2019 O‘qish oxi

(Rivoyat)
Mirzo Bobur _—yoshligidan ziyrak bola bo‘lib o‘sibdi. Kunlardan bir kun Umarshayx saroy a’yonlari bilan qasrda o‘tirgan ekan. Bir ka­butar uchib kelib, ayvon peshtoqiga qo‘nibdi- da, „g‘ulu-g‘ulu“ qilaveribdi. Umarshayx a'yonla- ridan: „Kabutar ne deydur?“ deb so‘rab qolibdi. Anchadan buyon urush ko‘rmay, qilichlari qon- sirab qolgan a’yonlar: „Oliyhazrat, kabutar qi- lichlarni qindan sug‘urmoq kerak, deydur“, - deb javob berishibdi.
Gapga qo‘shilmay, bir chekkada jim o‘tirgan Mirzo Bobur: „Yo‘q, kabutar unday demaydur, ota, u qovun sayliga chaqiribdur. Jonivor xush- xabar keltiribdur“, - debdi. Umarshayx kabu- tarni tutib keltirishni buyuribdi. Kabutarni tutib kelib, oyog‘idagi mis halqani olib qarashsa, ichidan bir xat chiqibdi. Xatda: „oliyhazrat, qovun ayni pishdi. Kelib, qo‘l urib bersalar“, deb yozilgan ekan. Mirzo Boburning gapi to‘g‘ri chiqqanidan hayratga tushgan Umar­shayx o‘g‘lidan: „Bunchalik topqirliging boisi nedur?“ - deb so‘rabdi.
- Ota, - debdi Bobur, - bu kabutarga e'tibor qilmadingiz. O‘tgan yili qovun sayli xushxabarini xuddi mana shu jonivor keltirgan erdi, kaminaning ko‘zi kabutarning o‘ng qano- tidagi qora xolga tushgan zahoti uni tanidim va shu so‘zni taxmin etdim, - deb javob be- ribdi.
Yosh Mirzoning hushyorligi, topqirligiga qoyil qolgan Umarshayx a'yonlariga qarab: „Qilichni emas, aql-idrokni ishga solmoq lozimdir. Xabar qilinglar, barcha qovun sayliga otlansin!“ - deb farmoyish beribdi.
q 1. Umarshayx a'yonlaridan nimani so‘radi?

2. 
   A’yonlar nima deb javob berishdi?
   
3. 
   Boburning ziyrakligini nimada ko‘rasiz? Matndan shu o‘rinni toping.
   

tl Bobur tanigan kabutar rasmini chizing.
O‘qituvchining o‘gitlari
Anvar Obidjon
Ey o‘quvchi, bilki, har so‘z Nondek aziz, nondek uvol.
Til boyligin bir bog‘ desak, Har bitta so‘z - bitta nihol.
Ulg‘ayib yot yurtga borsang, Ne atalur eling, derlar.
Qay millatning vakilisan,
Bormi ona tiling, derlar.
Shunda mening qutlug‘ tilim - Navoiyning she'ri, degil.
Yurtim - Ulug‘bek-u Bobur,
Amir Temur yeri, degil.
Maqtanma hech qimmat kiyim,
Oltinlar-u qasring bilan.
Faxr et doim qudratli yurt,
Boy bilim-u kasbing bilan.
Ey o‘g‘il-qiz, obro‘yingni -
Baland tutmoq qo‘lingdadir.
Sening olamdagi narxing
Vatan, millat, tilingdadir.

1. 
   O‘qituvchi ona tilimizning boyligini nima
   

bilan qiyoslagan?

2. 
   O‘quvchilar qanday fazilatlarga ega bo‘lishi kerak?
   

Xazonchinak^I
O ‘tkir Ho shimo v
1

• 
  Ertaga G‘ani amakingnikiga boramiz, - dedi shanba kuni Erkinga dadasi.
  

Erkin suyunib ketdi. G‘ani amaki qishloqda turadi. Uning 3-sinfda o‘qiydigan Abdulla de- gan o‘g‘li bor. Abdulla Erkin bilan do‘stla- shib qolgan edi.

• 
  G‘ani amakingning bog‘ida xazonchinak qilamiz, - dedi dadasi. Ular avval shahar ko‘chalaridan o‘tishdi, keyin qishloqning tuproq yo‘llaridan yurishdi. Nihoyat, mashina kattakon yong‘oq daraxti tagiga kelib to‘xtadi.
  

Erkin mashinadan tushdi. O‘rtog‘i Erkin bi­lan ko‘rishdi va ishkomlarni aylangani ketishdi.
Ishkom yashil gumbazli yo‘lakning o‘zginasi edi. Uzum novdalarida sariq, qizil yaproqlar lovullab ko‘rinar, oyoq ostida xazon shitirlar edi.

• 
  Qani, uzum yo‘q-ku? - dedi Erkin alang- lab.
  
• 
  Xazonchinak deb shuni aytadi-da! Uzum- lari uzib olinganidan keyin qolib ketganini qi- diramiz. Mana, qara! - Abdulla sap-sariq uzum yaprog‘ini u yoq-bu yoqqa surib, uzum topdi.
  

• 
  Men uzay, men uzay! - dedi qo‘l cho‘- zib Erkin.
  
• 
  Mayli, uza qol. Ammo xazonchinakning qoidasi - har kim o‘zi topgan uzumni o‘zi uzadi.
  

Erkin narigi tokning yoniga chopib bordi. Yaproqlarini titkilab qarasa, uzum boshi osilib turibdi.

• 
  Menam topdim! - dedi qichqirib. Erkin har gal ^uzum boshini topganida quvonib ke- tardi.
  
• 
  Yaqinda toklarni ko‘mamiz. Ko‘mmasak, sovuq urib ketadi. Uzum novdalarini xashak bilan o‘rab, ko‘mib qo‘yamiz. Keyin bahor ke- lib, yer iliganda, yana ochamiz. Tag‘in ish- komlarga ko‘tarib bog‘laymiz, - dedi Abdulla.
  

Erkin toklarni qanday ko‘mishni juda ko‘rgisi keldi. Kelayotgan dam olish kuni Erkin o‘rto- g‘inikiga yana boradi. Abdullaga yordamlasha- di. Tok novdalarini qirqish, bog‘lash, ko‘mish usullarini o‘rganib oladi.

1. 
   Erkin nima sababdan suyunib ketdi?
   
2. 
   Erkinning Abdulla bilan uchrashuvi va ularning suhbati haqida so‘zlab bering.
   
3. 
   Ishkom tasvirini hikoyadan topib o‘qing,
   

fikringizni tushuntiring. д _w
Hosil bayrami