Bir tildan 2-tilga
so’z olish natijasida: may-may, tur (sport), tur (xil) safar -yo’l,
safar -oy.
Ayrim sheva
so’zlarining adabiy tilga o’tib qolishi natijasida: salla-narsa,
gazmol, salla-
o’rama (ovqat): so’ritok ko’targich (Toshkent), so’ri.yog’och
krovat (Farg’ona)
Ba’zi so’zlarning o’zak-negizlariga qo’shimchalar qo’shish orqali yangi so’zlar
yasalishi natijasida omonimlar vujudga keladi:
oylik - maosh yoki ish reja: Kundalik-
o’zlashtirish daftari yoki ish me’yori, vazifa
Ayrim tovushlar dierezasi natijasida leksik omonimlar vujudga keladi. Diereza
tovush tushirish hodisasi. Diereza natijasida
so’z o’z tovush yig’indisini
toraytiradi. Natijada, u boshqa biror
so’z bilan talaffuzi va yozilishi jihatidan bir
xil
bo’lib omonimii vujudga keltiradi. Masalan: yiroq so’zidagi "y" tushirilib iroq-
uzoq va shashmaqom turi
bo’lsa; bo’lsa so’zidan "b"undoshi tushirilib, o’lsa
shaklida
o’lmoq so’zi bilan omonimlikni vujudga kelgirgan: Qarigan chog’ida,
Zavqiy, xubob
o’lsa ajab ermas. Chog’mshtiring: adoq-ado; ado-tamo'm, -ado-
bajarmoq.
Omonimlar
o’zbek poeziyasi tarixida muhim rol o’ynagan. |11oirlar omonimlarning
xilma-
xil ma’nol'aridan keng ravishda foydalanib, so’z o’yi>'lari, tuyukdar yaratganlar.
Xususan, A.Navoiy omonimlardan mox.irlik bilan foydalanganligini
ko’ramiz: Uning
quyidagi ruboiylarni eslash kifoyag
Dostları ilə paylaş: