YYSQ
–
www.yysq.org
www.elmler.net
İntellektual-Elektron Kitabxananın təqdimatında
2014
“Gənc elektron elm” N 45 (05 - 2014)
Qurban Bayramov
Jalə Qurbanqızı (Rzayeva)
Xalq yazıçısı İlyas
Əfəndiyevin yaradıcılığı
ədəbi tənqiddə
Elmi-filoloji monoqrafiya
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
2
www.elmler.net
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzinin təqdimatında
“Gənc elektron elm”: 45 (05 - 2014)
Bu elektron nəşr
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
y
anında Gənclər Fondu tərəfindən qismən maliyyələşdirilən,
Yeni
Yazarlar və Sənətçilər Qurumunun
―
Gənc elektron elm –
Virtual İnternet resurs mərkəzi” innovativ
-intellektual
layihəsi
çərçivəsində rəqəmsal nəşrə hazırlanır və yayımlanır.
Elektron kitab N 45 (05 - 2014)
Layihənin maliyyələşdirir:
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında
Gənclər Fondu
:
http://youthfoundation.az
YYSQ -
http://www.yysq.org
http://www.elmler.net
Kitab YYSQ tərəfindən e-nəşrə hazırlanıb.
YYSQ - Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri
Virtual redaktoru və e-nəşrə hazırlayanı: Aydın Xan (Əbilov),
yazar-kulturoloq
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
3
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
4
Qurban Bayramov
Jalə Qurbanqızı (Rzayeva)
Xalq yazıçısı İlyas
Əfəndiyevin yaradıcılığı
ədəbi tənqiddə
(Elmi-filoloji monoqrafiya)
Bakı – 2014
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
5
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
6
Azərbaycan Elmlər Akademiyası
Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu
İlyas Əfəndiyev - 100
Qurban Bayramov
tənqidçi-ədəbiyyatşünas, aparıcı elmi işçi
Jalə Qurbanqızı (Rzayeva)
elmi işçi
Xalq yazıçısı
İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı
ədəbi tənqiddə
Bakı – 2014
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
7
Redaktoru: Tahirə Məmmədova,
filologiya elmlər doktoru, professor.
Rəyçilər:
Vaqif Yusifli,
filologiya elmlər doktoru, professor.
Aslan Salmansoy,
filolologiya üzrə fəlsəfə doktoru.
Qurban Bayramov, Jalə Qurbanqızı (Rzayeva)
―Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi
tənqiddə.‖ Bakı - Yazıçı – 2014, səh.
İSBN 978-9952-824-50-6
Kitabda Azərbaycanın xalq yazıçısı, yüksək mənəviyyatlı, intellektual
səviyyəli ziyalı, qüdrətli sənətkar – nasir, dramaturq, publisist, vətənpərvər
ictimai xadim İlyas Əfəndiyevin zəngin, çoxşaxəli yaradıcılığının ədəbi
tənqiddə estetik dərki problemi ilk dəfədir ki, tədqiq edilir, öyrənilir və
elmi-nəzəri şərhi verilir.
Burada keçən əsrin 30-cu ilərindən başlayaraq ömrünün sonuncu ilinə
(1996) qədər ardıcıl şəkildə yaradıcılıqla məşğul olan İlyas Əfəndiyevin
bənzərsiz, çoxşaxəli ədəbi-bədii fəaliyyəti ümummilli ədəbi-mədəni hərəkat
məcrasında araşdırılmış, onun bədii-estetik düşüncə orjinallığı, fərdi dil-
üslub xüsusiyyəti, dramaturgiya axtarışlarının ədəbi tənqid tərəfindən
dərki geniş bir şəkildə, müxtəlif problemlərə uyğun bir tərzdə, tarixi-
xronoloji ardıcıllıqla şərh olunmuşdur. Kitab müasir filoloji sahə və geniş
oxucu auditoriyası üçün nəzərdə tutulmuşdur...
B---------------------2014
© ―Yazıçı‖ – 2014.
