Anar İsayev Ramil Rəhimov

İslam dini rəsmi dövlət dini elan olunmuşdu. 
 
 
Qızıl Ordunun dövlət quruluşu. Feodal münasibətləri 
Qızıl Ordu feodal monarxiya dövləti idi. 
Dövlətin idarəetmə sistemi aşağıdakı kimi idi: 
 
Xan - dövləti idarə edən birinci şəxs idi. 
 
Divan - dövləti idarə edən  orqan idi. 
 
Məclis - dövlətdə ali məşvərətçi orqan idi. 
 
Tarxan - dövlətdə imtiyazlı şəxslər idi. 
 
Baskaklar - 
vergi yığılmasına rəhbərlik  edirdilər
. 
Qızıl Ordu dövlətində xan və xan ailəsinin üzvləri ən böyük feodal idilər. Onlardan sonra noyonlar (bəylər) gəlirdi. 
Noyonlara  xidmət  müqabilində  böyük  torpaq  sahələri  verilirdi.  Feodallardan  asılı  olan  köçəri  maldarlar,  əkinçiliklə 
məşğul  olan  kəndlilər  töycü  ödəyir  və  mükəlləfiyyətlər  yerinə  yetirirdilər.  Bəzi  feodallar  torpağa  sahib  olmaq,  məcburi 
işlərdən  azad  edilmək  üçün  xandan  fərmanlar  alırdılar.  Belə  fərmanlar  yarlıq,  yarlıq  alan  imtiyazlı  şəxslər  isə  tarxan 
adlanırdı. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
dövləti idarə edən 
birinci şəxs idi 
Xan
 
Məclis 
dövləti idarə edən 
orqan idi 
 
Divan 
 
dövlətdə ali 
məşvərətçi orqan idi 
Tarxan 
dövlətdə imtiyazlı 
şəxslər idi 
 
Baskaklar 
vergi yığan  
məmurlar idi 
Vəzir 
dövlət işlərini 
idarə edirdi 
Noyonlar 
Əmirlər 
Qızıl Ordunun idarəetmə sistemi 
 
 

 
95 
 
Qızıl Ordunun zəifləməsi və süqutu 
Qızıl  Ordu  dövləti  daxili  çəkişmələr  nəticəsində  zəiflədi. 
Qızıl  Ordu  dövlətidəki  daxili  çəkişmələrdən  və  onun 
zəifləməsindən  istifadə  edən 
rus  knyazları  tabe  olmaqdan  boyun  qaçırılar.  Odur  ki,  Qızıl  Ordu  xanı  Mamay  xan  itaət 
etməyən rus knyazları üzərinə yürüş təşkil etdi.  
Bu  zaman  Qızıl  Ordu  dövlətinə  qarşı  qüvvələrini  birləşdirən  Moskva  knyazı  Dmitri 
Donskoy  1380-ci  ildə  Kulikova  döyüşündə  Qızıl  Ordu  dövlətini  məğlub  etdi.  Lakin  Əmir 
Teymurun köməyi ilə hakimiyyətə gələn Toxtamış xan (1380-1395) hakimiyyəti dövründə: 
 
Moskvanı tutaraq yandırdı (1382-ci ildə). 
 
Rus knyazlıqları yenidən itaət altına alındı. 
Daha sonra Toxtamış xan Əmir Teymurdan asılı olan ərazilərə talançı yürüşlər təşkil etdi. 
Toxtamış  xanın  Teymurilərdən  asılı  olan  ərazilərə  talançı  yürüşlər  etməsi  Əmir  Teymurla 
müharibəyə səbəb oldu. Tərəflər arasında, 1395-ci ildə Terek çayı sahilində döyüş baş verdi.  
Döyüş nəticəsində: 
 
Toxtamış xan Teymur tərəfindən məğlub edildi. 
 
