A. Zikiryayev, A. To ‘ xtayev, I. Azimov, N. Sonin

1.
2.
Monosaxaridlarga misol keltiring.
Saxaroza shakari qanday manbalardan olinishini ta’riflang.

---

63
HAYOTIY JARAYONLARNING KIMYOVIY ASOSLARI
III BO‘LIM
1.
2.
3.
Qanday birikmalar lipidlar deb ataladi?
Yog‘lar hujayrada qanday vazifani bajaradi?
Tuya o‘rkachida to‘plangan yog‘ nimaning manbai hisoblanadi?
1.
2.
Tirik organizmlar mumdan nima maqsadda foydalanishini ayting.
Murakkab lipidlarga misol keltiring.
26- §. Nuklein kislotalar
miqdorda to‘planadi. Bularga moyli o‘simliklardan kunga boqar, zig‘ir, 
g‘o‘za, soya, maxsar va bosh qa larni misol qilib ko‘rsatish mumkin.
oddiy lipidlarning yana bir vakili mumlardir. o‘simlik va hay-
vonlar bu moddadan suvni yuqtirmaslik maqsadida foydalanadi. Mumdan 
asalarilar uya quradi. Tirik organizmlarning hujayralarida murakkab 
lipidlar ham muhim ahamiyatga ega. Bulardan biri fosfolipidlar bo‘lib, 
ular hujayra membranalari tarkibiga kiradi va ular membranalarning hosil 
bo‘lishida muhim ahamiyatga ega hisoblanadi.
Lipidlar oqsillar bilan birikib lipoproteinlarni hosil qiladi. Lipo-
proteinlar transport (tashish) va qurilish (membranalarni) vazifasini ba-
jaradi.
Murakkab lipidlarga glikolipidlar ham taalluqlidir. Bular hujayra
membranalari tarkibida uchraydi. Lipidlarga yana bir guruh moddalar 
— steroidlar ham kiradi. Ular o‘simlik va hayvon organizmlarida keng 
tarqalgan. organik kislota va ularning tuzlari, steroidlar, jinsiy gormonlar, 
vitaminlar, xolesterol va boshqalar shular jumlasidandir. Bular bir qator 
muhim fiziologik va bio kimiyoviy jarayonlar bilan bog‘liq bo‘lgan vazi-
falarni baja radi.
Tirik organizmlar, shu jumladan viruslar uchun ham nuklein kislo-
talarning ahamiyati juda katta. Ular irsiy belgilarni saqlash va nasldan 
naslga o‘tkazish, oqsillar biosintezi kabi muhim hayotiy jarayonlarni amalga 
oshirishda faol ishtirok etadi.
Nuklein kislotalar dastlab hujayra yadrosidan ajratib olinganligi sababli