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
8
İlyas Əfəndiyevin 100 illik yubileyinin keçirilməsi
haqqında
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin
Sərəncamı
2014-cü ilin may ayında Azərbaycanın xalq yazıçısı,
respublika Dövlət mükafatı laureatı, görkəmli dramaturq İlyas
Məhəmməd oğlu Əfəndiyevin anadan olmasının 100 illiyi tamam
olur.
İlyas Əfəndiyev klassik ədəbi fikrin böyük ənənələri
zəminində öz üslubunu yaradan sənətkar kimi xalqımızın söz
sənəti xəzinəsinə dəyərli töhfələr vermişdir. Yazıçının bədii
nailiyyətlərlə zəngin irsi ədəbiyyatımızda yeni mərhələnin
təşəkkülünə səmərəli təsir göstərmişdir. Azərbaycan teatr
səhnəsinin müasir simasının formalaşmasında İlyas Əfəndiyev
dramaturgiyası özünəməxsus əhəmiyyətli yer tutur.
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu mad-
dəsinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq, milli ədəbiyyatın
inkişafında mühüm xidmətləri olan İlyas Əfəndiyevin 100 illik
yubileyinin keçirilməsini təmin etmək məqsədi ilə qərara alıram:
1. Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət və Turizm
Nazirliyi Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi və
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası ilə birlikdə, Azərbaycan
Yazıçılar Birliyinin təkliflərini nəzərə almaqla, xalq yazıçısı
İlyas Əfəndiyevin 100 illik yubileyinə həsr olunmuş tədbirlər
planını hazırlayıb həyata keçirsin.
2. Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti bu
Sərəncamdan irəli gələn məsələləri həll etsin.
İlham Əliyev,
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
Bakı şəhəri, 16 yanvar 2014-cü il.
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
9
R E D A K T O R D A N –
İlyas Əfəndiyev yaradıclığının tənqiddə ədəbi-estetik
dərkinin tədqiqi
Azərbaycanın xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyev Azərbaycan
ədəbiyyatına zəngin və rəngarəng bir yaradcılıq bəxş
etmişdir. Onun nəsri, dramaturgiyası XX əsr Azərbaycan
ədəbiyyatının ən dəyərli hadisələrindən biridir.
İlyas müəllim ədəbiyyata gələn gündən bu günlərimiz
də daxil olmaqla həmişə ədəbi tənqidin maraq dairəsində
olmuş, ədəbi tənqidimizin, demək olar ki, bütün nəsilləri,
yazıçının qələm dostları, teatr xadimləri, ədəbiyyatşünaslar,
tənqidçilər, həmçinin zövqlü oxucular belə, İlyas müəllimin
yaradıcılığı, əsərləri barədə, müxtəlif ədəbi janrlarda fikir
söyləmiş, haqqında yüzlərlə məqalələr yazılmış, xeyli
tədqiqatlar aparılmış, monoqrafiyalar cap edilmişdir.
Qurban Bayramov və Jalə Qurbanqızının ―Xalq yazıçısı
İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə‖ tədqiqatı bu
materialların ümumi istiqamətlərinin təsnifatını vermək,
yazıçının yaradıcılığı ilə qarşılıqlı şəkildə araşdırmaq,
dəyərləndirmək baxımından əhəmiyyətlidir.
Məlumdur ki, xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyev keçən əsrin
30-cu illərindən ömrünün sonuna qədər zəngin və dəyərli
yaradıcılıq yolu keçmişdir. Bu 57 illik bir yaradıcılıq
yoludur. Buraya ədibin onlarca hekayələri, povestləri,
romanları, dram əsərləri daxildir.
