Kirish qismi
Yüklə 1,08 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
KIRISH QISMI Jahon iqtisodiy geografiyasi - ishlab chiqarishni joylashtirish qonuniyatlari ijtimoiy tarixiy rivojlanish davrlarida geografik muhitda ishlab chiqarish kuchlarini o‘zaro ta’siri va moslashuvini o'rganuvchi fan. Shu jumladan, iqtisodiy geografiyaning predmeti, bir tomondan, jamiyat ishlab chiqaruvchi kuchlari, ularning joylashishi, o‘zaro aloqadorligi, ularning tarixiy rivojlanish davrlari, o’zaro ishlab chiqarish aloqalari, egalik xususiyatlari bilan bog liq bo`lib, turli davrlarda zamon va makonda o‘zgarishini, ikkinchi tomondan, ishlab chiqarish kuchlarining joylashgan geografik muhitini o’ziga xos xususiyatlarini o`rganadi. Yuqoridagilardan aniqlanishicha, iqtisodiy geografiya hozirgi kunda haqiqiyligicha qolmoqda. U faqatgina ishlab chiqarish kuchlarini ishlab chiqarishdagi jarayonini emas, balki geografik muhitdagi tabiiy resurslardan foydalanishni o’rganadi. Ta’kidlash joizki, iqtisodiy geografiya tabiat va jamiyat o‘rtasidagi o’zaro bog`liq umumiy masalalar bilan bir qatorda turli tabiiy muhitning ishlab chiqarish kuchlarini joylashtirishga ta’sirini o‘rganishi ham muhim ahamiyat kasb etadi. Agar aholi geografiyasi o‘rganilsa, unda nafaqat ishlab chiqarishda band aholi o’rganiladi, balki ishlab chiqarishga to`g`ridan-to`g`ri aloqasi bo’lmagan tillarning millat, elat, din va insonlarning turmush tarzi kabi inson hayotining tug`ilishdan boshlab o`limigacha bo`lgan jihatlarni o‘rganadi. Zamonaviy xo`jalik geografiyasini moliyaviy kapital, bozor xizmatlarisiz tushunish qiyin. Eng asosiy aholi va xo’jalik geografiyasidagi siljishlar turli xil miqyosdagi hududiy majmualami shakllanishi jamiyat hayotidagi o‘zgarishlar mafkura, siyosat, falsafiy jihatlardagi moddiy, madaniy, tashkiliy aloqalar shunga olib keladiki, iqtisodiy geografiyaning boshqa ijtimoiy fanlar tarix, iqtisod, etnologiya, siyosatshunoslik fonlari bilan bevosita bog`liq. Minglab yillar davomidagi tabiat bilan jamiyat o‘rtasidagi munosabatni o`rganish tajribasi shuni ko`rsatadiki, ishlab chiqarish kuchlarini yuksalishida tabiatdan maksimal darajada foydalanish, XX asrning II yarmidan keyin tabiiy resurslardan xo`jasizlarcha foydalanish natijasida hozirgi kunda jamiyatni asosiy muammosi tabiatni saqlab qolish va resurslarni iloji boricha tejashdan iborat. Geografik qobiqda yuz berayotgan ijtimoiy elementlarning iqtisodiy-ijtimoiy qonuniyatlarini joylashtirish, ularning o’zaro aloqadorligi va mosligi yo‘nalishlarini olib borish jarayonlarida hozirgi vaqtda yetarlicha o’zgarishlar ro’y berdi. Yüklə 1,08 Mb. Dostları ilə paylaş:
|