Qaytganimda uyda bo’l Elchin Safarli

---

Qaytganimda uyda bo’l Elchin Safarli 
@BookBek 

---

Qaytganimda uyda bo’l Elchin Safarli 
@BookBek 
I qism 
Bizning barchamiz kim – qachonlardir sho’rtob suvlikdan yorug’ 
dunyoga qadam qo’yganmiz, zero dengiz hayotning beshigi hisoblanadi. 
Endi bizlar usiz yashay olmaymiz. Faqat, endi tuzni alohida 
tanovul qilamiz va chuchuk suvni ham alohida ichamiz. Bizning limfa 
tugunlarimiz huddi dengiz suvinikidek tuzli tarkibga ega. Biz dengizdan 
kim – qachonlardir ajralib ketgan bo’lsak-da, u hamon har birimizning 
vujudimizda yashaydi. 
Eng qaqroq sahroning ichkarisida yashaydigan odam ham o’zi 
sezmagan holda qonida dengizni olib yuradi. 
Balki, shundanmi, odamlar dengizning betinim mavjlarini ko’rgisi, 
ularning abadiy g’alayonini eshitgisi kelaveradi. 
Bu tovush tom ma’noda ularning ko’hna vatani sadosi, qonning 
chorlovidir. 
Viktor Konetskiy 
 
 
1 
O’zinga azob o’ylab topma… 
Bu yerda yil-o’n ikki oy qish hukmron. Ko’pincha chiyillab, 
ahyon-ahyonda esa o’kirib qoladigan ayozi bor, Ignadek shimol shamoli 
bu tap-taqir yerlar va uning aholisini o’z hukmronligiga asir qilgancha 
qo’yib yubormaydi. Ularning ko’pchiligi tug’ilganlaridan beri 
sadoqatlaridan g’ururlangancha bu yerlarni tark etishmagan. Yana yillar 
davomida bandidan uzilgan bargdek quloch yozib ummonning boshqa 
sohiliga qochib ketadiganlari ham bor. Bular asosan tirnoqlarini yorqin 
ranglarga bo’yab olgan qo’ng’ir sochli ayollar. 
Ummon ortga chekinayotgan noyabrning so’ngi besh kunida ular 
bir qo’liga jamadonlari, boshqasi bilan bolalarini yetaklab jigarrang 
plashlariga o’ralgancha bandargoh tomonga shoshilishadi. Bu ayozli 

---

Qaytganimda uyda bo’l Elchin Safarli 
@BookBek 
yerlarga sadoqatli ayollar esa derazalar qopqasidagi tirqishlardan qochib 
qolayotganlarni kuzatib qolarkan, ularga hasaddanmi, balki sadoqat va 
oqillikdan zaharhanda qilishadi. 
«O’zlariga azob sotib olishayapti. Biz yetib bormagan joylarda 
hayot yaxshiroq, deya o’z yerlarining qadrini toptashmoqda…» 
Oying ikkimizga esa bu yer yaxshi. Oqshomlari oying shamollar 
haqidagi kitoblarni ovoz chiqarib o’qiydi. Huddi sir-sinoat olamiga 
dahldordek, qaddini tik tutgancha, tantanavor ohanglarda. Bunday 
paytlarda 
Mariya 
huddi 
ob-havo 
maʼlumotlarini oʻqiyotgan 
suxandonlarni eslatadi.
“…Tezlik sekundiga yigirma-qirq metrlarni tashkil qiladi. Yalpi 
sohilni egallagancha, to’xtovsiz esadi. Kuchayib borayotgan oqimlar 
taʼsirida bir necha kilometr yuqoriga koʻtarilgan shamol troposferaning 
quyi qatlamlarida ham kuzatiladi...” 
Uning oldidagi stolda kutubxonaning bir necha kitoblari taxlangan, 
yonida quritilgan apelsin poʻstlog’i va argʻivonli choy damlangan 
choynak. Oyingni savolga tutaman.
“Shu tinib-tinchimas shamollarning nimasini yaxshi koʻrasan?” 
U qoʻlidagi finjonni likopga qoʻygancha yangi varaqni ochadi. 
“U menga yoshligimni eslatadi.” 
Qosh qorayganida deyarli koʻchaga chiqmayman. Oʻzimizning 
mana shu, roybush, yumshatilgan tuproq va sen yaxshi koʻradigan 
xo’jag’at qiyomli pechenye hidi anqiydigan uyimizda oʻtiraman. Bu 
pechenye uyimizda hamma vaqt bor, oying sening ulushingni shkafga 
olib qoʻyadi: unga haliyam sen jazirama ko’chadan oshxonaga rayxonli 
limonad va pechenye uchun birdan yugurib kirib keladigandek 
tuyulasan. 
Qorong’u tunlar va ummonning qop-qora suvini yoqtirmayman, 
Dostu, ular senga bulgan sog’inchimni kuchaytirib yuboradi: Uyda, 

---

Qaytganimda uyda bo’l Elchin Safarli 
@BookBek 
Mariyaning yonida yengil tortaman, sen xam huddi yonimizdagidek 
tuyulasan. 
Mayli, koʻnglingni buzgim yoʻq, boshqa narsa haqida gapira 
qolay... 
Oying ertalabdan tushgacha kutubxonada oʻtiradi. Bu yerlarda 
kitoblar yagona ko’ngil yozadigan ermak. Boshqalari esa shamollaru 
rutubat va mahalliy xalqning fel-atvori tufayli qoʻl yetmas orzuga 
oʻxshaydi. Raqs to’garagi xam bor, lek u yerga hamma ham 
boravermaydi. 
Men uyimiz yaqinidagi novvoyxonada ishlayman. Qo’lda hamir 
qoraman. Hamkorim Amir bilan turli: oq, javdar, zaytunli, ezilgan 
sabzavotli va anjirli nonlar yopamiz. Ular juda shirin chiqadi, senga xam 
yoqqan bulardi. Hamirturishni faqat qo’lbolasidan foydalanamiz. 
Dostu, non yopish mexnatsevarlik va sabr-toqatning qaxramonligi. 
Bu chetdan qaragan odamga tuyulganchalik oddiy emas. O’zimni bu 
ishsiz tasavvur qilolmayman, go’yo avvallari qilib yurgan hisob-kitob 
ishlarim birovning hayotida ro’y bergandek. 
Seni soginaman…
Dadang