Əmir Teymur 
Qızıl Ordunun şərq vilayətlərini tutaraq 
öz imperiyasına birləşdirdi
. 
Uzunsürən feodal çəkişmələri, hakimiyyət dəyişiklikləri Qızıl Ordunun parçalanmasına səbəb oldu. Qızıl Ordunun 
parçalanması  nəticəsində  XV  əsrdə  Volqa  çayı  boyunda  Qazan,  Həştərxan  xanlıqları,  Krımda  və  Qərbi  Sibirdə 
müstəqil  dövlətlər  meydana  gəldi.  Rus  knyazlıqları  Qızıl  Ordudan  asılılığa  son  qoydular. 
XVI  əsrin  əvvəllərində  Qızıl 
Ordu dövləti 
feodal dağınıqlığı nəticəsində 
süqut etdi. 
 
Qızıl Ordu dövlətinin tarixinə aid döyüşlər 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Əmir Teymurun hücumuna məruz 
qalmışdı 
 
Rus knyazlıqlarını özlərindən asılı 
vəziyyətə salmışdı 
 
Dövlətdə ali məşvərətçi orqan Məclis 
adlanırdı 
 
Paytaxtı Saray-Batı və Saray-Bəkrə 
şəhərləri olmuşdu 
 
Kulikova və Terek döyüşündə məğlub 
olmuşdu 
 
Əhalinin çoxunu və qoşunun əsasını 
türklər təşkil edirdi 
 
İslam dini dövlətin rəsmi dini elan 
edilmişdi 
 
Batı xan tərəfindən 
yaradılmışdı 
 idi 
 
Xan tərəfindən 
idarə edilirdi 
 
Xanların fərmanları türk dilində  
yazılırdı 
 
 
 
Qızıl Ordu 
dövləti 
 
XV əsrdə Qızıl Ordunun parçalanması nəticəsində yaranan dövlətlər 
 
Krım 
xanlığı
 
Həştərxan  
xanlığı 
 
Sibir  
xanlığı 
 
Qazan  
xanlığı 
 
1380 
1395 
Kulikova 
döyüşü
 
Terek 
döyüşü
 
 
Moskva knyazı Dmitri Donskoy Mamay xanın başçılıq etdiyi  Qızıl 
Ordu dövlətini məğlub etdi. 
 
Toxtamış  xan Teymur tərəfindən  məğlub edildi,  Əmir Teymur  Qızıl 
Ordunun şərq vilayətlərini tutaraq öz imperiyasına birləşdirdi. 
 
 

 
96 
 
Hülakülər dövləti  (1256-1357) 
 
Hülakülər dövlətinin yaranması 
 Böyük Monqol imperatorluğunun Ön Asiya, Cənubi Qafqaz və Kiçik Asiyanı ələ 
keçirməsinə baxmayaraq, həmin ərazilərdə bir sıra iri feodal malikanələri öz müstəqilliyini 
hələdə saxlayırdı. Böyük Monqol xaqanı Müke  xan istilaları davam etdirmək məqsədi ilə 
qardaşı  Hülakü xanın  başçılığı ilə  Ön  Asiyaya  qoşun göndərdi. 
Hülakü xan  1256-cı  ildə 
Azərbaycan  və  İranı  ələ  keçirib,  1258-ci  ildə  Abbasilər  xilafətinin  varlığına  son  qoydu. 
Beləliklə,  Amudərya  çayı  ilə  Aralıq  dənizi,  Dərbəndlə  İran  körfəzi  arasında  yerləşən 
ərazidə  beşinci  monqol  ulusu  - Hülakü  dövləti (1258-1357)  yarandı.  Dövlətin  başında 
elxan  titulu  daşıyan  hökmdar  dururdu.  Buna  görə  də  Hülakülər  dövləti,  eyni  zamanda 
Elxanilər 
dövləti 
də 
adlanır. 
Dövlətin 
ərazisi 
vilayətlərə, vilayətlər  
isə tümənlərə bölünmüşdü. 
 