Bu illər ərzində İlyas Əfəndiyev altı roman («Söyüdlü
arx» – 1958; «Körpüsalanlar» – 1960; «Dağlar arxasında üç
dost» – 1963; «Sarıköynəklə Valehin nağılı» – 1976;
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
10
«Geriyə baxma, qoca» – 1980; «Üçatılan» – 1981; bu
romanların bəzisi povest kimi də təqdim olunub), beş
povest («Kənddən məktublar» – 1939; «Aydınlıq gecələr» –
1941; «Torpağın sahibi» – 1952; «Qaçaq Süleymanın
ölümü» – 1993; «Xan qızı Gülsənubərlə tarzən Sadıqcanın
nağılı» – 1996), böyüklü-kiçikli qırx yeddi hekayə, 27 pyes,
bir çox oçerklər və xatirələr yazmışdır. İlyas Əfəndiyev
nəsri və İlyas Əfəndiyev dramaturgiyası daima bir-birini
əvəz və davam etdirmişdir.
Buna görə də, müəlliflər tədqiqat apararkən, yazıçının
təkcə nəsrinin yox, dramaturgiyasının da ədəbi tənqiddə
dərkini araşdırmışlar. Q.Bayramov və J.Qurbanqızı ədəbi
tənqidimizin
bütün
nəsillərinin
İlyas
Əfəndiyev
yaradıcılığına həsr etdikləri əsərləri əsasən nəzərdən
keçirmiş, ümumiləşdirmiş, maraqlı nəticələr əldə etmiş,
İyas Əfəndiyev yaradıcılığının ədəbi tənqiddə dərki
barəsində ümumi təsəvvür yaratmağa nail olmuşlar. İlyas
Əfəndiyevin yaradıcılığı Azərbaycan mədəniyyətinin çox
qiymətli tərkib hissəsi olmaqla bərabər, həm də milli
tariximizin müəyyən dövrünün mükəmməl bədii salnaməsi
səciyyəsini daşımaqdadır.
―Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi
tənqiddə‖ araşdırmasının başlıca əhəmiyyəti ondadır ki,
ədibin yaradıılığı bu və ya digər münasibətlə, ayrı-ayrı
problemlər hüdudunda təhlilə cəlb olunsa da, bütöv şəkildə
ədəbi tənqidin hüdüdlarında hələ ki, öyrənilməmişdi,
sistemli tədqiqat hədəfınə çevirlməmişdi. İlk dəfədir
yazıçının yaradıcılığı bu istiqamətdə, özü də bütöv şəkildə
öyrənilir.
1930-cu illərin axırlarından etibarən nəsr yaradıcılığına
başlayan ədibin ilk əsərlərindən tutmuş sonrakı bütün
əsərləri həmişə ədəbi - elmi ictimaiyyətin diqqət
mərkəzində olmuşdur.
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
11
Onun ilk yaradıcılığı haqqmda Səməd Vurğun, Mehdi
Hüseyn, Mirzə İbrahimov, Məmməd Arif, Süleyman
Rəhimov, Əli Vəliyev, Əbülhəsən Ələkbərzadə, Kamal
Talıbzadə, İmran Qasımov, Əkbər Ağayev, Hüseyn Şərif,
Mehdi Məmmədov və başqaları kimi tanınmış ədəbiyyat,
elm və sənət xadimləri dəyərli fikirlər söyləmiş, ədibin
irsini xarakterizə edən diqqətəlayiq məqalələr yazmışlar.
Ömrünün sonuncu ilinə (1996) qədər ardıcıl şəkildə
yaradıcılıqla məşğul olan İlyas Əfəndiyevin ədəbi-bədii
fəaliyyəti milli-mədəni proseslər məcrasında həmişə
araşdırılmış, onun bədii-estetik düşüncə orjinallığı, fərdi
dil-üslub xüsusiyyəti, dramaturgiya axtarışları ədəbi tənqid
tərəfindən geniş bir şəkildə, müxtəlif problemlərə uyğun bir
tərzdə şərh olunmuş və olunmaqdadır...
