1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

6. Bir
-
birini kesib o‘tib ustma
-
ust tushuvchi o‘qli ichki silindrik 
yuzalarga o‘rnatish.
(9.1-rasm, k). Stanina, korpus, rama, kronshteyn, opora kabi 
detallar zagotovkalarini frezerlash, parmalash, teshik kengaytirish, agregat 
stanoklarida ishlashda qo‘llaniladi. Agar baza uchi berk teshik bo‘lsa, 
rostlanadigan (reguliruyemiy) va o‘z-o‘zidan o‘rnatiladigan tayanchlarda 
bajariladi. Agar baza ochiq teshik bo‘lsa, bikr tayanchlar ham ishlatilishi mumkin. 
Sxemasi: ПВ
1
4
⊥
ПВ
2
2
. 
7. Markaziy teshikka o‘rnatish
. (9.1-rasm, m). Val, o‘q, shtok, porshen, 
plunjer va boshqa aylanma harakat detallari, zagotovkalari tokarlik, dumaloq 
jilvirlovchi va boshqa stanoklarda ishlashda qo‘llaniladi. Markaziy opravkalarda 
ishlanadigan zagotovkalarda ham ishlatiladi. O‘rnatish qismi va moslamasi sifatida 
konstruksiyalarning markazlari qabul qilinadi. O‘q yo‘nalishi bo‘yicha bazalash 
aniqligini oshirish uchun suzuvchi markazlar ishlatiladi, ya’ni,ular quyidagi 
sxemani ta’minlaydi: (ПВ
1
–ПВ
2
)
4
⊥
П
1
. 
8. Konusli faskalarga o‘rnatish. 
(9.1-rasm, 
l
) Ichki faskali, ichi bo‘sh 
detallarni va tashqi faskali kichik diametrli detallarni va tokarlik, dumaloq 
jilvirlovchi boshqa stanoklarda ishlashda qo‘llaniladi. Sxemasi: (ПВ
1
–ПВ
2
)
4
. 
9. Tishli yuzalarga va bosh teshik o‘qiga tik bo‘lgan tekisliklarga 
o‘rnatish.
(9.1-rasm, n). Silindrik va konus tishli g‘ildirak zagotovkalarini o‘qli 

---

182 
teshiklarini jilvirlashda qo‘llaniladi. To‘g‘ri tishli silindrik g‘ildiraklar uchun 
o‘rnatish qismi sifatida uchta rolik va spiral tishli silindrik g‘ildiraklar uchun oltita 
zoldir ishlatiladi. Roliklar va zoldirlar ishlatilganda o‘z-o‘zidan markazlanuvchi 
patronlar qo‘llaniladi.