırda informasiya inqilabı dövrünü yaşayan Azərbaycan Respublikası müstəqillik əldə etdikdən sonra XXI əsrdə davamlı iqtisadi inkişaf mərhələsinə qədəm qoymuşdur. Ölkəmizin iqtisadiyyatının dünya təsərrüfat sisteminə daxil olması müasir dövrdə dövlət idarəçiliyində mükəmməl texnologiyalardan istifadə edilməsini obyektiv zərurətə çevirir. Siyasi və sosial-iqtisadi proseslərin idarə olunmasının Sovet dövründən miras qalmış üsulları və vasitələrinin cəmiyyətdə ictimai münasibətlərin müasir inkişafı meyilləri ilə uyğun gəlməməsi dövlət idarəçiliyində müasir dövrün reallıqlarının nəzərə alınmasını tələb edir. Məhz bu səbəblərdən də dövlət idarəçiliyinin həyata keçirilməsində elmi cəhətdən əsaslandırılmış yeni siyasi yanaşmaların axtarışları və işlənib hazırlanmasının hakimiyyət və cəmiyyət arasında qarşılıqlı münasibətlərin yeni modelinin yaradılmasının ölkəmiz üçün mühüm praktik əhəmiyyəti vardır.

Belə yanaşmalardan biri də ölkəmizdə 2005-ci ildə “Elektron Azərbaycan” Dövlət Proqramının qəbul edilməsidir. “E-Azərbaycan” Dövlət Proqramına uyğun olaraq “E-Hökumət”in formalaşdırılması məqsədilə 2005-2008 və 2010-2012-ci illər üçün Tədbirlər Planının işlənib hazırlanması bu sahədə irəliyə doğru atılmış real addımlardandır. E-hökumətin yaradılması və inkişafı mürəkkəb bir proses olaraq, xeyli vaxt tələb edir.

2013-cü ilin ölkəmizdə “İKT ili” elan edilməsi bu sahədə qarşıda duran vəzifələrin həyata keçirilməsini əhəmiyyətli dərəcədə sürətləndirmişdir.

Тядгигатын мягсяди: Тядгигатын ясас мягсяди iqtisadi inkişafın əsas istiqamətlərinin tədqiqi, elektron hökumətin formalaşmasının texniki və texnoloji şərtlərinin tədqiqindən ibarətdir.

Тядгигатын предмети: Тядгигатын предмети кими iqtisadi inkişaf, informasiya cəmiyyəti, elektron hökumətin formalaşmasının və inkişafının əsas xüsusiyyətləri və elektron xidmətlərin genişləndirilməsi məsələlərinin тядгиги чыхыш едир.

Тядгигатын нязяри ясасларыны informasiya iqtisadiyyatı, iqtisadi inkişaf, informasiya cəmiyyəti sahəsində елми классикляринин, мцасир Гярб игтисадчыларынын ясярляри иля йанашы рус вя Азярбайжан игтисадчы алимляринин тядгигатлары, щямчинин тядгигатчынын фярди йанашмасы тяшкил едир. Диссертасийанын йазылмасында informasiya iqtisadiyyatı, informasiya cəmiyyəti, elektron hökumətin iqtisadi inkişafda rolundan эениш истифадя едилмишдир.

Тядгигатын методолоъи базасыны иnformasiya cəmiyyəti və informasiya iqtisadiyyatı елмlərинин ясасландыьы елми тядгигат методларынын эениш спектри вя проблемин тядгигиндя елми абстраксийа, тарихи вя мянтиги ялагя, индуксийа, дедуксийа, анализ вя синтез методларындан истифадя едилмякля фактлар йыьылыб-цмумиляшдирилмиш, онлар арасында ганунауйьун вя тясадцфи ялагяляр мцяййянляшдирилмиш характерик яламятляр ашкара чыхарылмыш, щямчинин мцасир инкишаф хцсусиййятлярини вя тямайцллярини изащ едян бир чох харижи юлкя алимляринин елми мцлащизярялərи вя нятижяляри тяшкил едир.

Елми йенилик: Маэистр диссертасийасынын елми йенилийи informasiya iqtisadiyyatının və informasiya cəmiyyətinin formalaşması xüsusiyyətləri, elektron hökumətin qurulması məsələləri, elektron hökumətin iqtisadi inkişafda rolunun artırılması istiqamətləri barясиндя тяклиф вя тювсийялярин щазырланмасындан ибарятдир.

