Buyuk alloma Abdurahmon Jomiy oz adabiy merosida soz va nutqning qudrati naqadar ulugligini, tildek insonga chiroyli libos kiydirguvchi vosita hech qaerda bolmasligini bayon etgan
Buyuk alloma Abdurahmon Jomiy oz adabiy merosida soz va nutqning qudrati naqadar ulugligini, tildek insonga chiroyli libos kiydirguvchi vosita hech qaerda bolmasligini bayon etgan:
Buyuk alloma Abdurahmon Jomiy oz adabiy merosida soz va nutqning qudrati naqadar ulugligini, tildek insonga chiroyli libos kiydirguvchi vosita hech qaerda bolmasligini bayon etgan:
Tildagi ketma-ket xatoga hayhot, CHiroyli kiyimlar berolmas najot. Sozni kiyimingdek bekamu kots qil, YOki kiyimingni sozingga rost qil.
Mutafakkir Alisher Navoiy davlat arbobi sifatida, ozbek mumtoz adabiy tilining homiysi bolgan buyuk shoirdir. Alisher Navoiy turkiy tilda gozal nutq tuzishning bayroqdori sifatida, ozining butun ijodiy merosi bilan ozbek tili boyliklarini namoyon etdi. Navoiy ozbek adabiy tilida buyuk asarlar yaratish mumkinligini va shu bilan ozbek xalqini butun jahonga mashhur qilishni isbotlab berdi. SHoir ozining "Muhokamatul-lugatayn" asarida har bir tilning ijobiy va salbiy tomonlari borligini eslatib otadi. Alisher Navoiyning "Muhokamatul-lugatayn", "Mahbub-ul-qulub", "Nazmul-javohir" asarlari ozbek tilida nutq tuzishning gozal namunalari bolishi bilan birga, uning yuksalishiga ham katta hissa qoshdi. U ozining "Mahbub-ul-qulub" asarida shunday yozadi: "Til muncha sharaf birla nutqning holatidir va ham nutedurki, agar nopisand zohir bolsak, boshning ofatidir..." yani, til shuncha sharafi bilan nutqning qurolidir, agar u orinsiz ishlatilsa boshning ofatidir. Navoiy talimi boyicha soz: Har kimki chuchuk soz elga izhor aylar, Har neki agyor durur yor aylar. Soz qattigi el kongliga ozor aylar, YUmshogi kongillarni giriftor aylar.
O’qituvchining pedagogik faoliyatida nutq texnikasini mukammal egallash muhim ahamiyatga ega. Zero, nutq vositasida oqituvchi bolaning his-tuygularini uygotadi, oquvchilar bilan ongli muloqotni taminlaydi, talim-tarbiyaga oid malumotlarni tahliliy idrok etadi. Buning uchun bolajak oqituvchi avvalo nutq sirlarini, uning oquvchilar bilan boladigan muloqotda tasir kuchini puxta bilishi kerak. Nutqning oziga xos xususiyatlarini organish uchun, nutq texnikasiga oid talablarni bilish lozim. Bu talablar nutqning mantiq jihatdan togri, aniq, chiroyli, yorqin va maqsadga muvoflq bolishidir. Nutqning quyidagi asosiy xususiyatlari ushbu talablardan kelib chiqadi:
Nutqning asosiy xususiyatlari:
1. Nutqning togriligi va ravonligi.
2. Nutqning aniqligi va tasirchanligi.
3. Nutqning mantiqiyligi.
4. Nutqning tozaligi va ifodaliligi.
Nutqning togriligi va ravonligi uning adabiy til normalariga togri kelishidir. Bunda ikkita jihatga etibor beriladi: urgu va grammatik normalarga amal qilinishi.
Urgu - sozlarning togri talaffuz etilishini taminlaydi.
