3.Tərs matrisin tərifi və tapilma üsullari
-- Elementar çevirmələrdən istifadə etməklə, heç bir cəbri tamamlayıcı hesablamadan ( olduqda) verilmiş matrisin tərs matrisini hesablamaq olar. Bunun üçün A-nın sağ tərəfinə n tərtibli vahid matrisini yazıb, alınmış ölçülü matrisin yalnız sətirləri üzərində elementar çevirmələr aparmaqla A-nın yerində n tərtibli vahid matrisinin alınmasına nail olmaq lazımdır. Bu zaman əvvəlki vahid matrisin yerində alınan yeni matris A-nın tərs matrisi olacaqdır.
4.Matrisin ranqi və onun hesablanma üsullari
--Matrisin ranqını tapmaq üçün bu matrisin sətir və ya sütunlarından düzəldilmiş minorunu yoxlamaq lazımdır. Əgər bunlardan birinin determinantı sıfırdan fərqlidirsə, onda matrisin ranqı bu minorun tərtibinə bərabərdir. Əgər bu minorlardan hamısının determinantı sıfıra bərabər olarsa, onda bir vahid az olan minorlara keçirik. Əməliyyatı etdikdən sonra aldığımız minor sıfırdan fərqlidirsə, matrisin ranqı bu minorun tərtibinə bərabərdir. Əks halda yenə bir vahid az olan minorlara keçirik. Bu qayda ilə davam etsək son nəticədə matrisin heç olmasa bir elementli sıfırdan fərqli minoru olarsa, onda matrisin ranqı r=1 r=1r olar yəni, rang=rrang=r.
5.Xətdi tənliklər sistemine aid əsas anlayişlar.Xətti tənliklər sisreminin kramer qaydasi ilə həlli.
--n dənə x1,x2.....xn məchulları olan və m dənə tənlikdən ibarət olan xətti tənliklər sistemi belə yazılır:
A11x11+a12x2+.......+a1nxn=b
A21x1+a22x2+........a2nxn=bn
..........................................................
Amix1+am2x2+.......amnxn=bm
Burada m,n əmsallardir.b1 b2 ...bn ədədləri məlum ədədlərdir, onlara sərbəst hədlər deyilir. aij əmsalının birinci indeksi i bu əmsalın iştirak etdiyi tənliyin nömrəsini, ikinci j indeksi isə bu
əmsalın qarşısında durduğu məchulun nömrəsini göstərir. sistemində sərbəsthədlərdən heç olmazsa biri sıfırdan fərqlidirsə, bu sistemə bircins olmayan sistem
və ya qeyri-bircins sistem, b1= b2..... bm = 0 olduqda isə bircins xətti 12m tənliklər sistemi deyilir.
(Kramer). Tənliklərinin sayı məchullarının sayına bərabər olan xətti tənliklər sisteminin əsas determinantı sıfırdan fərqli olduqda bu sistemin yeganə həlli vardır x1= , x1=
Dostları ilə paylaş: |