Hülakülər dövlətində İslam dininin dövlət dininə çevrilməsi 
Əsasən,  bütpərəstlərdən  ibarət  olan  monqollar  ilk  vaxtlardan  başlayaraq  işğal  olunmuş  vilayətlərdə  bütpərəstliyin 
yayılması və möhkəmlənməsi üçün  tədbirlər görməyə  başladılar. İlk elxanların dini siyasətləri  yerli əhali ilə gəlmələrin 
arasında ziddiyyətin artmasına, son nəticədə, ölkədə vəziyyətin gərginləşməsinə gətirib çıxardı. Məhz bu baxımdan Qazan 
xan hakimiyyətə gəldikdən sonra  yerli müsəlman zadəganları və ruhaniləri öz tərəfinə çəkmək məqsədi ilə İslam dinini 
dövlət dini kimi qəbul etdi və özünü Mahmud adlandırdı. Qazan xanın hakimiyyəti dövründə torpaq, vergi, ticarət, rabitə 
və  məhkəmə  sahələrində  islahatlar  həyata  keçirildi.  Vergi  islahatı  monqol  feodallarının  özbaşınalığına  son  qoymağa, 
dövlətin vergi sistemini yenidən qurmağa kömək etdi. Orduda xidmət edənlərə iqta olaraq torpaq sahələri verildi.  
İslahatlardan  sonra  ölkənin  iqtisadi  və  siyasi  inkişafı  uzun  sürmədi.  Qazan  xanın  vəziri  Fəzullah  Rəşidəddinin 
öldürülməsindən sonra hərbçi əyanlar yenidən əvvəlki siyasət xəttinə döndülər.  
 
Hülakülər dövlətinin süqutu 
Hülakülər  dövlətinin  yarandığı  ilk  vaxtlarda,  Hülakü  xanın  hakimiyyəti  dövründən  başlayaraq  Hülakülərlə  Cuci 
nəslindən  olan  Qızıl  Orda  xanları  arasında  Azərbaycan  torpaqları  uğrunda  müharibələr  gedirdi.  Hülakülərlə  Qızıl  Ordu 
xanları  arasında  gedən  müharibələrin  əsas  səbəbi  Qızıl  Ordu  xanlarının  Monqol  dövlətinin  yaradıcısı  Çingiz  xanın 
vəsiyyətinə görə, Azərbaycan torpaqlarının Cuci ulusunun   payına düşməsini iddia etməsi idi. Odur ki,  Hülakülərinin 
Azərbaycanda hökmranlığının başlananması ilə Qızıl Ordu xanları tez-tez bu ərazilərə hücumlar edirdilər. 
1357-ci ildə Canı bəyin başçılığı ilə Qızıl Ordu qoşunu Azərbaycana yürüş etdi. Yürüş  nəticəsində beşinci monqol 
ulusu adlanan
  
Hülakülər dövləti süqut etdi. 
 
Hülakü dövləti ilə Qızıl Ordu dövlətinin tarixi üçün oxşar cəhətlər 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Monqol mənşəli sülalələr 
tərəfindən idarə olunurdu 
 
Hülakü və  
Qızıl Ordu 
dövləti
 
Əhalisinin əksəriyyətini türklər 
təşkil edirdi 
 
İslam dini rəsmi dövlət dini 
elan edilmişdi 
 
Eyni əsrdə meydana gəlmişdilər 
 
Monqol işğalları nəticəsində 
yaranmışdı 
 
Azərbaycana dağıdıcı yürüşlər 
etmişdilər 
 
 
 
Hülakü xan 

 
97 
 
Osmanlı imperatorluğu 
 
 
 
Osmanlı dövlətinin yaranması (1299) 
Böyük  Səlcuq  imperiyası  süquta  uğradıqdan  sonra  onun  ərazisində  Kirman, 
Konya, Suriya, İraq Səlcuq sultanlıqları, Atabəylər dövləti meydana gəldi. Konya 
sultanlığı  dağıldıqdan  sonra  onun  ərazisində  müstəqil  bəyliklər  yarandı.  Bu 
bəyliklərdən  birinə  Osman  bəy  başçılıq  edirdi.  Osman  bəy 
1299-cu  ildə  Osmanlı 
dövlətinin əsasını qoydu. Osmanlılar oğuz türklərinin qınıq boyundan idi.
 
