Andijon davlat universiteti ijtimoiy pedagogika ma’ruza matn

 
Pedagogika va ijtimoiy pedagogika mezonlari 
Fanning bilimlar tizimi uning tushunchalari va mezonlarida aks etadi. Tushunchalar – 
mavjud dunyoni idrok etish jarayonidagi aks etishi shakllaridan biri. Har qanday fan rivojlanishi 
jarayonida tushunchalar fan mezoniga birlashadi, kengayadi va qayta hosil qilinadi. Mezonlar 
yanada umumiy, fundamental “asliy” deb atalmish tushunchalarni bildiradi. Bu tushunchalardan 
mazkur fanda ishlatiladigan qolgan tushunchalar hosil bo‘ladi. 
Oxirgi yillarda pedagogikada farqlanish jarayoni kuchaydi. Ko‘pgina yangi ilmiy sohalar 
yuzaga keldi, bular soniga ijtimoiy pedagogika ham kiradi. Pedagogikaning har bir yangi ilmiy 
sohasi o‘ziga xos xususiyatlarga ega. Bu xususiyatlar uning mezon va tushunchalari tizimida o‘z 
aksini topadi. 
Ijtimoiy pedagogika mezonlarini ko‘rib chiqishda avval biz pedagogika mezonlarini 
ajratamiz. U (pedagogika) boshqa fanlardan nimani o‘zlashtirganini, qaysi mezonlar asl o‘ziniki 
ekanligini ko‘rib chiqamiz. So‘ng u boshqa fanlardan nimani o‘zlashtirganini va qaysi 
tushunchalar o‘zinikiligini bilish uchun pedagogika mezonlarini ijtimoiy pedagogikaga 
loyihalashtiramiz. Ma’lumki, pedagogika boshqa fanlar tushunchalarini o‘zlashtiradi va ulardan 
keng foydalanadi, masalan, “shaxs”, “rivojlanish”, “faoliyat”, “sotsializatsiya (ijtimoiylashuv)”, 

---

11 
“jamiyat”. Uning asl mezonlari “tarbiya”, “ta’lim” va “o‘qitish” hisoblanadi. Hozirgi kunda 
shuningdek, umumqabul qilingan “pedagogik faoliyat” mezoni ham kiradi. 
Ijtimoiy pedagogika mezonlariga “ijtimoiy pedagogik faoliyat”, “ijtimoiy ta’lim” va 
“ijtimoiy tarbiya” kiradi. 
Pedagogika va ijtimoiy pedagogika mezonlarining qiyosiy jadvali 
 
 Pedagogika 
Ijtimoiy pedagogika 
o‘zlashtirilgan 
asl