8-Mavzu Beton uchun ishlatiladigan bog‘lovchi, kimyoviy qo‘shimchalar va ularning turlari, saqlash qoidalari bilan tanishish

Sement va bog‘lovchilarning maxsus turlari. Vaqt o‘tishi bilan sement nomenklaturasi ortib bormoqda. Mahsus sementlar betonga alohida xususiyat yaʼni, qurilishda keng qo‘llash imkonini beradi.
Oq portlandsement ifloslanishidan saqlash uchun mahsus tayyorlangan texnologiya bilan tarkibida kam temir bo‘lgan oqartirilgan klinkerni maydalab, gipsning zarur miqdori va oz miqdordagi diatomit qo‘shimchasi bilan tuyib olinadi. Oq sement 300, 400, 500 marka bilan ishlab chiqariladi va oddiy sementga qo‘yiladigan talablarni qoniqtirishi kerak. Oqlik darajasiga qarab oq sement uch navga bo‘linadi.
Rangli portlandsementni oq sement, gips va pigmentni birgalikda tuyib olinadi. Sement massasiga nisbatan sintetik mineral yoki tabiiy pigmentning miqdori 15% dan, organik pegmentning miqdori esa 0, 3% dan oshmasligi kerak. Rangli portlandsementni maxsus tayyorlangan rangli klinkerdan olish mumkin.
Oq va rangli sementlar rangli beton olish, arxitektura detallari va yuzalarni qoplash plitalarini olish, pardoz ishlari uchun mo‘ljallangan.
Zo‘riquvchi sement, V. V. Mixaylov taklifiga binoan, portlandsement klinkerini va zo‘riqqan komponentni glinozem shlaki yoki boshqa tarkibida alyumin bo‘lgan modda, gips va oxakni birgalikda tuyib olinadi. O‘rtacha kompnentlararo nisbat 65:20:10:5. Passulʼfat shakldagi kalsiy gidrosulʼfoalyuminatini yuqorisulʼfat shaklga kristallashishi oqibatida sement toshi nisbatan katta mustahkamlikka etgandan keyin (15-20 MPa) zo‘riquvchi sement o‘z hajmini sezilarli kengaytirish xususiyatiga ega bo‘ladi (4%gacha). Bunday sement o‘zini zo‘riqtiruvchi temirbeton tayyorlashda qo‘llash imkonini beradi, armatura betonning kengayishi oqibatida oldindan zo‘riqadi. Bu zo‘riquvchi sement boshqa kengayadigan sementlardan farq qiladi, ular qotishni boshlanish davrida o‘z hajmini kengaytiradi.
Zo‘riquvchi sement va ular asosidagi betonlar yuqori mustahkamlikka egadirlar (28 kunda 50-70 MPa), suv va gaz o‘tkazmaydi. Zo‘riquvchi sementni temirbeton trubalar, yo‘l va ayerodromlarni qoplashda, tonnel va katta diametrli vodoprovodlarda va shunga o‘xshash konstruksiyalar tayyorlashda qo‘llash samaralidir. Bu konstruksiyalarni tayyorlashda zo‘riquvchi sementning juda tez tishlashini, shuningdek beton zaruriy mustahkamlikka erishgandan keyin sementning kengayishini taʼminlovchi qotishning maxsus tartibi qo‘llanishini hisobga olish zarur.