139
6.17-rasmda titan qotishmasi VT3-1 ni har
xil toza qirqish usullarida
charchash mustahkamligini o‘zgarishi ko‘rsatilgan. Diagrammadan ko‘rinib
turibdiki, toza ishlashni turlari ishlangan detalni charchash mustahkamliligiga katta
ta’sir ko‘rsatar ekan:
σ=127 Mn/m
2
(jilvir tosh bilan jilvirlashda), σ=580 Mn/m
2
(σ=59 kg/mm
2
)
(sharlar bilan obkatka qilinganda).
6.17-rasm. Qotishma BT3-I har xil ishlash usullari natijasidagi charchash mustahkamligi
(har xil namunalarni mustahkamligini chetga chiqishi
shtrixlangan) 1- yo
‘
nish;
2-monokorund toshi bilan jilvirlash; 3- K3 jilvir toshi bilan jilvirlash;
4- grafitli jilvirtosh
bilan jilvirlash
,
5- roliklarda obkatkalash; 6- shariklar bilan obkatkalash.
Titan qotishmalarini uzoq muddatli mustahkamligiga jilvirlash rejimlari ham
ta’sir qiladi. Tajribalar shuni ko‘rsatdiki, titan qotishmasi VT3-1 ni 450
0
C dagi
uzoq muddatli mustahkamligini jilvirlash rejimi orqali 3-4 marta o‘zgartirish
mumkin.
Tekshiruv savollari
1.
Tasodifiy xatolik qanday xatolik?
2.
Tasodifiy xatolik hosil bo‘lish sabablari.
3.
Detallar o‘lchamlarini taqsimlanishi nima?
4.
O‘lchamlarni yoyilish qonunlarini sanab chiqing?
140
5.
Normal taqsimlanish qonuniyatini mohiyati nimada?
6.
Teng ehtimollik qonuni bo‘yicha o‘lchamlar yoyilishi qanday aniqlanadi?
7.
Simpson va Gauss qonunlari bo‘yicha o‘lchamlar
yoyilishi qanday
aniqlanadi?
8.
Maksvell qonuni qachon ishlatiladi?
9.
Texnologik jarayon turg‘unligi qanday aniqlanadi?
10.
Aniqlik kvaliteti qanday aniqlanadi?
11.
Qayta ishlashni talab qiladigan detallar sonini aniqlash mumkinmi?
12.
Buyum-mashinani yig‘ishda qanday xatoliklar vujudga kelishi mumkin?
13.
Texnologik merosxo‘rlik nima? Uning ta’siri qanday?
14.
Texnologik bazani texnologik nasl qoldirishiga misol keltiring?
