Nutq madaniyatining va notiqlik sanatiga umumiy, oxshash tomonlari bor. Har ikkala soha til va nutq, inson nutqi bilan aloqadordir. Har ikkalasi oqituvchi nutqiy faoliyatining tasirchan, chiroyli bolishi uchun zarur hodisa bolib, uning nutqiy madaniyatini otsirishga xizmat qiladi. Nutq madaniyati ham, notiqlik sanati kabi nutqning manoliligi, nutqiy gozallik, nutqiy mantiq qonuniyatlaridan oziqlanadi. Bazi shaxslarda uchraydigan notiqlik sanati ogzaki nutq sohasida shaxsiy qobiliyat va faoliyat tufayli erishiluvchi alohida sanatdir.
Nutq madaniyatining va notiqlik sanatiga umumiy, oxshash tomonlari bor. Har ikkala soha til va nutq, inson nutqi bilan aloqadordir. Har ikkalasi oqituvchi nutqiy faoliyatining tasirchan, chiroyli bolishi uchun zarur hodisa bolib, uning nutqiy madaniyatini otsirishga xizmat qiladi. Nutq madaniyati ham, notiqlik sanati kabi nutqning manoliligi, nutqiy gozallik, nutqiy mantiq qonuniyatlaridan oziqlanadi. Bazi shaxslarda uchraydigan notiqlik sanati ogzaki nutq sohasida shaxsiy qobiliyat va faoliyat tufayli erishiluvchi alohida sanatdir.
Nutq madaniyati va notiqlik tushunchalari orasida bazi oxshashlik, umumiy tomonlar bor. Bu har ikkala sohaning pirovard maqsadi, ish faoliyatining mushtarakligida korinadi. Ammo shunga qaramasdan, nutq madaniyati tushunchasi bilan notiqlik tushunchasi aynan bir xil narsa emas. Oqituvchi nutq madaniyati va notiqlik orasidagi bazi muhim farqli tomonlarni va belgilarni bilishi lozim. Bular quyidagilar:
1.Nutq madaniyati, chinakam manoda adabiy til bilan bogliq hodi-sadir. Uning paydo bolishi, lisoniy asosi, talab va mezonlari adabiy til va uning normalari bilan bogliq. Notiqlik sanati uchun bular asosiy belgilar emas. Notiqlar orasida adabiy til talablariga tola amal qilmay-diganlar, malum vaqtgacha, shevada ham chinakam jnotiqlik sanatini namoyish qilib kishilar qalbiga qizgin tasir qiluvchi kishilar uchraydi. Sozga chechanlik, notiqlik, til materialining xarakteriga qarab emas, balki, notiqning chinakam soz ustasi ekanligiga, tinglovchilarni oziga jalb etishida, tasirchan nutqiy sanatiga qarab belgilanadi.
2. Notiqlik - bu nutqning ogzaki shakli. Notiqlik sanati ogzaki nutq sanatidir. Nutq madaniyati esa nutqning ham ogzaki, ham yozma shakli uchun taalluqli bolgan tushunchalardir.
3. Nutq madaniyati jamiyat azolarining umumiy nutqiy faoliyatini nazarda tutadi. Nutq madaniyati sohasining maqsadi va pirovard orzusi yosh avlod nutqini madaniylashtirishni moljallaydi. CHin manodagi notiq-lik sanati esa, alohida shaxslarning nutqiy mahoratini va sanatini ifodalaydi. Notiqlik, asosan nutq vositasida oqituvchilar jamiyat talablari asosida yosh avlodga muayyan talim va tarbiya beradi, yuqori malakali, raqobatbardosh, ozining mustaqil fikriga ega bolgan kadrlarni tayyorlaydi.
