İŞSİZLİYİN DAVAMLILIĞI
–
şəxsin,
ist
ənilən axtarış üsulundan istifadə etməklə,
mü
əyyən dövr ərzində iş axtardığı müddətdir.
İşsizliyin davamlılığı iki xarakteristikaya
malikdir:
başa çatmış (bitmiş) işsizliyin
davamlılığı - burada iş axtarmanın başlanma
vaxtından işə düzəlməyə qədər olan müddət
n
əzərə alınır, yəni işsizin işə düzəlməsinin
davamlılığı; başa çatmamış işsizliyin davamlılığı
–
iş axtarışının başlanma anından onun qeyd
edilm
ə faktını keçən ana qədər olan müddət
(sorğu və işçi qüvvəsinin digər müayinə
formaları).
İşsizliyin
davamlılığının
xarakteristikası üçün təhlildə iki göstəricidən
istifad
ə olunur: işsizlərin baxılan tərkibi üçün orta
ölçülü k
əmiyyət kimi hesablanan işsizliyin orta
davamlılığı və işsizliyin median (ortalama)
davamlılığının kəmiyyəti. Bu göstəricilərin
hesablamasının informasiya əsaslarını işçi
qüvv
əsinin müayinəsi zamanı alınan göstəricilər
v
ə əhalinin işə düzəlməsi haqqında dövlət
m
əşğulluq
xidmətlərinin
hesabatlarının
göst
əriciləri təşkil edir. İşə düzəlmə haqqında
hesabatların göstəricilərinə əsasən, orta və
meridian göst
əricilərin müddəti həm başa çatmış,
h
əm də başa çatmamış işsizlik üçün, ancaq rəsmi
qeyd
ə alınmış işsizlərə görə hesablanır. İşçi
qüvv
əsinin müayinəsi zamanı bu göstəricilər
ancaq başa çatmamış işsizliyə görə (“İşsizlər”ə
bax)
bütün işsizlər üçün hesablana bilər.
İŞSİZLİYİN
SƏVİYYƏSİ
(Minilliyin
b
əyannaməsində
əks
olunmuş
inkişaf
göst
əricilərindən) - işsizliyin tərifi müəyyən dövr
ərzində işi olmayan, lakin işləməyə hazır olan və
muzdla v
ə ya özüməşğulluq üzrə iş axtarmaq üçün
konkret addımlar atan adamların hamısını əhatə
edir.
İşçi qüvvəsi işə malik olan, həmçinin
mü
əyyən dövr ərzində işə malik olmayan
adamları özündə birləşdirir. Məşğulluq – bu,
konkret hesabat dövründ
ə bu və ya digər gəlir
g
ətirən iqtisadi fəaliyyət növündə iştirak edən və
ya müv
əqqəti olaraq iştirak etməyən adamdır.
İqtisadi fəallıq haqqı ödənilməklə və ya gəlir əldə
etm
ək məqsədi ilə, yaxud şəxsi ev təsərrüfatında
istifad
ə üçün mal və xidmətlərin istehsalını əhatə
edir.
İşsizlərin sayı işçi qüvvəsinin ümumi sayına
bölünür.
İTKİ
– “M
ənfəət”ə bax.
İZLƏYƏN NƏZARƏTÇİ SİQNAL
– real
proses
ə uyğunlaşmış modelin uyğunsuzluğunun
daha c
əld aşkar edilməsi üçün nəzərdə tutulmuş
siqnaldır. Onların mütləq qiymətinin eksponensial
341
ortaya bölünm
əsi yolu ilə proqnozlaşdırmanın
eksponensial orta x
ətası kimi tapılır. İzləyən
n
əzarətçi siqnal eksponensial hamarlanmaya
əsaslanan, modelin uyğunlaşma prosesinin
avtomatlaşdırılmış tənzimlənməsi üçün tətbiq
edilir.
İZOKVANT (BƏRABƏR BURAXILIŞ
XƏTTİ)
–
istehsalın faktorlarının müxtəlif
birl
əşmələrinin buraxılan məhsulların eyni
k
əmiyyətini verən nöqtələrinin həndəsi yeridir.