 
Orxan qazinin hakimiyyəti (1326-1359) 
Osman bəyin 
ölümündən sonra 
Osmanlı dövlətində hakimiyyətə Orxan qazi 
(1326-1359)
 
gəldi. 
Orxan qazinin hakimiyyəti dövründə: 
 
Dövlətin  paytaxtı Bursa şəhərinə köçürüldü. 
 
Maltəpə döyüşündə Bizans ordusu məğlubiyyətə uğradıldı. 
 
Yeni fəthlər davam etdirildi, dövlətin ərazisi  genişləndi. 
 
Dövlətin sərhədləri Egey dənizindən Konstantinopoladək genişləndi. 
 
Osmanlı dövləti inzibati cəhətdən  paşalıqlara və sancaqlıqlara bölündü. 
 
Hərbi islahatlar nəticəsində 
ilk dəfə olaraq muzdlulardan  ibarət  piyada 
(yeniçəri) və süvari qoşun növü  yaradıldı.
 
 
Sultan I Muradın hakimiyyəti (1359-1389) 
Sultan I Murad
 
Osmanlı dövləti tarixində ilk dəfə olaraq sultan titulunu qəbul 
etmişdi.
  
Sultan I Muradın hakimiyyəti dövründə: 
 
Balkanlarda Osmanlı fəthləri davam etdirildi, Ədirnə şəhəri ələ keçirildi. 
 
1361-ci ildə Osmanlı dövlətinin paytaxtı Ədirnə şəhərinə köçürüldü. 
 
1370-ci ildə Bizans və Bolqarıstan  Osmanlılardan asılı vəziyyətə düşdü. 
 
1371-ci ildə Çirmən döyüşündə Osmanlılar Serbiya dövlətini  məğlub etdi. 
Məğlubiyyət nəticəsində:
 
 
Serbiya osmanlılardan asılılığı qəbul etdi. 
 
Serbiya hər il Osmanlıya  əsgər və vergi verməyə məcbur oldu. 
QEYD:
  XIV  əsrdə  feodal  ara  müharibələri  Balkan  dövlətlərini  zəiflətmişdi. 
Sultan  I  Murad  bu  amildən  istifadə  edərək
 
Balkanlarda  Osmanlı  fəthləri 
davam etdirirdi.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Osman qazi 
 
 
Orxan qazi 
 
 
I Murad 

 
98 
 
 
I İldırım Bəyazidin hakimiyyəti (1389-1402)  
İldırım Bəyazidin (1389-1402)
 
hakimiyyəti dövründə: 
 
Osmanlı dövlətinin sərhədləri genişləndi. 
 
Albaniya və Bosniyanın bir hissəsi  osmanlıların hakimiyyəti altına düşdü. 
 
Osmanlılar bütün Bolqarıstanın işğalını başa çatdırdı. 
 
