Psixologiyaning ilmiy tadqiqot metodlari.
B.G.Ananev psixikani o‘rganish metodlarini 4 guruhga ajratib, o‘rgangan:
A) Tashkiliy guruhga - qiyoslash, longityud, kompleks metodlari kiradi;
B) Emperik guruhga kuzatish, eksperiment, suhbat, so‘rovnoma, test,
faoliyat mahsulini o‘rganish metodi, biografiya, sosiometriya;
V) Natijalarni qayta ishlash yoki statistik metodlar;
G) Sharhlash guruhiga genetik va donalash metodlari kiradi.
B.G.Ananev tomonidan ajratilgan klassifikasiyaga ko‘ra, tadqiqot ishlarida
foydalaniladigan asosiy metodlar emperik guruh metodlari hisoblanadi. Shunday
bo‘lsada boshqa guruh metodlariga ham qisqacha to‘xtalib o‘tamiz.
Tadqiqot metodlarining birinchi tashkiliy guruhi o‘z ichiga qiyoslash,
longityud (uzluksiz), kompleks (ko‘pyoqlama) deb ataladigan turlarni qamrab oladi.
Qiyoslash metodidan umumiy psixologiya, ijtimoiy psixologiyada katta yoki
kichik guruhlarni hamda ularning har xil toifalarini o‘zaro taqqoslash uchun,
meditsina psixologiyasida – sog‘lom va bemor kishilarning psixik xususiyatlarini
qiyoslash maqsadida, sport psixologiyasida sportchilarning holati, o‘quvliligini va
ishchanligini o‘zaro taqqoslash maqsadida foydalaniladi.
Qiyoslash metodi turli yoshdagi odamlarning bilish jarayonlari shaxs
xususiyatlari, bilimlarni o‘zlashtirish, aqliy qobiliyati, salohiyati, rivojlanish
dinamikasi, jinslarning tafovutlari va o‘ziga xosligini o‘rganishda qo‘llaniladi.
Psixologlardan
L.S.Vigotskiy,
P.P.Blonskiy,
A.A.Smirnov,
B.G.Ananev,
D.B.Elkonin, P.Galperin va ularning shogirdlari olib borgan tadqiqotlar
(chaqaloqlik, go‘daklik, ilk bolalik, kichik maktab yoshi, o‘smirlik, o‘spirinlik yosh
davrlarini o‘zaro solishtirish) shu metoddan foydalanib amalga oshirilgan.
Dostları ilə paylaş: 