Нязяри вя тяжрцби ящямиййяти апарылан тядгигатын ясас нятижя вя елми мцддяaларындан тяклифляр вя тювсийялярдян, informasiya cəmiyyəti, informasiya iqtisadiyyatı, elektron hökumətin inkişaf məsələlərinin həllinin щяйата кечирилмясидир.

Информасийа мянбяйи мцхтялиф бейнялхалг тяшкилатларын дюврц няшрляри, Azərbaycan Respublikası Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinin, Азярбайжан Республикасы Дювлят Статистика Комитясинин, Мяркязи Банкын, Игтисадиyyat və Sənaye Назирлийининин мялуматларындан ибарятдир.

Ишин структуру вя щяжми. Апарылмыш тядгигат иши эириш, цч фясил, нятижя вя тяклифлярдян ибарятдир. Эиришдя ишин актуаллыьы, тядгигатын истигамятляри эюстярилир вя тядгиг едиляжяк проблемляр мцяййянляшдирилир.

Magistr dissertasiya işinin birinci fəslində elektron hökumətin formalaşmasının konseptual əsasları geniş şəkildə təhlil edilmişdir.

Dissertasiya işinin ikinci fəslində dünya ölkələrində elektron hökumətin və elektron xidmətlərin inkişaf istiqamətləri araşdırılmışdır.

Magistr dissertasiya işinin üçüncü fəslində isə ölkədə elektron xidmətlərin iqtisadi inkişafa təsiri və elektron xidmətlərin monitorinq sisteminin yaradılması perspektivləri öyrənilmişdir.

ЭИРИШ
Son onillikdə informasiya və kommunikasiya texnologiyaları (İKT) gündəlik həyatımızın müxtəlif sahələrində mühüm rol oynamışdır. Belə sahələrə turizm sektorundan tutmuş səhiyyə, bank, ticarət, biznes kommunikasiya, sosial kommunikasiya, fərdi və dövlət orqanları arasında əlaqələrə qədər sahələr daxildir. Elektron xidmətlər kompüter əsaslı vasitə olmaqla görüləcək işlərin sadələşdirilməsi və lazımi şəkildə həyata keçirilməsi məqsədi daşıyır. Görüləcək işlərin sadələşdirilməsi dedikdə onların az səy göstərməklə daha sürətli həyata keçirilməsi nəzərdə tutulur (Kronholm, 2010).

Elektron xidmətlər daha çox diqqət və əhəmiyyət cəlb edən sürətlə inkişaf edən sahədir (Bruçer və Skul, 2004). Ölkə vətəndaşları dövlətdən yüksək keyfiyyətli, kəmiyyətli və hər gün 24 saat işləyən elektron xidmətlər göstərilməsini tələb edirlər. Elektron xidmətlərin formalaşması və inkişafı məqsədilə ölkələr vətəndaşların tələblərini təmin edən informasiya sistemlərinin inkişafını həyata keçirməlidirlər. Kuk 2002-ci ildə qeyd etmişdir ki, elektron xidmətlər, vətəndaşların arzuları və tələbatları sahəsində bir sıra tədqiqatlar aparılmışdır. Bu tədqiqatlardan belə nəticə əldə olunmuşdur ki, dövlət orqanları vətəndaşların istəkləri və tələbatlarına uyğun elektron xidmətlər yaratmırlar.

Kronholma görə elektron xidmətlərin əsas məqsədi ölkə vətəndaşları ilə dövlət orqanları arasında əlaqələrin yaradılması olduğundan İT sistemləri kommunikasiya forması kimi yaradıla bilər. Komminikasiya kriteriyası elektron xidmətlər tərəfindən dəstəklənən üç keyfiyyət növünü özündə birləşdirə bilər: Qarşılıqlı əlaqə keyfiyyəti – qarşılıqlı əlaqə istifadəçi ilə elektron xidmət arasında mövcud olur. Kommunikasiya keyfiyyəti – kommunikasiya iki istifadəçi (dövlət orqanı və istifadəçi) arasında qərarlaşır. Məqsəd keyfiyyəti – məqsəd keyfiyyəti dövlət orqanı ilə istifadəçi arasında məqsədlərin həyata keçirilməsidir.

Qeyd etmək lazımır ki, elektron hökumət sahəsində bir çox təriflər verilmişdir. Aşağıda həmin təriflərdən bəzilərini verməklə tədqiqatın mahiyyətini açıqlamağa çalışacağıq.

