1. Dilçiliyin obyekti, predmeti və vəzifələri



Yüklə 116,59 Kb.
səhifə45/64
tarix05.12.2023
ölçüsü116,59 Kb.
#173257
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   64
dilciliye giris imtahan suallari

86.Morfoloji proseslər
Sözün morfem tərkibinin dəyişmələrini morfoloji proseslər adlandırırlar.Əsas morfoloji proseslərə yenidən ayrılma,sadələşmə,analogiyaya görə dəyişmə,aqqlütinasiya aid edilir.
Yenidən ayrılma morfemlərə bölünən sözün morfemləri arasında sərhədin dəyişməsindən ibarətdir.
Sadələşmə iki morfemin qovuşaraq bir morfemə çevrilməsidir.Sadələşmə adətən yenidən ayrılma ilə müşayiət edilir.Belə sadələşmə zamanı bəzən əsasın bir hissəsi suffiks,fleksiyanın xeyrinə udulur.
Analogiya morfoloji proses kimi sözün və ya söz formasının morfem tərkibinin oxşar paradiqma və ya sözdüzəldici modelin təsiri altında dəyişməsidir.Danışıq dilində və uşaq nitqində analogiyaya görə tarazlaşdırma geniş yayılmışdır.
Aqqlütinasiya iki söz,əsas və ya söz formasının bir söz və ya söz formasında qovuşmasıdır.Qədim dövrlərdə felin şəxs forması felin əsasının əvəzlik ilə qovuşmasından yaranmışdır.Tam sifətlər də aqqlütinasiya yolu ilə əmələ gəlmişdir.Yeni fleksiyalar yenidən ayrılma,sadələşmə və analogiya proseslərinə məruz qalmışdır.Analogiyaya görə sözlərin yeni formaları yarandığı halda ,aqqlütinasiya nəticəsində sözün köməkçi hissələri yarandığı halda,qrammatizasiya əsas sözün köməkçi sözə -yardımçı felə,sözönüyə,bağlayıcıya,ədata,qoşmaya,artikla çevrilmə prosesidir.

87.Dillərin qohumluğu
Genealoji təsnifə görə dünya dilləri öz mənşəyinə, qohumluğuna görə qruplaşdırılır. Dillərin bir-biri ilə qohumluğu bioloji hadisə olmayıb, tarixi-ictimai hadisədir. Dillərin qohumluğu onların bir kökdən olmasını göstərir. Belə dillər tarixən bir kökdən ayrılıb və müəyyən ictimai, iqtisadi səbəblər nəticəsində bir-birinə qohum olan müstəqil dillərə qədər inkişaf edib. Tarixən müəyyən ictimai, iqtisadi səbəblər nəticəsində bir kökdən ayrılmış qohum dialektlər yavaş-yavaş inkişaf edərək, bir-birinə qohum olan müstəqil dillərin əmələ gəlməsinə səbəb olub. Ən böyük dil ailəsi hind-Avropa dilləri ailəsidir.
I. Hind-Avropa dilləri
1. Hind qrupu (96-dan artıq canlı dil daxildir) – hindi və urdu (ümumi adı - hindustanı), urdu, benqal, nəncab, laxnda, sindxi və s.
2. Iran qrupu – fars, dəri, puştu, bəluq, tacik, osetin, talış, və s.
II
Yüklə 116,59 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   64




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin