1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

13.28-rasm. Rubinli OKG larning sxemalari.
a- mahsus chaqmoq lampali. b- elleptik qaytargichli. 
Diametri 6,3 mm uzunligi 63 mm bo‘lgan sterjen (8) elleptik qaytargich (5) 
ichiga joylashtirilgan. Qaytargichning ichki yuzasi jilolangan (“polirovka”). 
Sterjen (8) ga parallel qaytargichning ikkinchi fokalli yuzasigacha impulsli ksenli 
lampa (7) joylashgan. Lampa (7) qalam tipida bo‘lib uzunligi 76 mm ga teng va 
kontur impulslari bilan oziqlanadi. Kontur esa sig‘imi 400 mkf li kondensator (4) 
va drossel (3) dan iborat, kontur transformator orqali sanoat tizimining 
o‘zgaruvchan toki (6) ga ulangan. Ishga tushiruvchi qurilma (2) orqali lampa 
yoqiladi. Kalit (1) ulanganda qurilma (2) kondensator razryadiga 14 kv 
kuchlanishdagi impuls beradi. 
Nur sferik yoki silindrik optika yordamida ishlanayotgan yuzada yig‘iladi. 
Birinchi holatda nurlanish bir nuqtaga fokuslashtiriladi, ishlanayotgan materialda 
doiraviy teshik hosil qiladi. Nur tekkan joydagi harorat 5500
÷
9000
0
C ga teng. 
 
13.32. Yorug‘lik nuri bilan payvandlash 
 
OKG nurlanish bilan payvandlashda asosiy masala bu payvand birikmani 
ularni erish haroratidan yuqorida qizdirish; lekin ular bug‘lanish, haroratidan past 
t
0
da bo‘lishi lozim. Buning uchun u nozik boshqarilishi kerak.
 
 

---

(
5
.
3
)
339 
13.33. Elektroportlatish usuli bilan ishlash 
 
Elektroportlatish 
usulida 
suyuqlikning 
zarbiy 
kuch 
harakatidan 
foydalaniladi. 
Buni 
elektrogidravlik 
samaradorlik 
(“effekt”) 
deyiladi. 
Elektrogidravlik samaradorlikni zarbiy kuchini olishni prinsipial sxemasi 13.29-
rasmda ko‘rsatilgan. Kichkina uzunlikdagi yuqori kuchlanishli va tik frontli 
impulsli razryad hosil bo‘lishda suyuqlikka botirilgan elektrodlar orasidan uchqun 
kanali atrofida zarbli to‘lqin paydo bo‘ladi. Bu suyuqlikning yuqori zarbli to‘lqini 
ma’lum hajmda yuqori bosim hosil qiladi.