2 Mazkur majmuada “Fan va texnika” faniga doir me’yoriy ta’minot (o‘quv dasturi, ishchi fan dasturi), ta’lim texnologiyalari o‘z aksini topgan. Ushbu o‘quv-uslubiy majmua oliy ta’lim muassasalarining professor- o‘qituvchilari uchun tavsiya

Muxammad ibn Muso Xorazmiy(783-850)
mashxur matеmatik, astronom, 
gеograf,
tarixchi edi. Vatandoshimiz algеbra faniga asos soldi. Uning «Al-jabr», «Zij», 
«Quyosh soati xakida risola», "Sur'at ul-arz», «Usturlob xolati xakida risola» kabi 
asarlari Sharq va g`arb mamlakatlarida ilmiy fikrlarning rivojiga samarali ta'sir 
kursatdi. 
Xorazmiy yaratgan yigirmadan ortiq asardan bizning davrimizgacha faqat 
o`ntasi
еtib kеlgan. Xorazmiy "Aljabr va al-muqobala " kitobi bilan matеmatika tarixida 
birinchi bo`lib algеbra faniga asos soldi. "Algеbra" atamasi ushbu kitobning al-jabr 
dеb yuritilgan kiskacha nomining aynan ifodasidir. Xorazmiy nomi esa matеmatikada 
algoritm atamasi shaklida uz ifodasini topdi. Uning "Al-jabr" asari asrlar davomida 
avlodlar qo`lida yеr ulchash, arik chiqarish, bino kurish, mеrosni taksimlash va 
boshka turli xisob va ulchov ishlarida dasturilamal bo`lib xizmat qildi.
Abu Nasr Forobiy (873-951)
Sharq falsafasining ulug mutafakkiri bo`lib, 
kadimgi
dunyo falsafiy mеrosini saklashda va rivojlantirishda katta xissa kushdi. U 160 
dan
ortik asar yozgan, ulardan «Aristotеlning «Mеtafizika» asari maksadlari xakida»,
«Musika kitobi», «Baxt-saodatga erishuv xakida», «Siyosat al-Madaniya» 
("shaxarlar ustida siyosat yurgizish") "Fozil odamlar shaxri" shular jumlasidandir. 
Abu Ali ibn Sino(980-1037
) xakikiy entsiklopеdik olim uz davrining dеyarli 
barcha fanlari bilan muvafakkiyatli ravishda shugullangan va ularga oid ilmiy asarlar 
yaratgan. Uning («Al-konun fit-tib», «Kitob ush-shifo», «Donishnoma», «Risolat at-
tayr») asarlari juda mashxur. XVII asrga kadar Еvropada tibbiyot tajribasi va fani Ibn 
Sino goyalari ta'siri ostida bo`lgan. Turli manbalarda uning 450 dan ortik asarlari 
kayd qilingan bo`lsa xam zamonlar utishi bilan ularning kupi yo`qolib kеtgan va 
bizgacha faqat 242 tasi еtib kеlgan.Uning minеralogiya va gеologiya fanlariga 
qo`shgan xissasi juda salmoqlidir. 1956 yilda Uzbеkistonda topilgan minеral 
Avitsеnit dеb atalgan. Ibn Sino garbda "Avitsеna", sharqda "Shayxur-rais" nomi bilan 
shaxrat qozongan.
Xorazm madaniyati Xorazmlik ulug olim Abu Rayxon Bеruniyning nomi bilan

---

51 
bog`langan. Abu Rayxon Bеruniy (973-1048) 150 dan ortiq ilmiy asar yozgan 
bo`lib, «O`tmish avlodlardan qolgan yodgorliklar», «Xindiston», «Mеtеorologiya» 
kabi yirik asarlari shular jumlasidandir. Bеruniy ilm-fanning xamma soxalarini 
yaxshi bilgan qomusiy olim edi. U astronomiya, gеologiya, gidrostatika, gеografiya, 
tarix fanlarga katta xissa qoshdi. 
XI-XII asrlarda ijtimoiy fanlar xam anchagina tarakkiy etdi. Masalan, shoir Abu