1. Dilçiliyin obyekti, predmeti və vəzifələri



Yüklə 116,59 Kb.
səhifə46/64
tarix05.12.2023
ölçüsü116,59 Kb.
#173257
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   64
dilciliye giris imtahan suallari

. Qafqaz dilləri ailəsi
A.Qərb qrupu: 1) abxaz, bzıb, abjuy, 2)abazin
B. şərq qrupu: 1) nax yarımqrupu – çeçen, inquş, basbiy, 2) dağıstan yarımqrupu – avar.
III. Bask dili (qrupdan kənar).
IV. Ural dilləri
V. Altay qrupu
1.Türk dilləri türk (əvvəllər osman), azərbaycan, türkmən, qaqauz, krım-tatar
2. Monqol dilləri – monqol, buryat, kalmık.
VII. Niger – konqolez dilləri ailəsi.

  1. Mande dilləri – bamana,soninke, soso, manainka, kpelle,

  2. Atlantik dilləri – fula, volof, cerer, diola, konyaqi, qola,

VIII. Nil-sahara dilləri – 1) sonqay, 2) sahara - kanuri, tubu, zaqava,
IX. Koqsan dilləri - 1) buşmen dilləri – kunq, auni, xadza, 2) hottentot dilləri – nama, korana, sandave,
X. Çin-tibet dilləri ailəsi
1. Çin qolu – cin (mandarin),venyan, bayxua, puntunxua, 2) dunqan,
2. Tibet-birman qolu – tibet, birman,
XI. Tay dilləri -1) tay, 2) laos, 3) çjuan, 4) kaday
XII. Myao-yao dilləri ailəsi -1. myao, 2) yao, 3) nu
XIII. Dravid dilləri – tamil, teluqu,malayalam, kannada, tulu, hondi, braxui,
XIV.Bruşak dili (Şimal-qərbi Hindistanın dağlıq ərazisində yayılmış dil)

88.Altay dilləri
Ural-Altay dillərinin Altay qoluna verilən addir. Altay dilləri Avropadan, Orta Şərq və Orta Asiyadan Uzaq Şərqə qədər uzanan böyük bir ərazidə yayılmış dil ailəsidir. Bu dil ailəsinə türk dilləri, monqol dilləri,tunqus-mancur dilləri daxildir.Altay dil ailəsi –türk, monqol, tunqus-mancur və koreya-yapon budaqlarına şaxələnir. Türk dillərinin çoxlu təsnifatı mövcuddur. Onlardan biri türk dillərini beş qrupa ayırır:
1.Bulqar, cənub-qərb, şimal-qərb, cənub-şərq və şimal-şərq. Bu qrupun bütün dilləri hazırda da bir-birinə çox yaxındır.Hazırda ölü dil olan bulqar və xəzər dilləri, habelə müasir çuvaş dili Bulqar qrupuna daxildir.Cənub-qərb budağı ölü oğuz dilindən, türkmən, truxmen, azərbaycan, qaqauz və türk dillərindən təşkil olunmuşdur.
2.Tatar, başqırd, qazax, qırğız, altay, kumık, noqay, qaraqalpaq, qaraçay-balkar, qaraim, habelə ölü poloves və peçeneq dilləri; cənub-şərq qrupu özbək, uyğur və ölü caqatay dilləri Şimal-qərb qrupuna aiddir. Buraya yakut, tuva, xakas, şor, qaraqas, orxon habelə qədim uyqur ölü dili şimal-şərq dilinə aiddir.
3.Çingiz xanın imperiyasının dağılmasından sonra bir vaxtlar vahid olan monqol dili dialektlərə ayrılır və sonralar inkişaf edib müstəqil dillərə çevrildi. Hazırda monqol dillərinə: monqol, buryat, kalmık, moqol, monqor və daxur dilləri daxil edilir.
4.Tunqus-mancur dil budağı iki qrupa: tunqus və mancur qruplarına bölünür.Tunqus qrupu Sibir və Aşağı Amur yarım qruplarına ayrılır. Sibir yarımqrupuna evenk (tunqus), even (lamut) və negidal dilləri daxildir. Aşağı Amur yarımqrupuna isə nanay (qold), udey, ulç, orok, oroç dilləri daxildir.
5.Mancur qrupu: mancur, sibo və ölü çjur-çjen dillərinə ayrılır. Bir çox alimlər türk, monqol və tunqus-mancur dil budaqlarının hər birini ayrı-ayrılıqda müstəqil dil ailələri kimi səciyyələndirirlər.


Yüklə 116,59 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   64




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin