1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

13.29-rasm. Elektrogidravlik samaradorlik -zarbiy kuch olish prinsipial sxemasi: 1-
ko‘taruvchi transformator; 2- yuqori voltli to‘g‘rilagich; 3- sig‘imli to‘plagich (kondensator); 
4- shakllantiruvchi oraliq; 5- vanna elektrodlar bilan. 
Odatda suyuq muhit sifatida texnikaviy suv ishlatiladi. Elektr energiya 
kondensatorda yig‘iladi. Kondensator yuqori voltli to‘g‘rilagichdan zaryadlanadi. 
Elektroportlatish usuli bilan har xil operatsiyalarni bajarish mumkin: 
shtampovka, egish, cho‘zish, maydalash, qirqish va h.k. 
 
13.34. Elektroportlatish usuli bilan shtampovkalash, 
cho‘zish, siqib chiqarish 
 
Taxta-tunika materiallarini elektroportlatish usuli bilan shtamplash, cho‘zish, 
siqib chiqarish kabi ishlashni bir necha sxemalari bor. Masalan, 13.30-rasmda 
ko‘rsatilgan. 

---

(
5
.
3
)
340 
13.30-rasm. Bosim bilan elektroportlatishni ishlash sxemalari. 
a) zagotovkani matritsada shakllantirish, b) konussimon zagotovkadan sferik 
detalni tayyorlash. 1- elektrodlar; 2- kamera; 3- diafragma; 4- zagotovka; 5- matritsa; 6- 
elektrod; 7- qopqoq; 8- matritsa; 9- trubka; 10- elektrod; 11- konusli zagotovka. 
 
Impulsli uchqun elektrodlar (1) orasidan o‘tganda kamera (2) da katta bosim 
hosil bo‘ladi (13.30-rasm, a). Bosim rezinali diafragma (3) orqali tunika taxtali-
listli zagotovka (4) ga beriladi va uni matritsa (5) ga bosim bilan yopishtiriladi. 
13.30-rasm, b da konusli zagotovka (11) dan sferik detal yasash sxemasi 
ko‘rsatilgan. Konusli zagotovka ichiga suv quyiladi. Suvga elektrodlar (6 va 10) 
botirilgan. Elektrodlar orasidan impulsli uchqun hosil bo‘lganda suvda katta bosim 
hosil bo‘ladi va natijada, zagotovkani matritsaga (8) yopishtirib deformatsiyalaydi. 
Matritsa ichidagi havo trubka (9) orqali chiqiriladi. Matritsa tepa tomondan og‘ir 
qopqoq (7) bilan yopilgan.