― pul va banklar

9.4. Banklarning turlari 
 
apitalistik tuzumning rivojlanishi turli mulkchilik shakllarining 
rivojlanishiga, moliyaviy mablag‗larning alohida moliyaviy muassasalar ixtiyorida 
markazlashuviga olib keladi. Ikkinchi jahon urushidan keyin ko‗pchilik kapitalistik 
mamlakatlarda ayrim banklarning milliylashtirilishi yuz berdi. Bu o‗z navbatida 
banklarning mulkiy, huquqiy, funksiyasi, tabiati va boshqa qator mezonlari 
bo‗yicha tavsiflanishiga sabab bo‗ldi.
Zamonaviy iqtisodiyotda banklar quyidagi mezonlar bo‗yicha tavsiflanadi. 
Mulkiy jihatdan – davlat banki, aksiyadorlik banki, kooperativ bank, xususiy 
va xorijiy kapital ishtirokida qo‗shma banklariga bo‗linadi. Banklarni mulkchilik 
nuqti nazardan tasniflanganda asosan ularning ustav kapitali tarkibida kimning 
ulushi 51 foizdan yuqori bo‗lsa, bank shu shaxslarning nomlarini oladi.
Masalan, bank kapitalining asosiy ulushi xususiy yoki kooperativ tashkilotlar 
hissasiga to‗g‗ri kelsa, mazkur banklar xususiy yoki kooperativ bank deya 
yuritiladi.
Davlat banklari kapitalining asosiy ulushi davlatga tegishli bo‗ladi, ko‗pchilik 
mamlakatlarda mamlakat Markaziy banklari davlat banki hisoblanadi. 
O‗zbekistonda Tashqi iqtisodiy faoliyat Milliy banki, Davlat – aksiyadorlik Xalq 
banki, aksiyadorlik tijorat ―Asaka‖ banklarning kapitali tarkibida asosiy ulush 
davlatga tegishli bo‗lganligi bois mazkur banklar davlat banklari hisoblanadi. 
Mamlakatimizda aksiyadorlik tijorat banklari sifatida, aksiyadorlik tijorat 
―Agrobank‖ni, Aloqabank, Turonbank va boshqalarni keltirish mumkin. 
Mamlakatimizda yopiq turdagi aksiyadorlik tijorat banklari mavjud emas.
Xorijiy kapital ishtirokida qo‗shma banklar mamlakat qonunchiligiga asosan 
K 

---

belgilangan miqdordagi ustav kapitali xorijiy ishtirokchilar tomonidan 
shakllantirilsa mazkur banklar shu maqomga ega bo‗ladi. Mamlakatimizda xorijiy 
kapital ishtirokidagi banklarni tashkil etish O‗zbekiston Respublikasining tegishli 
qonun hujjatlariga muvofiq amalga oshiriladi. 
Huquqiy jihatdan