Azərbaycan tənqidçilərindən və ədiblərindən Cəfər
Cəfərov və Məmməd Cəfər, Əli Vəliyev və Osman
Sarıvəlli, Cəfər Xəndan və Əli Sultanlı, Mehdi Məmmədov
və Əkbər Ağayev, Firudin Hüseynov və Əzizə Cəfərzadə,
Abbas Zamanov və Orucəli Həsənov, bir çox başqaları kimi
tamamilə müxtəlif, bir-birindən fərqli qələm sahibləri,
sonrakı ədəbi nəsillərin Bəxtiyar Vahabzadə və İsmayıl
Şıxlı, Bayram Bayramov və Bəkir Nəbiyev, Məsud Əlioğlu
və Qulu Xəlilov, Cəlal Məmmədov və Əhəd Hüseynov
kimi və bir çox başqa nüımayəndələri, daha sonralar Xəlil
Rza Ulutürk və Yaşar Qarayev, Seyfulla Əsədullayev və
Təhsin Mütəllimov, Şamil Salmanov və Arif Səfiyev,
Gülrux Əlibəyli və İnqilab Kərimov, Çingiz Hüseynov və
İslam İbrahimov, Arif Hacıyev və Abbas Hacıyev, daha
sonralar Aydın Məmmədov, Qəzənfər Kazımov və Vilayət
Quliyev, Kamil Vəliyev və İlham Rəhimli, Nizaməddin
Şəmsizadə və Məryəm Əlizadə, Akif Hüseynov, Şirindil
Alışanov və Vaqif Yusifli, уеnə də bir çox başqaları
dəfələrlə İlyas Əfəndiyev yaradıcılığına müraciət etmiş və
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
12
bu yaradıcılıq Azərbaycan xalqınm XX əsrdəki tarixi və
taleyi kontekstində yüksək qiymətləndirilmişdir.
İlyas Əfəndiyevin sağlığında Yəhya Seyidov, Yaqub
İsmayılov, Aida Salahova, Yaşar Qarayev, Əmin Əfəndiyev
və başqaları onun haqqında elmi monograliyalar yazıb nəşr
etdirmiş, XX əsr Azərbaycan nəsri və dramaturgiyasının,
Azərbaycan ədəbi dilinin, Azərbaycan teatr sənətinin
inkişafında İlyas Əfəndiyev yaradıcılığının rolunu və bədii-
estetik xüsusiyyətlərini təhlil və tədqiq etmişlər.
Həmçinin, İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı haqqında
müxtəlif mövzularda maraqlı və dəyərli dissertasiyalar
müdafiə olunmuşdur.
Tədqiqat işində mümkün qədər bu tənqidçi və ədə-
biyyatşünasların məqalələri, tədqiqatları, əsərləri mərhələlər
üzrə,
xronoloji
ardıcıllıqla
öyrənilmiş,
müəyyən
problematika üzrə şərh edilmiş, ümumiləşdirilmiş, xalq
yazıçsi İlyas Əfəndiyev yaradıcılığının ədəbi tənqidimizdə
ədəbi-estetik dərkinin mahiyyəti açılmış, bu zəngin
yaradıcılığın ədəbi tənqiddə əks olunmasının ümumi
mənzərəsi yaradılmışdır.
Lakin, xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin şəxsiyyətini və
yardıcılığını ulu öndər Heydər Əliyev qədər dəqiqliklə,
dəyərincə, özü də dəfələrlə, müxtəlif məqamlarda
qiymətləndirən ikinci bir şəxsiyyət olmamışdır. İlk dəfədir
ki, ―İlyas Əfəndiyev şəxsiyyəti və yaradıcılığı Heydər
Əliyevin görüşlərində və nəzərində‖ mövzusunun
tədqiqatda
ayrıca
bölmədə
öyrənilməsi
olduqca
təqdirəlayiqdir.
İlyas Əfəndiyev irsinin bədii-estetik dərkində ədəbi
tənqidimizin çox mühüm rolu olmuş və hazırkı tədqiqat
ədəbiyyatşünaslığımızda bu problemə həsr olunmuş ilk
nümunədir.
