1-mavzu. Dasturiy ta'minot tizimlarini loyihalash faniga kirish

Pastdan yuqoriga loyihalash
Pastdan yuqoriga yondashuv asosiy elementlardan butun tizimgacha qurish jarayoni orqali loyiha ishlab chiqiladi. Siz asosiy elementlardan boshlaysiz va ularni mantiqiy bog'langan quyi tizimlarga (yoki subkomponentlarga) birlashtirasiz. Keyin har bir quyi tizimni olib, yana birlashtirasiz va hokazo. Bir nuqtada butun tizim asosiy elementlar to'plami sifatida tasvirlanadi.
Pastdan yuqoriga yondashuvi kompozitsion deb ham ataladi. Siz maxsus loyihalash elementlarini ishlab chiqasiz (masalan, ma'lumotlar tuzilmalari, usullar/funksiyalar, sinflar). Keyin ularni umumiy loyihaga (masalan, fizik ma'lumotlar modeli, sinf diagrammalari) birlashtirasiz/tuzasiz. Keyin ularni yanada umumiy loyihalash elementlariga (masalan, mantiqiy ma'lumotlar modeli, paket diagrammasi) birlashtirasiz/tuzasiz.
Pastdan yuqoriga yondashuvga rioya qilish bizga kodlashni darhol boshlash imkonini beradi, loyihalash haqida faqat alohida kod elementlarini kattaroq yechimga birlashtirish kerak bo'lgandagina o'ylanadi. Ko'pgina dasturiy ta'minot ishlab chiquvchilari o'z kareralarini kod yozishni o'rganishdan boshlaganligi sababli, bu qulayroq boshlang'ich nuqta hisoblanadi. Odatda, kimdir boshqa dasturiy ta'minotni ishlab chiqish mahoratidan ko'ra ko'proq kod yozgan bo’ladi.
Pastdan yuqoriga qarab loyihalashni amalga oshirishning o'ziga xos qiyinchiliklari bor.
• Kichik loyihalash elementlarini kattaroq loyihaga birlashtirish mavjud kod/loyihani ko'proq qayta ishlashga olib kelishi mumkin. Aslida, refaktoring atamasi aynan shu holatni tasvirlaydi. Har safar kod qo'shganingizda ko'p refaktoring qilish sizning yuqori darajadagi loyihangizda asosiy loyihalash nuqsoni mavjudligini ko'rsatishi mumkin.

• 
  Yuqori darajadagi loyiha elementlarida bo’lishi mumkin bo’lgan xatoliklarni tuzatish imkoniyati yo’qligi, ya’ni malakali dasturchi bu hatoliklar sodir bo’lishini biladi lekin joriy vaqtda tuzatish imkoniyati bo’lmaydi.
  

Jarayonga yo'naltirilgan dizayn

Jarayonga yo'naltirilgan yondashuv loyihani avtomatlashtirilgan jarayonlar/funktsiyalarga qaratib ishlab chiqadi. Bu erda "jarayon va funktsiya" atamalari tashkilot ichida bajariladigan faoliyatni bildiradi. Ushbu faoliyatlar avtomatlashtirish uchun nomzodlar hisoblanadi. Jarayonga yo'naltirilgan yondashuvda yaratilgan loyiha modellari, tashkilot ehtiyojlarini qondirish uchun ishlov berish bosqichlari qanday tashkil etilganligini (ya'ni ketma-ket yoki bir vaqtning o'zida) ta'kidlaydi. Bu yondashuv jarayonga/funktsiyaga qaratilgan bo'lsa-da, jarayonga yo'naltirilgan ko'plab loyiha modellari avtomatlashtirilgan harakatlar orqali ma'lumotlar qanday yaratilishini yoki boshqarilishini ko'rsatadi.

Jarayonga yo'naltirilgan loyihani amalga oshirish, bajarilayotgan ishning izchil (va hujjatlashtirilgan) siyosati va tartibiga ega bo'lgan tashkilotlar uchun foydalidir. Bu kimgadir siyosat va protseduralarni avtomatlashtirilgan bosqichlarga o'tkazishga imkon beradi. Ushbu yondashuvni tavsiflash uchun ko'pincha ish oqimi va biznes jarayonlarining reinjiniringi kabi terminlar ishlatiladi.
Dasturiy ta'minotni loyihalashtirishda jarayonga yo'naltirilgan yondashuv sizning loyihangizga cheklovlar qo'yishi mumkin, bu esa sizning innovatsion qobiliyatingizni cheklaydi. Agar siz mavjud jarayonlarni avtomatlashtirishga e'tibor qaratsangiz, jarayonni samaradorligi kam bo’ladi. Yana bir mumkin bo'lgan kamchilik shundaki, ma'lumotlar loyihaga faqat ma'lumotlarni yaratadigan yoki ishlatadigan jarayonlar nuqtai nazaridan qaralganda kiritiladi. Bu ma'lumotlarning bir-biri bilan qanday bog'liqligini hisobga olmagan holda, ish oqimiga asoslangan holda tuzilgan ma'lumotlar tuzilmalariga olib kelishi mumkin.