Əmir Teymur  Osmanlı dövləti  üzərinə  yürüş etdi. 
İldırım  Bəyazid  Balkanlarda  Bizansın  sonuncu  dayağı  olan  Konstantinopolu  ələ 
keçirmək məqsədi ilə hazırlıqlara başladı. Lakin Əmir Teymurun Kiçik Asiyaya yürüşü bu planı 
pozdu.  
1402-ci  il,  iyulun  28-də    Bəyazidlə  Əmir  Teymur  arasında  Ankara  döyüşü  baş  verdi. 
Döyüş osmanlıların məğlubiyyəti ilə nəticələndi. Döyüşdə Bəyazid və onun iki oğlu əsir düşdü. 
Əmir Teymur Osmanlıların hakimiyyəti altında olan torpaqları Bəyazidin dörd oğlu arasında 
böldü. 
Teymur özü də bilmədən Avropanı Osmanlı işğallarından xilas etdi. Bəyazid Teymurun 
düşərgəsində  olarkən  özünü  zəhərləyib  öldürdü.  İldırım  Bəyazidin  hakimiyyətdən  getməsindən 
sonra Osmanlı dövləti  xeyli zəiflədi və hakimiyyət mübarizəsi gücləndi. 
QEYD:
  Əmir Teymura qarşı mübarizə aparmaları Dehli sultanlığı və Osmanlı 
imperiyasının tarixi üçün oxşar cəhət təşkil edir. 
 
II Muradın hakimiyyəti (1421-1451) 
II Muradın hakimiyyəti dövründə: 
 
Osmanlı dövlətində hakimiyyət mübarizəsi başa çatdı. 
 
Osmanlı dövlətinin əvvəlki qüdrəti bərpa edildi. 
 
1444-cü ildə Varna döyüşündə çex-macar ordusu  məğlub edildi. 
 
1448-ci ildə II Kosova döyüşündə səlibçilərin ordusu məğlub edildi. 
 
II Mehmetin hakimiyyəti (1451-1481) 
XV  əsrdə
 
Bizans  imperiyasının  ərazisinə  yalnız 
«Qızıl  körpü»  adlandırılan 
Konstantinopolun  ətrafıındakı  torpaqlar  daxil  idi.  II  Mehmet  hakimiyyətə  gələn  kimi 
Konstantinopolu  tutmaq  üçün  şəhəri  qurudan  və  Mərmərə  dənizindən  mühasirəyə  aldı. 
Oslamlıların divarların altından  lağım atıb şəhərə girmək çəhdi uğursuz oldu. 
Osmanlılar yeni 
çıxış  yolu  kimi
  gəmiləri   
piy  sürtülmüş  taxtaların  üzəri  ilə  sürüyərək
  Qızıl  Buynuz  limanına 
çıxardılar.  1453-cü  il  mayın  29-da  Konstantinopol  Osmanlılar  tərəfindən 
fəth  edildi.  Bu 
münasibətlə 
II  Mehmetə 
«
Fateh
»
  təxəllsü  verildi.  Konstantinopolun  osmanlılar  tərəfindən 
tutması nəticəsində: 
 
Bizans məğlub oldu və Bizans imperiyasının varlığına son qoyuldu. 
 
Konstantinopol    şəhəri    İstanbul  adlanaraq  Osmanlı  dövlətinin  paytaxtına 
çevrildi. 
 
 
 
 
 
Osmanlıların Konstantinopola yürüşü və Sultan Fateh II Mehmetin şəhərə daxil olması 
 
Osmanlı dövlətinin paytaxtları 
Bursa (1329) 
 
Ədirnə (1361) 
 
Konstantinopol (1453) 
 
Söyüdlü (1302) 
 
 
 
İldırım Bəyazid 
 
 
 
II Murad 
 
 
 
II Mehmet 
 

 
99 
 
 
 
I Süleyman Qanuninin hakimiyyəti (1520-1566) 
Sultan Süleyman Qanuninin hakimiyyət dövründə: 
 
Səfəvi dövləti ilə Osmanlı arasında qanlı müharibələr başladı. 
 
1514-cü ildə Çaldıran düzündə osmanlı qoşunları Səfəviləri  məğlub etdilər. 
 
Misir Osmanlı dövlətinə  tabe edildi və Osmanlı gəmilərinin Qırmızı dənizə yolu 
açıldı.
 
 
1521-1526-cı illərdə osmanlılar Belqradı, Cənubi və Mərkəzi Macarıstanı 
tutdu. 
 
Osmanlılar Bağdadı tutaraq Mesopotamiya üzərində nəzarəti ələ keçirdilər və İran 
körfəzinə çıxdılar. 
 