İZOTERMIK VAQON
- istilik keçirm
əyən
divarları, qapıları, döşəməsi və tavanı olan, ətraf
v
ə daxil səthləri arasında istilik mubadiləsi
m
əhdud olmaqla nəqliyyat vasitəsinin ümumi
istilik keçirm
ə
əmsalı
aşağıdakı
2
kateqoriyalardan birin
ə məxsus qapalı vaqon:
İ
n
=Adi izotermik vaqon-K
əmsalı 0.7 Bt/m
2o
C-d
ən
çox olmayan; İ
r
=Gücl
əndirilmiş izolyasiyaya
izotermik n
əqliyyat vasitəsi – K əmsalı 0.4
Bt/m
2o
C-d
ən çox olmayan vaqon.
342
-J-
Jar fayl .............................................................................................................................................. 343
Java .................................................................................................................................................. 343
Jirohesab (jirohesablaşma ................................................................................................................ 343
JVM .................................................................................................................................................. 343
343
JAR fayl
– JAVA arxividir (ingiliscə Java
ARchive).
JAVA
proqramlaşdırma
dilində
yazılmış proqramların saxlanıldığı adi ZĐP - arxiv
rolunu oynayır. JAR faylın işlək olması üçün, o,
META-INF kataloqunda MANIFEST.MF faylını
saxlamalıdır.
JAVA
- obyekt yönlü proqramlaşma dilidir. Java
- Sun Microsystems şirkəti tərəfindən təqdim
olunan dil və texnologiyalara verilən ümumi
addır. Java - hər hansı platformada kompayl
edilən
kodun
başqa
platformalarda
da
dəyişdirilmədən işlədilə bilməsinə olan ehtiyacdır.
Dilin bu xüsusiyyəti Java Virtual Maşını
sayəsində həyata keçirilir. Java texnologiyasının
köməyi ilə səhifəyə interaktiv elementlər daxil
etmək, sürüşkən pəncərələrin və qurulmuş
freymlərin formatlarını bütünlüklə nəzarətdə
saxlamaq mümkündür. Bu dil vasitəsilə «saat»,
«qaçan sətir», digər animasiyalar və çat yaratmaq
mümkündür.
Üstün cəhəti ondan ibarətdir ki, serverdə Java
proqramının işini təmin etmək məqsədilə, əlavə
modulların yüklənmə və qurulması lazım gəlmir.
JĐROHESAB
(JĐROHESABLAŞMA
-
hesablaşma
çekləri
vasitəsilə
nağdsız
hesablaşmalar) - məbləğin bir hesabdan digərinə
köçürülməsi
yolu
ilə
kredit
müəssisələri
tərəfindən
həyata
keçirilən
nağdsız
hesablaşmaların
müxtəlifliyidir
(müxtəlif
növləridir). Jirohesab terminindən həm də
nağdsız hesablaşmaların bütün sistemlərinin ifadə
edilməsində istifadə olunur. Jirohesab müştərilərə
öz hesablarında olan pullardan bankda hesabı
olmayanlara müəyyən məbləğlərin köçürülməsinə
imkan verir.
JVM (JAVA VĐRTUAL MACHĐNE)
–
JAVA Virtual maşın-proqram şəklində bir
kompüterdir. Həmin virtual maşında işləyən
proqramlar virtual maşına normal kompüter kimi
müraciət edir və virtual maşın öz növbəsində
həmən müraciətlərə kompüter kimi reaksiya
göstərir. Bir sözlə, kompüteri emulyasiya edir.
Nəticə etibarı ilə, Javada yazılmış proqramları
istənilən yerdə, istənilən arxitekturalı kompüterdə,
istənilən
əməliyyatlar
(Operating
System)
sistemində işə salarkən, onlar eyni cür işləyir.