BMT-nin İqtisadi və Sosial Məsələlər üzrə Departamentinin hesabatında (2005-ci ildə) belə qeyd edilmişdir: “İnsanlara informasiya və dövlət xidmətlərinin göstərilməsi istiqamətində dövlət orqanları tərəfindən İKT-dən istifadə və onun tətbiqi Elektron hökumət adlanır. Elektron hökumət daha səəmərəli şəkildə vətəndaşlara informasiyanın ötürülməsi, xidmətlərin göstərilməsi və insanların dövlət idarəetməsində iştirakının artırılmasında mühüm əhəmiyyətə malikdir”.

Dünya Bankının 2011-ci il hesabatında Elektron hökumətə belə tərif vermişdir: “Dövlət orqanlarının informasiya texnologiyalarından istifadə etməsi daha asan şəkildə vətandaşlar, iş adamları və başqa dövlət orqanları ilə əlaqənin yaradılmasına şərait yaradır. İKT vasitələrindən istifadə dövlət orqanlarının vətəndaşlara daha yaxşı xidmət göstərməsinə, iş adamları ilə qarşılıqlı əlaqələrin gücləndirilməsinə, vətəndaşların daha asan şəkildə informasiya əldə etməsinə və daha səmərəli dövlət idarəetməsinin həyata keçirilməsinə şərait yaradır. Bunun nəticəsində rüşvət halları azalır, şəffavlıq artır, xərclər azalır, gəlirlər artır və bütün işlərdə rahatlıq əldə olunur”.

İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatı Elektron hökumətin əhəmiyyəti barəsində belə qeyd etmişdir: “Yeni informasiya və kommunikasiya texnologiyalarından, xüsusilə də şəbəkədən dövlət orqanlarının istifadəsi onların fəaliyyətlərinin hərtərəfli şəkildə həyata keçirmələrinə səbəb olur”.

Avropa Komissiyası isə elektron hökumətin izahını belə vermişdir: “Elektron hökumət informasiya və kommunikasiya texnologiyalarından imkan yaratdığı alətlər və sistemlərdən istifadə etməklə vətəndaşlar və iş adamları üçün daha yaxşı dövlət xidmətlərinin göstərilməsinə şərait yaradır”.

Bütün yuxarıda qeyd edilən təriflərdən və izahlardan belə qənaətə gəlmək olar ki, Elektron hökumət İKT vasitələrindən istifadə etməklə dövlət orqanlarının vətəndaşlar və iş adamlarına sürətli şəkildə informasiyanın ötürülməsi və dövlət xidmətlərin göstərilməsinə, dövlət orqanları ilə vətəndaşlar və iş adamları arasında qarşılıqlı əlaqələrin gücləndirilməsinə, habelə daha səmərəli dövlət idarəeməsinin həyata keçirilməsinə şərait yaradır.

FƏSİL I. ELEKTRON HÖKUMƏTİN FORMALAŞMASININ KONSEPTUAL ƏSASLARI
1.1. Ölkədə elektron hökumətin yaradılmasının zəruriliyi və onun inkişaf mərhələləri
Bütün dünyada son illər bir çox istiqamətlərdə mühüm dəyişikliklər baş vermişdir. Bu dəyişikliklərə ilk növbədə aşağıdakılar aid edilə bilər:

• İnsan həyatına qeyri-adi həcmdə və böyük sürətlə müxtəlif informasiyaların daxil olması, həmçinin, insanın həyat fəaliyyətinin keyfiyyətcə dəyişməsi;

• İnformasiya axtarışı, sistemləşdirilməsi və ötürülməsinin müasir vasitə və texnologiyalarından istifadə edilməsi nəticəsində informasiya prosesləri barədə təsəvvürlərin kökündən dəyişilməsi.

Yüksək texnologiyaların inkişafı, iqtisadiyyatdakı böyük struktur dəyişiklikləri və yeni idarəetmə üsullarının tətbiqi sayəsində dünyanın bir sıra inkişaf etmiş ölkələri – ABŞ, Yaponiya və Qərbi Avropa XX əsrin II yarısından etibarən sənaye mərhələsindən informasiya mərhələsinə keçmişdir.

İKT-nin ictimai həyatın bütün sahələrinə nüfuz etməsini, İKT-dən istifadə olunmaqla iqtisadiyyatın, siyasi və sosial fəaliyyətin yeni üsullarla idarə edilməsini nəzərə alan sosioloqlar əvvəlcə sənayedən sonrakı (postindustrial), sonra isə informasiya cəmiyyəti barədə fikir yürütməyə başladılar.

