1-dars Mavzu: 7-sinfda o‘tilganlarni takrorlash Darsning ilmiy maqsadi

6. Uyga vazifa: 8-9-mashqlar
O‘IBDO‘:________________M. B. Zikiryayeva
Sana: _______________ sinf: 8^a
Sana: _______________ sinf: 8^b
11-dars
Mavzu: Uchburchak o‘rta chizig‘ining xossasi. Trapetsiya o‘rta chizig‘ining xossasi
Darsning maqsadi:
Ta’limiy maqsadi: o‘quvchilarga Uchburchakning o‘rta chizig‘i
haqidaa tushuncha berish
Rivojlantiruvchi maqsadi: o‘quvchilarni bilim, ko‘nikma, va malakalarini mustaxkamlashdan iborat.
Tarbiyaviy maqsadi; o‘quvchilarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalash.
Axborot bilan ishlash kompetensiya elementi:mavzu doirasida ko‘rsatilgan multimedia ilovalariga ongli munosabat bildirish.
Fanga oid kompetensiyalar: o‘quvchilar uchburchakning o‘rta chizig‘i va uning xossalari haqidagi tushunchaga to‘liq ega bo‘lishlari va matematika har bir insonning kundalik hayotda uchraydigan muammolarni hal qilish vositasi ekanligini tushunish.
Dars turi: muammoli, ananaviy
Dars jixozlari : plakat ,tarqatma materiallar , darslik
Darsning borishi : Tashkiliy qism: 1) Salomlashish 2) O`quvchilar davomatini aniqlash
3) Uy vazifasini tekshirish
O‘tilgan mavzuni mustahkamlash: o‘tilgan mavzu yuzasidan savol javob o‘tkazish
Kvadrat deb nimaga aytiladi? Kvadratni xossalarini ayting?
Yangi mavzuning bayoni Ta'rif. Uchburchakning o‘rta chizig‘i deb uning ikki tomoni o‘rtalarini tutashtimvchi kesmaga aytiladi. ABC uchburchakda AD = DB va СЕ = EB bo‘lsin, u holda DE o‘rta chi­ziq bo‘ladi (ta'rifga ko‘ra). DE o‘rta chiziqqa nisbatan AC tomon asos deb ata­ladi . Har qanday uchburchakda uchta o‘rta chiziq bo‘ladi Teorema.Uchburchakning o‘rta chizig‘i uning uchinchi tomoniga parallel, uning uzunligi esa bu tomon uzunligining yarmiga teng.
Berilgan: ABC da: AD = DBv a CE = EB . Isbot qilish kerak: 1) DE || AC; 2) DE = ^AC.
I sbot. 1) D nuqta orqali AC tomonga parallel DE kesmani o‘tkazamiz , ya'ni DE||AC. Bu to‘g‘ri chiziq (Fales teoremasiga ko‘ra) ВС kesmani teng ikkiga bo‘ladi: CE = EB, ya'ni E nuqta orqali o‘tadi va o‘rta chiziqni o‘z ichiga oladi. Demak, DE o‘rta chiziq AC tomonga parallel: DE|| AC (yasashga ko‘ra).
2) EF\\ AB ni o‘tkazamiz. Fales teoremasiga ko‘ra EFto‘g‘ri chiziq
AC kesmani teng ikkiga bo‘ladi: AF = FC = AС . Biroq ADEF parallelo- grammda qarama-qarshi tomonlar bo‘lgani uchun AF = DE. AF = FC = AC va AF = DE lardan: AF = FC = DE = AC . Demak, DE = AC ekan. Teorema isbot bo‘ldi. Ushbu isbot qilingan teorema uchun teskari teorema ham o‘rinlidir.
A BCD teng yonli trapetsiyani qaraylik. Bunda AD=a — katta asosi, BC= b — kichik asosi bo‘lsin. Kichik asosining В uchidan BP balandlik o‘tka- zaylik . BalandUkning P asosi AD asosni AP va PD kesmalarga ajratsin.
Teng yonli trapetsiyaning o‘tmas burchagi uchidan o‘tkazilgan balandlik katta asosini uzunliklari asoslari ayirmasining yarmiga va asoslari yig‘indisining yarmiga teng bo‘laklarga ajratadi, ya'ni:
AP = va PD =
Isbot. С uchidan CF ┴AD ni o‘tkazamiz. To‘g‘ri burchakli ABP va DCF uch­burchaklar teng: AB= DC — shartga ko‘ra, BP= CF esa ВС va AD parallel to‘g‘ri chi- ziqlar orasidagi masofa bo‘lgani uchun. Uch­burchaklar tengligidan, AP = FD kelib chiqadi.
To‘g‘ri chiziqqa perpendikular ikki to‘g‘ri chiziq o‘zaro parallel bo‘ladi. Parallel to‘g‘ri chiziqlar orasidagi masofa teng bo‘lgani uchun BC= PF= b.
Demak, AP = FD = = , PD = AD - AP = a- =
Shunday qilib, AP = va PD = ekan.