Yəni, proqram kompüterin heç bir fiziki
vəziyyətindən asılı olmur. Həmin proqramın
işləməsi üçün yalnız onun işləyə biləcəyi virtual
maşın lazımdır. Java üçün virtual maşın (JRE -
Java
Runtime
Environment)
bir
çox
əməliyyatlar sistemi və bir çox arxitekturalı
kompüterlər üçün mövcuddur. JRE Sun şirkəti
tərəfindən yaradılmışdır.
344
-K-
Kadr dövriyyəsi .......................................... 347
Kadastr ....................................................... 347
Kadrların daimilik (dəyişməzlik) əmsalı.... 347
Kafi qiymət ................................................ 347
Kalman yoxlaması...................................... 347
Kanonik (qaydaya uyğun) korellyasiya
təhlili .......................................................... 347
Kapital ........................................................ 348
Kapital (əsaslı) mallar ................................ 348
Kapital aktivləri, əsas vəsaitlər .................. 348
Kapital hesabı ............................................. 348
Kapital qoyuluşlarının təkrar istehsalının
strukturu ..................................................... 348
Kapital qoyuluşlarının sahə quruluşu ......... 348
Kapital qoyuluşlarının texnoloji strukturu . 348
Kapital qoyuluşu ........................................ 348
Kapital qoyuluşu mərhələsi ........................ 349
Kapital qoyuluşunun xüsusi çəkisi ............. 349
Kapital qoyuluşunun təsnifatı .................... 349
Kapital transferlər ...................................... 349
Kapital tutumu............................................ 349
Kapital verimi ............................................ 349
Kapital yaradan investisiyalar .................... 349
Kapitala cari vergilər .................................. 349
Kapitala investisiya .................................... 349
Kapitala vergilər ......................................... 349
Kapitalla əməliyyatlar hesabı ..................... 349
Kapitallaşdırılmış məhsul .......................... 349
Kapitallaşma............................................... 350
Karqo .......................................................... 350
Kassa .......................................................... 350
Kassa əməliyyatı ........................................ 350
Kassa güzəştləri.......................................... 350
Kassada nağd pul ....................................... 350
Kassada olan nağd pulla əməliyyatlar ........ 350
Keçid iqtisadiyyatlı ölkələr ........................ 350
Keçirilmiş dəyər ......................................... 350
Keyfiyyət .................................................... 350
Keyfiyyət əlamətlərinin əlaqə əmsalı ......... 351
Keyfiyyət göstəriciləri indeksi ................... 351
Keyfiyyətə statistik nəzarət ........................ 352
Keyfiyyəti nəzərə almaqla təshih ............... 352
Keyns ......................................................... 352
Kənd əhalisi................................................ 353
Kənd təsərrüfatı .......................................... 353
Kənd təsərrüfatı bitkiləri məhsullarının
ümumi yığımı ............................................. 353
Kənd təsərrüfatı bitkilərinin məhsuldarlığı 353
Kənd təsərrüfatı heyvanlarının
məhsuldarlığı .............................................. 353
Kənd təsərrüfatı istehsalının
mexanikləşdirilməsi ................................... 354
Kənd təsərrüfatı məhsullarının buraxılışı .. 354
Kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsal
indeksi ........................................................ 354
Kənd təsərrüfatı məhsullarının satış
qiyməti ....................................................... 354
Kənd təsərrüfatı məhsullarının satışı ......... 354
Kənd təsərrüfatı məhsullarının satışı
statistikası .................................................. 355
Kənd təsərrüfatı məhsulunun maya dəyəri 355
Kənd təsərrüfatı müəssisəsi ....................... 355
Kənd təsərrüfatı siyahiyaalınması .............. 355
Kənd təsərrüfatı statistikası ........................ 355
Kənd təsərrüfatı tikintisi ............................ 356
Kənd təsərrüfatı yerləri .............................. 356
Kənd təsərrüfatında ixtisaslaşma ............... 356
Kənd təsərrüfatında material xərcləri ........ 356
Kənd təsərrüfatının energetik gücləri ........ 356
Kənd təsərrüfatının intensivləşdirilməsi .... 356
Kənd təsərrüfatının ümumi məhsulu ......... 357
Kənd və meşə təsərrüfatı, balıqçılıq, sənaye
və tikinti fəaliyyətindən dövriyyə .............. 357