Bəşər sivilizasiyasının təkamül prosesində yeni bir pillə olan informasiya cəmiyyətində iqtisadiyyatın informasiya sektoru bütövlükdə dünya birliyinin və ayrı-ayrı ölkələrin inkişafına həlledici təsir göstərir. Məhz İKT-nin cəmiyyət həyatına belə geniş miqyasda təsiri informasiya cəmiyyətinin formalaşmasına gətirib çıxarır və cəmiyyətin siyasi, iqtisadi, sosial və mədəni həyatını kökündən dəyişir.

Ekspertlərin fikrincə iqtisadiyyatın müasir texnoloji səviyyəsi 5-ci texnoloji uklada uyğundur. Bu ukladın əsasını elektronika, hesablama və optoelektron texnika, proqram təminatı, telekommunikasiya, robotquraşdırma, karbohidrogen xammalının istehsalı və işlənməsi, informasiya xidmətləri təşkil edir. Əvvəlki texnoloji inqilabların əsasında materiya və energiya durduğu halda, bu beşinci informasiya inqilabı ontoloji, qnoseoloji və etik kateqoriyalarla yanaşı həm də sosial-fəlsəfi problemləri əhatə edir.

Dünyanın qabaqcıl ölkələrində artıq 6-cı texnoloji ukladın işlənib hazırlanmasına başlanılmışdır. Bu ukladın XXI əsrin 30-cu illərindən tətbiqi gözlənilir. Bu ukladın əsasında istehsal proseslərinin bütün mərhələlərində kompüter texnologiyalarının əlaqəli şəkildə tətbiqi ilə biotexnologiyaların inkişafı durur.

İlk dəfə 1960-cı illərin əvvəllərində ABŞ və Yaponiyada elmə daxil olan “informasiya cəmiyyəti” termini bu gün təkcə elmə, informasiya sahəsi üzrə mütəxəssislərin leksikonuna deyil, həm də siyasi xadimlərin, iqtisadçıların və alimlərin həyatına daxil olmuşdur.

İnformasiya cəmiyyəti yeni texnoloji uklada əsaslanan, informasiya ehtiyatını ictimai zənginliyin əsas formasına çevirən, iqtisadi inkişafın əsas faktor rolunu oynamasına əsaslanan sosial-iqtisadi bir sistemdir.

Biliklər və informasiya bu cəmiyyətdə "strateji ehtiyat" və "cəmiyyətin transformasiyasının agentləri" kimi rol oynayır.

Dövlətin vahid informasiya sisteminin yaradılması məqsədi ilə aşağıdakıların həyata keçirilməsi zəruridir:

1. 
   İdarəolunan obyektlər barədə maddi, istehsalat, sosial, texniki və texnoloji məlumatları, istehsalatı, sosial xidmətləri və s. istehlak xarakterli fəaliyyəti tənzimləyən normalar və normativlər, dövlət orqanlarının bu sferada qanunları və qərarları toplayan məlumatlar və texniki baza formalaşdırılmalı;
   
2. 
   İdarə edən heyətin peşəkarlıq və psixoloji hazırlığının aparılması təmin edilməlidir.
   

İlk dəfə “electronic government” termini ABŞ-da İnternetin və bütövlükdə informasiya texnologiyalarının inkişafına xüsusi önəm verən B.Klinton Administrasiyası zamanı işlədilmişdir. Anoloji qaydada “elektron ticarət” (e-commerce) və “elektron biznes” (e-business) terminləri də yaranmışdır.

E-government termininin “istifadə etmək”, “üsul” və “təmin etmək” kimi mənalarına və işlədilmə təyinatlarına baxmayaraq, hərfi mənada “elektron idarəetmə” yaxud “hökumətin elektron idarə edilməsi” deməkdir.

E-hökumət mövzusunun politoloji konteksinə və onun kompleks halında siyasi aspektlərinin birgə öyrənilməsinə çoxsaylı elmi əsərlər həsr edilmişdir.

Xronoloji qaydada ənənəvi hökumətə əlavə, yaxud onun analoqu olmayan e-hökumətə verilən təriflərin bir neçə formasına diqqət yetirək:

1. 
   Şəbəkədə dövlət (dövlət orqanlarının öz portallarının olması), yaxud e-inzibatçılığın bir forması, və yaxud şəbəkələşdirilmiş hökumət.
   
2. 
   İKT-dən istifadə etməklə dövlət orqanları və cəmiyyət arasında qarşılıqlı informasiya əlaqəsi. Belə bir tərif İnformasiya Cəmiyyəti İnstitutunun nümayəndələri tərəfindən konfransda verilmişdir. Digər bir fikrə görə isə “e-hökumət” ideyasının mahiyyəti dövlətin idarə olunmasının təşkilinin və vətəndaşlarla qarşılıqlı əlaqənin İnternet və digər informasiya şəbəkəsi vasitəsilə aparılmasıdır, dövlət idarəçiliyinin təkmilləşdirilməsində və islahatların aparılmasında İKT-dən istifadə edilməsidir.
   