 
 
 
 
 
Osamanlı imperatorluğunun idarəetmə sistemi. Ordu 
Osmanlı imperiyasının idarəetmə sisteminə əsasən: 
 
Sultan  –  ölkədə  qeyri-məhdud  hakimiyyətə  malik  birinci  şəxs  idi.
  Bütün 
hakimiyyət  onun  əlində  cəmləşmişdi.  Osmanlı  tarixində  ilk  dəfə  sultan 
tutulunu I Murad qəbul etmişdi. 
 
Baş  vəzir  -  sultandan  sonra  dövlətdə  ikinci  şəxs  idi.  Baş  vəzir  dövlətin 
möhürünü saxlayır, siyasi  işlərə  rəhbərlik edirdi.  Vəzirlər, bəylərbəyilər və 
sancaqbəyilər ona tabe idi.
 
 
Divan - sultanın yanında Ali Məsləhət Şurası rolunu oynayan dövlət orqanı 
idi.
 
 
Dəftərdar -  maliyyə işlərinə rəhbərlik edirdi.
 
 
Paşa – birbaşa sultan tərəfindən təyin edilir və paşalığı idarə edirdi.
 
 
Bəylərbəyi – bəylərbəyilikdə hərbi və inzibati hakimiyyətə malik şəxs idi.
 
 
Sancaqbəyi - sancaqlığı idarə edirdi. O, həm də qoşun başçısı idi.
 
Osmanlı dövləti inzibati cəhətdən sancaqlara və paşalıqlara bölünürdü. 
Osmanlı  dövlətini  ilk  dəfə  Orxan  Qazi  inzibati  cəhətdən  paşalıqlara  və 
sancaqlıqlara bölmüşdü. 
Osamanlı imperatorluğunun hərbi qüvvəsini  akınçı və yeniçərilər  təşkil edirdi. 
 
Akınçı (atlı – süvari feodal qoşunu) Osamanlı imperatorluğunda ordunun əsas hissəsini təşkil edirdi. 
 
Yeniçəri  (yeni  qoşun  deməkdir)  -  qeyri  müsəlmanlardan  təşkil  edilmiş,  dövlət  xəzinəsi  hesabına  saxlanılan 
nizami  piyada  qoşun  dəstələri  idi.  Yeniçəri  qoşun  növü 
Orxan  Qazinin  hərbi  islahatları  zamanı 
 
formalaşdırılmışdı.  Muzdlu  qoşunlara  xidmət  əvəzində  əvvəllər  maaş  verilsə  də,  sonralar  timar  adlandırılan 
torpaqlar paylanıldı. Timar - muzdlu qoşuna məvacib əvəzinə paylanan şərti torpaq sahibliyi  idi.   
Osmanlı dövlətində vergi verən bütün əhali reaya adlanırdı. 
 
 
Yüksəlmə dövrü sultanları 
 
III Murad (1575-1595) 
 
II Səlim (1566-1575) 
 
I Səlim (1512-1520) 
 
II Bəyazid (1481-1512) 
 
I Mehmet (1451-1481) 
 
I Süleyman (1520-1566) 
 
I Mehmet (1411-1421) 
II Murad (1421-1451) 
I Bəyazid (1389 -1402) 
 I Murad (1359-1389) 
Quruluş dövrü sultanları 
 
Osman Qazi (1299-1326)
 
Orxan Qazi (1326-1359)
 
 
 
I Süleyman 
 
 
 
 
Osmanlı imperatorluğunun 
idarəetmə sistemi 
Divan 
Sultan 
Baş vəzir 
Dəftərdar 
 

 
100 
 
Teymurilər imperiyası (1370-1507) 
 
 
 
Teymurun Məvaraənnəhri idarə etməsi 
Teymur  Çingiz  xanın  yürüşləri  zamanı  Mərkəzi  Asiyaya  gəlmiş  Barlas  qəbiləsindən  idi. 
Teymur  gəncliyində  
Səmərqənd  və  Bəlx  hakimi  Əmir  Qazanın  yanında  xidmət  etmiş,  hərbi  yürüşlərdə  onun  etimadını  qazanmışdır.  Teymur 
eyni zamanda Çağatay hakimi Toğluq Teymurun yanında xidmətə girmiş və Qaşqadərya vadisini idarə etmişdi.
 