Kənd yaşayış məntəqələri .......................... 357
Kəndli (fermer) təsərrüfatı ......................... 357
Kəsilmək üçün mal-qara və quşların
istehsalı ...................................................... 358
Kəsmə xətası .............................................. 358
Kiçik biznes ............................................... 358
Kiçik müəssisə ........................................... 358
Kiçik sahibkarlıq subyekti ......................... 358
Kiçik seriyalı istehsal ................................. 358
Kiçik və orta müəssisələr ........................... 358
Kinoqurğu .................................................. 359
Kino-video prokat ...................................... 359
Kioti konvensiyası ..................................... 359
Kitab .......................................................... 360
Kitabça ....................................................... 360
Kitabxana ................................................... 360
Kitabxana fondu ......................................... 360
Kitabxana fondunun dövr etməsi ............... 360
Kitabxana proqramları ............................... 360
Kitabxananın oxucularının sayı ................. 360
Kitabın verilməsi ....................................... 360
Kitabların oxunaqlılığı ............................... 360
Klaster təhlili ............................................. 360
Klaster təhlilin iyerarxiya alqoritmləri ...... 361
Klaviatura .................................................. 361
Klavişa ....................................................... 361
Klirinq ........................................................ 361
Klirinq sazişi .............................................. 361
345
Klub tipli mədəniyyət müəssisələri ............ 361
Koba-duqlas istehsal funksiyası ................. 361
Kod ............................................................. 362
Kodlaşdırma ............................................... 362
Kodlaşdırma ............................................... 362
Kodlaşdırma ............................................... 363
Koqorta....................................................... 363
Koqorta ölüm cədvəlləri............................. 364
Kollektiv əmək mübahisəsi ........................ 364
Kollektiv xidmətlər .................................... 364
Kollektiv istehlak ....................................... 364
Kollektiv mülkiyyət ................................... 365
Kombinasiya edilmiş
(birləşdirilmiş) nomenklatura ..................... 365
Komisyon ticarəti ....................................... 365
Komisyonçular ........................................... 365
Kommersiya (kommersiya fəaliyyəti) ....... 365
Kommersiya (sahibkar) riski ...................... 365
Kommersiya bankı ..................................... 365
Kommersiya fəaliyyəti ilə bağlı xidmətlər. 366
Kommersiya hava gəmisinin yüklənməsi .. 366
Kommersiya müsabiqəsi ............................ 366
Kommersiya sirri........................................ 366
Kommersiya şirkətinin adı ......................... 366
Kommersiya yüklənməsinin yük
dövriyyəsi ................................................... 366
Kommunal təsərrüfatı xidmətlərinin
göstərilməsi ................................................ 366
Kommunal təsərrüfatı statistikası ............... 366
Kompleks və ya birləşdirilmiş ticarət ........ 366
Komplekt sənaye obyekti ........................... 366
Komponent təhlil........................................ 366
Komponentlər metodu................................ 367
Kondominium ............................................ 367
Konfidensial məlumatlar ............................ 367
Konflyuent təhlil ........................................ 368
Konkordasiya əmsalı .................................. 368
Konosament ............................................... 368
Konsensusun əldə olunması ....................... 368
Konsert təşkilatları ..................................... 368
Konservasiya .............................................. 368
Konsessiya ................................................. 369
Konsessiyaçı............................................... 369
Konsessiyaçı, konsessiyanın sahibi............ 369
Konsessiyalara, patentlərə, lisenziyalara,
əmtəə nişanlarına və onlara bərabər tutulan
hüquqlara (icazələrə) investisiya
qoyuluşları .................................................. 369
Konsessiyalara, patentlərə, lisenziyalara, mal