3. 
   UNESCO Governance (idarəetmə) anlayışına belə tərif verir: “Governance” dövlət idarəçiliyi çərçivəsində siyasi, iqtisadi və inzibati fəaliyyət olub, vətəndaşların öz maraqlarını, hüquq və vəzifələrini reallaşdırmağı özündə ehtiva edir.
   
4. 
   Abramson və Mins (2001), və Muir və Oppenheim (2002) “e-hökumət” anlayışını dövlət, ictimaiyyət (vətəndaş və iş adamları) və işçilər arasında elektron vasitələr ilə əlaqə (alış-veriş və informasiya mübadiləsi) kimi müəyyən edirlər.
   
5. 
   S.А.Dyatlov (2002) hesab edir ki, “e-hökumət” anlayışı geniş anlamda bir sıra sosial-humanitar və texnoloji məsələləri əhatə edir.
   
6. 
   V.V. Turovets (2005) qeyd edir ki, “e-hökumət” dedikdə dövlət aparatı işinin aşkarlığını və səmərəliliyini artırmaq məqsədi ilə onun informasiyalaşdırılmasına yönəlmiş kompleks tədbirlər başa düşülməlidir.
   
7. 
   E-hökumət dövlət idarəçiliyində İKT-dən istifadə edilməsidir və həftənin 7 günü sutkanın 24 saatında informasiya və dövlət xidmətinin elektron göstərilməsidir.
   
8. 
   E-hökumət özündə texnoloji, iqtisadi, sosial və siyasi aspektləri birləşdirən, dövlət orqanlarının qarşılarında duran vəzifələrin həllini dəyişən üsullarla icra etmək məqsədilə yaradılmış bir infrastrukturdur. “E-hökumət” iqtisadi (gəlirlərin artması, maliyyə idarəçiliyinin yaxşılaşması və s.), sosial (səhiyyənin və ekologiyanın yaxşılaşması, ictimai asayişin möhkəmlənməsi, xidmətlərin keyfiyyətinin artması və s.) və siyasi (şəffaflığın və korrupsiya ilə mübarizənin yüksəlməsi, dövlət informasiyasının inkişafı və s.) məsələləri həll edir.
   
9. 
   E-hökumət idealda bütün vətəndaşları təkmilləşdirilmiş dövlət xidmətlərinə sadə və sürətli çıxışla təmin etməli, cəmiyyətə hökumət informasiyasını idarəetmə yollarını köklü surətdə dəyişməklə çatdırmalı, onlara dövlətin idarəedilməsində öz konstitusiya hüquqlarını reallaşdırmağa imkan verməlidir.
   
10. 
    Əsas vəzifələri aşağıda sadalananlar olan dövlət qulluğunun avtomatlaşdırılması: vətəndaşların bütün lazımi dövlət məlumatlarına sərbəst çıxışının təmin edilməsi, vergilərin yığımının təşkili, patent və nəqliyyat vasitələrinin qeydiyyatı, lazımi məlumatların verilməsi, müqavilələrin bağlanması, dövlət aparatına lazım olan materialların və ləvazimatın alınmasına sifarişlərin yerinə yetirilməsi.
    

Şəkil 1-də müasir idarəçilikdə İKT-dən istifadənin bir çox daxili və xarici üstünlüklərə malik olduğu aydın görünür.

Daxili üstünlüklər: • Təkrarlanan funksiyaların ləğvi • Transaksiyaların dəyərinin azalması • Bürokratik prosedurların sadələşdirilməsi • Yüksək səmərəlilik • Daha yaxşı koordinasiya və kommunikasiya • Şəffaflığın artırılması • İnformasiyaların təşkilatlararası mübadiləsi • İnformasiyanın təhlükəsiz idarə olunması

İKT-dən istifadə etməklə şəbəkə idarəetməsi

Xarici üstünlüklər: •Xidmətlərin göstərilməsinin tezləşməsi • Yüksək səmərəlilik • Xidmətlərdən istifadə imkanlarının artması • Xidmətlərin göstərilməsində innovasiyalar • Siyasətdə iştirak imkanlarının artması • Vətəndaşların səlahiyyətlərinin genişlənməsi • Vətəndaşların iştirakı