12.2.6. Kichik diametrdagi teshiklarni ishlash Kichik diametrdagi teshiklarni tig‘li asboblarda va jilvir asboblarda oldingi
boblarda aytilgan oddiy teshiklarni olishga o‘xshash usullarda ishlanadi.
Mashinasozlikda
qo‘llaniladigan konstruksion po‘latlarda va ularning
qotishmalarida diametri 0,5 mm dan yuqori bo‘lgan teshiklarni mexanik ishlash
usuli bilan, teshiklarni diametri 0,5 mm dan kichik bo‘lgan teshiklarni esa asosan
elektrofizik-elektroximik usullardan foydalanib olinadi. Diametri 0,3 mm bo‘lgan
teshiklarni olish uchun faqat elektrofizik-elektroximik usullardan foydalaniladi.
Qora metallarda qalinligi 3 mm gacha, rangli metallarda qalinligi 5 mm
gacha bo‘lgan detallarda diametri 3,5 mm gacha bo‘lgan teshiklarni olish usullari.
1. Konduktor yordamida parmalash. 2. Dastlab kernolab olish va parmalash.
3. Shtamplarda teshik olish.
Konduktor bo‘yicha parmalaganda, teshiklarning markazlararo orasidagi
masofalar aniqligi 0,05 mm ga erishiladi.
Kern bo‘yicha parmalashda teshiklarning markazlararo masofa aniqligi 0,03
mm ga yetadi.
Detallarda teshiklar o‘qlarini paralelligi 0,005 mm, markazlararo masofalar
aniqligi 0.0075÷0.01 mm gacha bo‘lgan qiymatlariga shtamplarda teshiklarni
kalibrlash yo‘li bilan erishiladi.
12.3. Tekis yuzalarga ishlov berish (Yassi sirtlarga ishlov berish) Mashinaning ko‘p detallari tekis yuza shakllariga egadir. Bu tekis yuzalar
turli koordinata tekisliklarida turli xil ko‘rinishda; ariqchalar, inlar, ramalar, qirrali
ariqchalar, tokchalar, yon yuzalar, shponka yuzalaridan, kvadrat, oltiburchak
273
yuzalardan va hokozo ko‘rinishlarda uchraydi. Tekis yuzalarga ishlov berish
randalash, o‘yish, frezerlash, sidirish (protyajkalash) va jilvirlash usullarida olib
boriladi.
