91. Prizmatik brusning o‘z og‘irligi ta’sirida cho‘zilishi (prizmatik brus, uzviy-lik shartlari, chegaraviy shartlar). Vertikal joylashgan prizmatik brusning uzunligi va yuqori uchi bilan mahkamlangan va o‘z og‘irligi ta’siri ostida bo‘lsin. Koordinatalar boshini brusning pastki uchi og‘irlik markazida joylashtiramiz. Demak, brusga faqat (6.21) massaviy kuchlar hamda mahkamlangan balandki uchida yig‘indisi brusning og‘irligiga teng bo‘lgan reaktiv sirt kuchlari ta’sir etadi, bu yerda - brus ko‘ndalang kesimining yuzasi.Muvozanat differensial (6.1) tenglamalari hamda Beltrami-Mitchell uzviylik shartlari (bu holda bo‘lganligi uchun (5.97) Beltrami tenglamalarini ishlatib bo‘lmaydi) shartlarini kuchlanishlarning, brusning ixtiyoriy nuqtasi uchun, quyidagi qiymatlari qanoatlantiradi:
92. Prizmatik brusning o‘z og‘irligi va o‘qi bo‘ylab qo‘yilgan kuch ta’sirida cho‘zilishi. Koordinatalar boshini brusning yuqori uchining og‘irlik markazida joylashtiramiz va o‘qini brus o‘qi bo‘ylab pastga yo‘naltiramiz. Sen-Venan prinsipi asosida kuchni unga statik ekvivalent, intensivligi ( - brus ko‘ndalang kesimi yuzasi) ga teng bo‘lgan va brusning pastki uchi bo‘ylab tekis taqsimlangan kuch bilan almashtiramiz. U holda masala chiziqli bo‘lganligi uchun uning yechimi 6.5- va 6.6-§ larda keltirilgan masalalar yechimlarining yig‘indisiga teng bo‘ladi. Demak, superpozitsiya metodiga ko‘ra masalaning quyidagi yechimini olamiz. 10. 20. Bunda kuchlanishlar uchun quyidagi qiymatlar qabul qilinadi:
93. O‘zgarmas kesimli to‘g‘ri brusning sof egilishi (kuchlanish tenzori komponentalari, brus egilgan o‘qining egrilik radiusi, chegaraviy shartlar).Brusning ko‘ndalang kesimidagi eguvchi moment ga teng. . Boshqacha aytganda sof egilishda brusning ko‘ndalang kesimlari elastik chiziqqa perpendikulyar tekis kesimlarga o‘tadi. Egilishgacha brusning ko‘ndalang kesimida b va htomonlari va o‘qlariga parallel bo‘lgan to‘g‘ri to‘rtburchak ajratilgan deb tasavvur qilamiz (6.6-chizma). Egilishdan keyin, bu to‘g‘ri to‘rtburchak , tomonlari, to‘g‘ri chiziqligicha qolganlari holda bo‘lib, 6.6-chizmada ko‘rsatilgandek buriladi. To‘g‘ri to‘rtburchakning qolgan ikkita tomonlari parabola yoylariga aylanadi:
