Andijon davlat universiteti pedogogika fakulteti btsti yo’nalishi 4-kurs 403-guruh talabasi Abdullayeva Dilobarxonning “Boshlang’ich ta’lim pedagogikasi,innovatsiya

O’qituvchi doimiy ravishda idoraviy atamalarni, rasmiy soz va iboralarni noorin ishlatishi oz nutqining notabiiyligiga, ishonchsiz chiqishiga sabab boladi. Natijada oquvchilar talim-tarbiyasida oqituvchi tomonidan ishontirish metodi orqali qoilaniladigan fikrlar mukammal bayon etilmaydi.

• O’qituvchi doimiy ravishda idoraviy atamalarni, rasmiy soz va iboralarni noorin ishlatishi oz nutqining notabiiyligiga, ishonchsiz chiqishiga sabab boladi. Natijada oquvchilar talim-tarbiyasida oqituvchi tomonidan ishontirish metodi orqali qoilaniladigan fikrlar mukammal bayon etilmaydi.
• Nutqning tozaligi, uning turli sheva sozlaridan holi bolib, faqat abadiy tilda ifoda etilishidir. Til vositalari vaziyatga qarab ishlatilgan, siyqa soz va iboralarsiz hosil bolgan oqituvchi nutqi tabiiy va samimiy boladi, tinglovchi va oquvchilarning qalbiga tez borib etadi.
• Jargon (muayyan kasb yoki soha mutaxassisliklariga xos bolmagan sozlar); varvarizm (muayyan millat tilida bayon etilayotgan nutqda ozga millatlarga xos sozlarning noorin qoHanilishi); vulgarizm (ha-qorat qilish, qopollik asosida qoilaniladigan sozlar) hamda konselya-rizm (orni bolmagan vaziyatlarda rasmiy sozlardan foydalanish); para-zit (ortiqcha) sozlarning ishlatilishi nutqning tozaligiga salbiy tasir kor-satadi. Ushbu hodisalar oqituvchi nutqida uchramasligi uchun, oqituv-chi ozini, fikrini boshqara olishi, doimiy ravishda oz nutqini boyitib borishi, mashq qilishi kerak.

O’QITUVCHI TILNI QANCHA CHUQUR BILSA VA UNDA SOZ BOYLIGI QANCHALIK KOP BOLSA, UNING TAFAKKURI SHUNCHALIK BOY BOLADI. SOZ BARCHA DALILLAR, BARCHA FIKRLAR LIBOSI, OQITUVCHI NUTQINING POYDEVORIDIR. HIKMATLI SOZLAR, IBORA VA MAQOLLAR, MATALLAR HAMDA KOCHIRMA GAPLARDAN ORINLI VA SAMARALI FOYDALANA OLISH LOZIM. ZERO, DUNYODA SOZ MULKIDAN HAM ORTIQ VA QIMMATLI XAZINA YOQLIGINI SHARQ MUTAFAKKIRLARI OZLARINING ADABIY MEROSLARIDA BAYON ETGANLAR: SOZ ICHRA MUDOM AQL YASHIRINDUR, SOZ CHIMILDIGU, AQL KELINDUR. (NOSIR XISRAV) SOZNI BILGAN ZARGA BOIMAYDI MUHTOJ, ZAR QIMMATI SOZ BILAN TOPAR RIVOJ. (ABDURAHMON JOMIY) HAM SOZ ILA ELGA OLIMDAN NAJOT, HAM SOZ ILA TOPIB OLIK TAN HAYOT. (ALISHER NAVOIY) AGAR BOLSANG IPAK KABI MULOYIM, MULOYIM SEN BOLSANG QULING BOLOYIN. QULOGIMGA BERGAN PANDING OLAYIN, KISHIGA QATTIQ SOZ AYTGUVCHI BOLMA. OQMASDAN QOLMAYDI BIR OQQAN ARIQ, BIR TANDA ODAM GOH SEMIZ, GOH ORIQ. BIR KOZI QARODIR BIR KOZI YORUG, QORA DEB QATTIQ SOZ AYTGUVCHI BOLMA. (MAXTUMQULI).