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
13
Həmçinin, biz gördük ki, müəlliflər – Qurban Bayramov
və Jalə Qurbanqızı təkcə bununla kifayətlənməmiş, faktik
materiallara – elmi konfrans, müşavirə, sessiyaların
materiallarına, rəsmi məlumatlara, müsahibələrə də
müraciət etmiş, yerinə düşən mətnlərdən də şərhsiz-flansız
istifadə etmişlər (çünki bu mətnlər özləri özlərini şərh edir).
Məsələn, ulu öndər Heydər Əliyevin İlyas Əfəndiyev
yaradıcılığına verdiyi dəyəri əks etdirən mətnlərin, fikir və
mülahizələrin ayrıca təqdim olunması bu sıradandır və
olduqca qiymətli faktlardandır...
Tədqiqatda zəngin materal var. Kitabiyyatdan, işin
məzmunundan da görünür ki, müəlliflər böyük zəhmət
çəkmiş, mümkün qədər heç kimdən sərf-nəzər etməmiş,
xoşagələn, lazımlı bir tədqiqat işini müvəffəqiyyətlə
tamamlayaraq İlyas Əfəndiyevin 100 illik yubileyində
oxuculara və elmi-ədəbi ictimaiyyətə təqdim etmişlər.
Tahirə Məmmədova,
filologiya elmlər doktoru, professor
22. 05. 2014.
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
14
Müqəddimə əvəzi
“İlyas Əfəndiyev klassik ədəbi fikrin böyük ənənələri
zəminində öz üslubunu yaradan sənətkar kimi
xalqımızın söz sənəti xəzinəsinə dəyərli töhfələr
vermişdir. Yazıçının bədii nailiyyətlərlə zəngin irsi
ədəbiyyatımızda yeni mərhələnin təşəkkülünə səmərəli
təsir göstərmişdir. Azərbaycan teatr səhnəsinin müasir
simasının
formalaşmasında
İlyas
Əfəndiyev
dramaturgiyası özünəməxsus əhəmiyyətli yer tutur.”
İlham Əliyev
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti.
Azərbaycanın ictimai-mədəni həyatı və ədəbi-estetik
fikri tarixində bədii nəsr əhəmiyyətli yer tutmaqdadır.
Klassik bədii ənənələri sistemli şəkildə davam etdirən
sovet dövrü Azərbaycan nəsri bu mənada xüsusi maraq
doğurur, müxtəlif üslublu yaradıcı şəxsiyyətləri, mövzu
və sənətkarlıq məsələləri ilə diqqəti cəlb edir.
Azərbaycan ədəbi-mədəni həyatının təkamülü tari-
xində mühüm xidmətləri olan, görkəmli nasir, xalq
yazıçısı, dramaturq İlyas Əfəndiyevin (İlyas Məhəmməd
oğlu Əfəndiyev) əsərləri və bədii sənət uğurları diq-
qətəlayiq əhəmiyyət daşımaqdadır. İlyas Əfəndiyev
müxtəlif mövzulu və dolğun məzmunlu hekayə, oçerk,
kinossenari, povest, roman və dramların, ədəbi-tənqidi və
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
15
publisistik məqalələrin müəllifidir. Onun yaradıcılığı
Azərbaycan mədəniyyətinin çox qiymətli tərkib hissəsi
olmaqla bərabər, həm də milli tariximizin müəyyən
dövrünün mükəmməl bədii salnaməsi səciyyəsini
daşımaqdadır. Tanınmış ədəbiyyatşünas-tənqidçi Yaşar
Qarayev həmin məqama aydınlıq gətirərək yazırdı:
―Azərbaycan tarixi barədə klassik sənədlər - yeddi
―Qarabağnamə‖ var. Bütünlükdə, İlyas Əfəndiyevin
yaradıcılığını mən səkkizinci ―Qarabağnamə‖ hesab
edirəm‖. (Bax: (Qarayev Y. Xarı bülbülün nağılı. Bakı,
1995, s.16.)
İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı təkcə ictimai məz-
mununa və milli ideyasma görə deyil, həm də bədii
sənətkarlıq və poetikasına görə də ciddi müasirlik
əhəmiyyətinə malikdir.