Çingiz  xan öz imperiyasını oğlanları arasında bölərkən Mərkəzi Asiyanı  Cığatay adlı oğluna bağışlamışdı. Böyük 
Monqol imperatorluğunun dağılması Mərkəzi Asiyada feodal ara müharibələrini gücləndirdi. Mərkəzi Asiya ulusu şərqdə 
Moğolustan, qərbdə isə Mavəraənnəhr olmaqla iki yerə ayrıldı. Cığatay xanın davamçıları Mavəraənnəhri geri qaytarmaq 
üçün Toğluq Teymur xanın başçılığı altında mübarizəyə başladılar. Səmərqənd şəhəri tutuldu. Lakin 
Teymurla Toğluq 
Teymurun 
oğlu arasında ixtilaf yarandı. Bu ziddiyyətlərdən istifadə edən Teymur, Teymur Toğluqa qarşı qiyam qaldıraraq 
Xarəzmə, Sistana yürüş etdi. 
Tərəflər arasındakı mübarizədə Teymur qələbə qazandı və yeni dövlətin əsasını qoydu.
 
 
 
Teymurilər dövlətinin yaranması və işğalları  
1370-ci  ildə  Teymur  Səmərqəndə  qoşun  yeridib  çevriliş  etdi.  Nəticədə  Səmərqənd  və  ətraf  bölgələr  Teymurun 
ixtiyarına  keçdi.  Elə  həmin  ildə  qurultay  çağırıldı. 
Mərkəzi  hakimiyyətin  tərəfdarları  olan  iri  feodalların  köməyi  ilə 
Teymur  sərkərdələrin  qurultayında 
«
  əmir
»
  titulunu  qəbul  etdi  və  Teymurilər  dövlətinin  əsasını  qoydu. 
Səmərqənd  yeni 
dövlətin paytaxtı oldu. Beləliklə, Monqol imperiyasından sonra Mərkəzi Asiyada böyük bir imperatorluğun əsası qoyuldu.
 
Əmir Teymur yürüşlərə başlamaq üçün güclü süvari ordu yaratdı.  Əmir Teymurun hərbi yürüşləri nəticəsində:
 
 
Ürgənc şəhərinin tutulması ilə Xarəzmi tamamilə 
tabe edildi 
 və bununla da bütün Mərkəzi Asiya işğal edildi. 
 
Qafqaz, o cümlədən Azərbaycan, Ön Asiya (
İraq, Suriya) 
işğal edildi.
 
 
Qızıl Ordu dövlətinin şərq əyalətləri Teymurilər dövlətinə birləşdirildi. 
 
Hindistanın yürüş edildi. Dehlinin tutulması nəticəsində Hindistanın zəngin sərvətləri Teymurun əlinə keçdi. 
 
Əmir Teymurun Toxtamış xanla müharibələri 
Əmir  Teymur  Toxtamış  xanın  Qızıl  Ordu  dövlətində  hakimiyyətə 
gəlməsinə  kömək  etməklə  onu  öz  vassalına  çevirmişdi.  Lakin  Toxtamış  xan 
Monqol  dövlətinin  Qafqaz  və  Ön  Asiya  üzərində  hakimiyyətini  bərpa  etmək 
məqsədilə  dəfələrlə  bu  ərazilərə  yürüşlər  etdi.  Toxtamış  xanın  Teymurun 
himayəsi altında olan torpaqlara  və Azərbaycana hücum etməsi 
onlar arasında 
müharibəyə səbəb oldu.