3-Mavzu: Ilmiy tadqiqotda muammo va muammoli vaziyatning o‘zaro aloqasi. Rejasi: 1. Muammo tushunchasi va uning tahlili.
2. Muammo va metod uyg‘unligi.
3. Muammo va masala.
Tayanch so‘zlar: Muammo tushunchasi va uning moxiyati. Muamm o
va metod uyg‘unligi. Muammo va masala. Katta muhim, ikknnchi
darajadagi muammolar, muammoning shakllari. Xususiy muammolar.
Mavzuni tanlash muammoning t o‘g‘ri yechimi ilmiy faoliyatning
amaliy natijasining kafolati. Ilmiy muammolarning nomoyon b o‘lish
usullari: predmetga doir va protseduraga doir muammolar.
1. Muammo tushunchasi va uning tahlili. Muammo -
bu yechilishi lozim bo ’Igan masala yoki vazifa. Muammoni qo‘yish hali anglab yetilmagan narsa yoki
hodisaning mavjudligini anglatadi. Ayni vaqtda bu narsa yoki hodisa muayyan
tarzda tavsiflangan, ajratilgan, ya’ni u haqda muayyan boshlang‘ich bilim mavjud
bo‘Iishi lozim. Shunday qilib, muammoni bilish - bu alohida turdagi bilim: u
«bilmaslik haqidagi bilim»dir.
Amaliyotda (ishlab chiqarish, ijtimoiy, tibbiy amaliyot va hokazolarda) va
fanning o‘zida yuzaga keluvchi muammoli vaziyatlar ilmiy muammolaming manbai
hisoblanadi.
Ilmiy muammoni qo‘yish muammoli vaziyat tahliliga tayanadi, lekin bunday tahlilning o‘zi bilangina belgilanmaydi. Muammoli vaziyatga
tushib qolgach, muammoni qo‘ya bilish lozim. Muammo nafaqat aniqlanishi, balki
ilmiy ta’riflanishi ham lozim. Buning uchun uni subektiv, individual, ruhiy
jihatlardan mumkin qadar tozalash va fan tilida ifodalash zarur.
Ilmiy tadqiqotlarning muayyan muammolari amaliyot va fanning rivojlanish
tendensiyalarini teran tushunishni talab etadi. Bu ulkan ahamiyat kasb etadi, chunki
ilmiy tadqiqotlarning dasturlarini belgilaydi.
Katta va muhim muammolarning qo‘yilishi fan tarmoqlarining