Sovet dövründə klassik Azərbaycan və dünya
ədəbiyyatının yaradıcılıq qanunlarına arxalanan İlyas
Əfəndiyevin müasirləri Süleyman Rəhimov, Mirzə
İbrahimov, Mehdi Hüseyn, Mir Cəlal, Əli Vəliyev, Əbül-
həsən, Ənvər Məmmədxanlı, Bayram Bayramov, İsmayıl
Şıxlı, İsa Hüseynov, Əlfi Qasımov, Hüseyn İbrahimov,
Sabir Əhmodov və başqaları kimi həmvətənlərinin,
Azərbaycan insanının taleyini, psixoloji yaşantılarını
qələmə alır, ciddi ictimai-siyasi düşüncələrini bədii təsvir
yolu ilə təqdim eləməyə çalışırdı.
Ümumiyyətlə, adı çəkilən və çəkilməyən müəlliflərin
yaratdığı zəngin Azərbaycan nəsri, habelə klassik milli
nəsrimiz indiyə qədər müxtəlif səviyyələrdə araşdırılıb.
(Bax: Qulu Xəlilov. Azərbaycan romanının inkişaf
tarixindən.
Bakı: Elm, 1973; Akif Hüseynov,
Müxtəlifliyin birliyi, Bakı: Yazıçı, 1983; Yavuz
Axundov. Tarix və roman, Bakı: Yazıçı, 1983; Vəli
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
16
Nəbiyev. Azərbaycan bədii nəsrinin janr-üslub təkamülü:
Fil. elm.dok.dis. Bakı, 1992; Əflatun Məmmədov.
Azərbaycan bədii nəsri (XIX əsrin sonu, XX ərsin
əvvəlləri), Bakı: Elm, 1983; Pənah Xəlilov. Nəsrimizin
üfüqləri, Bakı: Yazıçı, 1982; Yəhya Seyidov. Mehdi
Hüseynin yaradıcılıq yolu. Bakı: Azərbaycan EA-nm
nəş., 1966; Yaqub İsmayılov. İlyas Əfəndiyevin
yaradıcılıq yolu, Bakı: ―Elm‖ nəşriyyatı, 1991; Мухтар
Иманов. Психологизм в современной Азербайджанс-
кой прозе: Автореф. дис.докт. фил. наук. Баку, 1984;
Вилаят Кулиев. Стилевое многообразие современной
Азербайджанской прозы: Автореф. дис. ... канд. фил.
наук. Баку, 1982; Şövkət Hüseynova. Salam
Qədirzadənin bədii nəsri: Fil. elm. nam. ... dis. avtoref.
Bakı 1995; Məleykə Hüseynova. Ənvər Məmmədxanlı
və Azərbaycan nəsrində lirik-romantik üslub: Fil. elm.
nam. ... dis. Avtoref. Bakı, 2001; Гаджиев A.M.
Творческий путь М.Ибрагимова: Автореф. канд. фил.
наук. Баку, 1970; Караев З. Повести С.Рагимова.
Автореф. на соискание канд. Фил.наук. Баку, 1974;
Султанова С. Художественная проза С.Рахмана:
Автореф. дис. ... канд. фил. наук. Баку, 1984;
Eynəddin Məmmədov. Yeni insanın bədii inikası.
(Bayram Bayramovun povestləri əsasında): Fil. elm.
nam. ... dis. Bakı, 1972; İldırım Qasımov. Əli Vəliyevin
romanları: Fil. elm. nam. ... dis. Bakı, 1978; Vaqif
Yusifov. Müasir Azərbaycan nəsrində konflikt və
xarakter: Fil. elm. nam. ... dis. Bakı, 1979; Həsən
Quliyev. Azərbaycan romanının təşəkkülü və inkişafı
problemləri: Fil. elm. dok. ... dis. Bakı, 1981; Mətanət
Dostları ilə paylaş: |