1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

12.20-rasm. Fazoviy fason yuzalarni shakllantirish. a) (1
÷
5) kontur nuqtalari uchun 
korreksiya qilingan (1
'÷
5
'
) nuqtalar trayektoriyasini ko‘rinishi. b) konturdan o‘ng 
tomonda joylashgan frezaning yoy trayektoriyasi bo‘yicha korreksiyasi; 
 
Tekshiruv savollari 
 
1.
Tashqi silindrik yuzalarning ishlash usullari qanday bo‘ladi? 
2.
Qanday aniq ishlash usullarini bilasiz? 
3.
Aniq silindrik yuzalarni olish uchun qanday bosqich yo‘nishlarini bilasiz? 
4.
Vallarda o‘rnatish bazasi qanday tayyorlanadi? 
5.
Qanday tokarlik stanogi turlarini bilasiz? 
6.
Tashqi silindrik yuzalarni frezerlash va zenkerlash sxemalarini chizib 
bering? 
7.
Dumaloq markazsiz jilvirlash stanogini ishlashsxemasini chizib bering. 
8.
Tokarlik yo‘nishda asosiy vaqt qanday aniqlanadi? 
9.
Superfinish sxemasini chizib bering? 
10.
Qanday teshik turlarini bilasiz? 
11.
Teshiklar qanday stanoklarda ishlanadi? 
12.
Parmalash, zenkerlash va razvyortkalash nima uchun o‘tkaziladi? 
13.
Zenker bilan zenkovka nima bilan farq qiladi? Olinadigan qiytimlar 
qalinligi qancha? 
14.
Parmalashda asosiy vaqt ifodasi va sxemasini chizib bering. 

---

299 
15.
Teshiklarni konduktorlar yordamida ishlash nima maqsadda olib boriladi? 
16.
Agregat stanoklarida teshiklarni qanday ishlanadi? 
17.
Teshiklarni sidirish (protyajkalash) usuli bilan qanday olinadi? Sxemasini 
keltiring. 
18.
Abraziv asboblar bilan teshiklar qanday ishlanadi? Sxemasini tushuntirib 
bering. 
19.
Plastik deformatsiya usuli bilan teshiklarni qanday maqsadlarda ishlanadi? 
20.
Chuqur va kichik diametrdagi teshiklarni ishlash usullarini aytib bering? 
21.
Tekis yuzalar ko‘rinishidagi qanday yuza shakllarini bilasiz? Qirqish 
rejimlariga nimalar kiradi? 
22.
Frezerlash stanogini modelini tushuntirib bering. Asosiy vaqtni qanday 
aniqlanadi? 
23.
Ko‘ndalang va bo‘ylama randalash haqida so‘zlab bering. 
24.
Randalash, frezerlash stanoklarida ishlab chiqarish unumdorligini qanday 
oshiriladi? 
25.
O‘yish operatsiyasi yordamida qanday yuzalar ishlanadi? 
26.
Sidirish usuli bilan tekis yuzalar qanday ishlanadi? 
27.
Tekis yuzalarni jilvirlash sxemasini chizib bering. 
28.
Tekis yuzalarni sayqallash (dovodkalash), pritirkalash, yaltillatish 
(polirovka) va shaberlash operatsiyalari nima maqsadda bajariladi? 
29.
Rezbalarning turlarini aytib bering. 
30.
Rezbalarni kesishda qanday asboblardan foydalaniladi? 
31.
Rezba profili qanday tekshiriladi? 
32.
Yurituvchi rezbalar qayerda qo‘llaniladi? 
33.
Rezbalar kesishning eng unumli usuli qaysi? 
34.
Tashqi rezbalarni kesishda eng keng qo‘llaniladigan asboblar qaysi? 
35.
Plashka yordamida rezba kesish qaysi hollarda qo‘llaniladi va uning 
qanday kamchiligi mavjud? 
36.
Shakldor (fason) yuzalar deb qanday yuzalarga aytiladi? 

---

300 
37.
Shakldor yuzalarga ishlov berishda quyidagi usullarning xususiyatlari 
nimalardan iborat (dastur bilan boshqariladigan dastgohlarda, avtomatik 
kopirlash, harakatlarni qo‘shish, shakldor asboblarni qo‘llash)? 
38.
Mahsulot ishlab chiqarish hajmi shakldor yuzalarga ishlov berish 
usullarini tanlashda qanday ta’sir ko‘rsatadi? 
39.
Qanday hollarda shakldor yuzalarga ishlov berishda dastur bilan 
boshqariladigan dastgohlarni qo‘llash maqsadga muvofiq? 
40.
Shakldor keskichlarni qo‘llash, ishlab chiqarishning qaysi turiga xos? 

---

301