MAHRUZA № TASHQI NAFAS YeTISHMOVCHILIGI REJA: 1. Tashqi nafas yetishmovchiligi haqida tushuncha 2. Alg’veolyar ventiyatsiyani buzilishi 3. Tashqi nafasni obstruktiv va restriktiv yetishmovchiligi 4. O’pkada ventilyatsion – perfuzion munosabatlarni buzilishi 5. O’pkada gazlar diffuziyasini buzilishi 6. Organizmga tashqi nafas yetishmovchiligini tahsiri 7. Tashqi nafas idora etilishini buzilishi 8. Davriy nafaslar patogenezi Tashqi nafas o’pqada kechadigan jarayonlar majmuasi bo’lib, bu jarayonlar qonda O2 va SO2 ni normal miqdorini tahminlaydi. Tashqi nafasda o’pkada bir biriga bog’liq holda 3ta jarayon: alg’veola ventilyatsiyasi, alg’veola devoridan gazlarni o’tishi va perfuziya ro’y beradi. Bu jarayonlar birgalikda qonni normal gaz tarkibini tahminlaydi. Har qanday nafas sistemasila uchraydigan kasaliklar, u yoki bu jarayonni buzilishiga olib keladi, bu esa o’z navbatida tashqi nafas faoliyatini yetishmovchiligiga olib keladi.
Nafas faoliyatini yetishmovchiligi U patologik jarayon bo’lib, tashqi nafas buzilishi hisobiga kelib chiqadi, bunda tinch holatda va organizmga yuklama berilganda qondagi gazning normal tarkibi tahminlanmaydi, bunday yetishmovchilik gipoksiya, gazli atsidozga olib keladi, hamda organizmning fizik qobiliyatini chegaralab qo’yadi.
Nafas faoliyatini yetishmovchiligi asosida alg’veolyar ventilyatsiya, perfuziya, diffuziya jarayonlari hamda ular o’rtasidagi miqdoriy va sifatiy mutanosiblikni buzilishi yotadi.
Alg’veolyar ventilyatsiyani buzilishi Alg’veolya ventilyatsiyani roli organizmni ehtiyojiga qarab, regulyar tarzda alg’veolyar havoni yangilanishidir. Insonga har bir minutda alg’veolyar bo’shliqqa o’rtacha 4,5–5l havo kiradi va alg’veolyar havo yangilanadi. Bu murakkab jarayonda quyidagi tizimlar ishtirok etadi:
MNS (bosh miyani nafas markazi va orqa miyani motoneyronlari)
Periferik harakat va sezuvchi nerv tolalari
Yuqori nafas yo’llari, ko’krak qafasi va o’pkalar.
Yuqoridagi qismlarni birortasida patologik o’zgarishlar bo’lsa alg’veolyar, ventilyatsiyani buzilishiga olib keladi.