nişanlarına və oxşar hüquqlara qoyulan
ümumi investisiyalar .................................. 369
Konteyner ................................................... 369
Kontokorrent hesab .................................... 370
Kontokorrent kredit ................................... 370
Kontrakt qiyməti ........................................ 370
Kontrollinq ................................................. 370
Konversiya edilən müəssisə ....................... 370
Konvertasiya olunan (dönərli) valyuta ...... 370
Konveyer istehsalı ..................................... 370
Konyunktur məsləhətləşmələri .................. 371
Kooperasiya ............................................... 371
Kooperativ cəmiyyətlər ............................. 371
Kooperativ mülkiyyəti ............................... 371
Kooperativ tikintisi .................................... 371
Korlanmiş (pozulmuş) torpaqlar ................ 371
Korporasiya ................................................ 371
Korporativ qiymətli kağızlar ...................... 372
Korporativ müəssisələr .............................. 372
Korrelyasiya matrisi ................................... 372
Korrelyasiya təhlili .................................... 372
Korrespondensiya ...................................... 372
Kostinq–standart ........................................ 372
Kotirovka ................................................... 373
Kovariasiya əmsalı ..................................... 373
Kovariasiyali təhlil ..................................... 373
Köçürmə .................................................... 373
Köhnəlmə dərəcəsi ..................................... 373
Köməkçi ..................................................... 373
Köməkçi fəaliyyət növü ............................. 373
Köməkçi xərclər ......................................... 374
Köməkçi maliyyə idarələri ........................ 374
Körpə ölümü .............................................. 374
Körpə ölümü əmsalı ................................... 375
Körpələr evi ............................................... 375
Kredit ......................................................... 375
Kredit kartı ................................................. 376
Kredit multiplikatoru ................................. 376
Kredit riski ................................................. 376
Kredit təşkilatı ........................................... 376
Kreditə görə faiz ........................................ 376
Kredit-icarə əməliyyatı .............................. 376
Kreditlərin ödəniş (verilmə) sürəti ............. 377
Kreditor borcları ........................................ 377
Kreditor ...................................................... 377
Kuk əmsalı ................................................. 377
Kütləvi (ictimai) kitabxana ........................ 377
Kütləvi xidmət nəzəriyyəsi ........................ 377
Kütləvi istehsal .......................................... 377
Kvalimetriya .............................................. 377
Kvantil ....................................................... 378
Kvazikorporasiya ....................................... 378
Kvazikorporasiyalariı gəlirlərindən
götürmə ...................................................... 378
Kvintil ........................................................ 378
346
Kota ............................................................ 378
Kotalaşdıma ............................................... 378
Kusdek (gömrük bəyannaməsi) instat ........ 378
347
KADR DÖVRĐYYƏSĐ
– müəyyən dövr
ərzində işə qəbul edilən və siyahı tərkibinə daxil
olan (“Đşçilərin siyahı sayı”na bax) və ya işdən
azad edilən işçilərin sayıdır. Kadr dövriyyəsinin
intensivliyi,
hesabat
dövründə
isə
qəbul
edilənlərin sayının, işçilərin bu dövrdəki orta
siyahı sayına olan nisbətini əks etdirən işə qəbul
üzrə ümumi dövriyyə əmsalı ilə və hesabat
dövründə işdən çıxanların bu dövrdəki işçilərin
orta siyahı sayına nisbətini əks etdirən işdən
çıxma üzrə ümumi dövriyyə əmsalı ilə xarakterizə
olunur. Çıxanlar arasında öz arzusu üzrə işdən
çıxanlar və üzrsüz iş buraxdığına və əmək
intizamını digər formada pozduğuna görə işdən
azad edilənlər xüsusi ayrılır. Bu səbəblərə görə
işdən azad edilənlərin sayı – çıxıb getmə (kadr
axını) üzrə izafi dövriyyənin mütləq göstəricisidir.
Hesabat dövrü üzrə bu sayın işçilərin həmin
dövrdəki orta siyahı sayına nisbəti – kadr axıcılığı
əmsalıdır (“Đşçilərin hərəkəti”nə bax).
Dostları ilə paylaş: |