1. Orfoepiya təliminin nəqsəd və vəzifələri

5. Orfoepiya üzrə bilik və bacarıqların qiymətləndirilməsi .
Azərbaycan dili fənnində tədris və qiymətləndirmə materialı mətn və onunla bağlı tapşırıqlar üzərində qurulur. Dil qaydalanı ilə bağlı summativ qiymətləndirmə testləri isə hom kiçik mətnlər, həm də söz və cümlə əsasında ola bilər. Hər bir nitq bacarığının qiymətləndirilməsi üçün meyarlar müvafiq mazmun standartlarından və onunla bağlı olan təlim məqsədlərindən doğur.
Oxu və dinləmə üzrə kiçik və böyük summativ qiymətləndirmələr yeni mətn osasında qoyulmuş sual va tapşırıqlar üzrə aparılmalıdır. Yazı üzrə kiçik summativ qiymətləndirmə üçün yoxlama imla formasını da seçmək olar. Danışma üzrə qiymətləndirmə tədris prosesində müşahidə yolu ilə aparılır. Bu zaman danışma bacarığı üzrə summativ qiymatlandirma formativ qiymətləndirmələrin nəticəsi əsasında aparılır. Formativ qiymətləndirmənin nəticələri jurnalda qeyd olunmadığından müəllimlər şagird nailiyyətlərinin gündəlik monitorinqi üçün müxtəlif qiymətləndirmə cadvallərindən istifadə etməlidirlər. Bu cür codvallarin nümunələri ilə Təlim prosesində daha çox kəmiyyətcə qiymətləndirmədən istifadə olunur. Kəmiyyətcə qiymətləndirmə rəqəmlər vasitəsi ilə şagirdin əldə etdiyi nəticələrinin ümumiləşdirilməsidir.
Özünüqiymətləndirmə; Reytinqin çıxarılması; Rənglərlə qiymətləndirmə; Şəkillərlə qiymətləndirmə;Emosional münasibət yolu ilə qiymətləndirmə; Meyar cədvəli.Qiymətləndirmə ilk növbədə uşaqda müsbət emosiyalar yaratmalıdır.
I Qiymətləndirmə üsulları.Məlumdur ki, birinci sinifdə qiymətləndirmə "kəmiyyət" üsulları ilə aparılmır. Birinci sinifdə müəllimin qiymətləndirilmədirilməsi ilk növbədə şagird üçün özünüqiymətləndirmə
özününəzarətin inkişafına təsir edən amil kimi çıxış edir. Bunun üçün təlim prosesində "keyfiyyətcə qiymətləndirmə" üsullarından istifadə olunur:
1. Yazılı işlərdə və yoxlamalarda qeydlər.
2. "Portofilo" sistemi. "Portofilo" sistemi ibtidai məktəbdə ən səmərəli qiymətləndirmə mexanizmi kimi sayıla bilər. "Portfilo" hər şagirdin xüsusi qeydlər toplusudur ki, burada
şagirdə aid olan və aşağıdakı adları çəkilənlərlə birlikdə bütün məlumat və sənədlər qeydə alınır:
*cari qiymətlər;
*şagirdin dərs fəaliyyəti, onun əhval-ruhiyyəsi, iş qabiliyyəti, yaşıdları və yaşlılarla münasibəti üzərində gündəlik müşahidələr;
*meydana çıxan problemlərin təsviri və onların təhlili;
*müəllimin bu şagirdə yanaşmaya düzəlişlər edilməsi haqqında, onun təliminin fərdiləşdirilməsi istiqamətləri haqqında qeydləri və proqnozları; Qiymətləndirmə zamanı meyarların əvvəlcədən hazırlanması əsas şərtdir. Meyarlar təlim məqsədlərinə əsasən tərtib edilir və hər hansı mövzunun tədrisi zamanı reallaşdırılacaq standartlara söykənir. Qiymətləndirmə apararkən meyarlar müxtəlif qiymətləndirmə cədvəlləri, qrafikləri, vərəqləri və digər formalarda tərtib oluna bilər. Yuxarıda deyilənləri aydınlaşdırmaq üçünbəzi nümunələr göstərməyi məqsədəuyğun hesab edirik.
4. Rənglərlə qiymətləndirmə
5. Şəkillərlə qiymətləndirmə.
6. Emosional münasibət yolu ilə qiymətləndirmə.
7. Meyar cədvəli əsasında qiymətləndirmə.
II Qarşılıqlı qiymətləndirmə və özünüqiymətləndirmə üsulları
Özünüqiymətləndirmə vərdişlərini yaratmaq üçün bütün sinif və müəllimin iştirakı ilə qiymətin şagirdin özü tərəfindən qoyulmasını və eləcə də şagirdlərin bir-birinin işinə qiymət qoymasını tətbiq etmək olar. Bununla yarış həvəsinin oyadılması, təbii nailiyyət tələbatının (yəni daha yüksək bilik zirvələrinə qalxma istəyi) formalaşması mümkün olur.
3. Verbal (sözlə) qiymətləndirmə. Yaddan çıxarmaq olmaz ki, qiymətləndirmənin ən mühüm üsullarından biri sözdür: o, müəllimin psixoloji dayağını, təqdirini və tənbehi ifadə edə bilər.
Məktəbdaxili qiymətləndirmə növləri summativ,formativ,diaqnostiq.