1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

mis soplo - anod; 3- 20000
0
C dan yuqori 
harorat zonasi; 4- 17000
÷
20000
0
C orasidagi 
harorat zonasi: 5- 15000
÷
17000
0
C orasidagi 
harorat zonasi; 6- 10000
÷
15000
0
C orasidagi 
harorat zonasi; 7- ishlanayotgan detal. 
Plazma mash’alini juda yuqori harorati, undan ko‘p sonli texnologik har xil 
operatsiyalarni bajarishda foydalanish imkonini beradi. Bular qatoriga quyidagilar 
kiradi: qoplama berish; detallarni purkash usuli bilan yasash; qirqish; payvandlash; 
plazma bilan qizdirib, metallurgik jarayonlarni bajarish; yo‘nish va hokazo. 
13.26. Plazmali qoplama berish 
 
Plazmali gorelka yordamida xohlagan qiyin eriydigan materialni yuqori 
tezlikda va bir xil tekislikda qoplash mumkin. Plazmali qoplamani juda ko‘pchilik 
materiallarga, shu qatorda shishaga va plastikka ham qoplash mumkin. 
Plazmali changlatgich bilan yoyli eritish birlashtirilsa, yuqori mehnat unumli 
qoplashni va yuzalarni legirlashni amalga oshirsa bo‘ladi. Bunda mahsulot anod, 
gorelka soplosi katod qilib ulanadi (13.24-rasm). 

---

(
5
.
3
)
334 
Yoy razryadi mahsulot yuzasini ma’lum zonada tez qizdiradi va qo‘shimcha 
eritadi. Zona o‘lchami taxminan yoy ustuni diametriga teng. 
13.24-rasm. Plazma oqimi bilan qoplash uchun jihozlarning 
joylashish sxemasi. 
 
Bu yerda, 1- poroshokni tashuvchi gaz; 2- poroshok; 3 va 7- plazma hosil 
qiluvchi gaz; 4- plazma oqimini ta’minlovchi manba: 5- yoy razryadini 
ta’minlovchi manba; 6-plazma oqimini ta’minlash; 8- suv bilan sovutgich; 9- 
poroshok; 10- yoy razryadini ta’minlash; 11- himoya inert gazi; 12- qoplama; 13- 
mahsulot. 
Kallakka uzatilayotgan poroshok plazma oqimi energiyasi hisobiga qiziydi 
va eriydi. Erigan poroshok mahsulotini yuzasiga tushib, uni zarrachalari 
tomchilanib quyiladi. Bular mahsulot yuzasida qalinligi bir o‘tishda 1,8-9,5 mm 
gacha bo‘lgan, kengligi 6,25
÷
31,65 mm gacha bo‘lgan qoplama olinadi. Qalinlikni 
oshirish uchun plazma oqimi bilan bir necha marta o‘tiladi. Mehnat unumi yuqori. 
Masalan, nikel va kobalt bilan qoplash uchun 1,81
÷
3,62 kg/soat vaqtni tashkil 
etadi.