Angren universiteti "ijtimoiy-gumanitar fanlar" kafedrasi

Kirish 
Mavzuning dolzarbligi:
O'zbekiston mustaqillikka erishgandan so'ng 
mamlakatimizda chuqur ijtimoiy-iqtisodiy islohotlar boshlab yuborildi. Amalga 
oshirilayotgan iqtisodiy islohotlar natijasida xususiy mulk hamda tadbirkorlar 
manfaatini himoya qilish borasida bir qator ishlar amalga oshirildi. 
Respublikamizda bank va kredit tizimi rivojlanmoqda. Islohotlar taqdiri esa yuqori 
malakali mutaxassislarga bog'liqdir. Yetuk mutaxassislar tayyorlash tizimini 
shakllantirishda O'zbekiston Respublikasining «ta'lim to'g'risida»gi qonuni 
hamda «kadrlar tayyorlash milliy dasturi» muhim ahamiyat kasb etmoqda. 
Ma'lumki bakalavr-iqtisodchi mutaxassisligi uchun talaba 4 yil ta'lim oladi. U 4 
yil davomida 45-50 fandan reyting natijasi bo'yicha yakuniy nazorat topshirishi, 
4-5 ta kurs ishi, bitirav malakaviy ishi yozishi lozim. Toshkent moliya institutida 
bakalavr-iqtisodchi quyidagi yo'nalishlar bo'yicha tayyorlanadi: kasb ta'limi, 
menejment, moliya, bank ishi, soliqlar va soliqqa tortish, buxgalteriya hisobi va 
audit. 
Yuqori 
malakali 
bakalavr-iqtisodchilarni 
tayyorlash 
esa 
ta'lim 
tizimiga bog'liq. O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimov Oliy 
Majlisning IX sessiyasida kadrlar tayyorlash muammosining hal qiluvchi masalasi 
barcha bosqich o'quv yurtlarida o'quv adabiyoti bilan ta'minlanish ta'kidlab 
o'tdilar: «Ta'lim darslikdan boshlanadi, deyarli barcha sohada darsliklarimiz 
ahvolini bugungi va ertangi kun talablari darajasida emas».
Shu sababli, davr ruhiga mos tushuvchi bozor iqtisodiyot g'oyalarini 
aks ettiravchi yangi o'quv qo'llanmalarini, darsliklar hamda ommabop 
risolalarni yaratish bugungi kunning eng dolzarb muammolaridan biridir. Bozor 
iqtisodiyoti sharoitida islohotlarning samarasi va iqtisodiyotning rivojlanishi 
ko'p jihatdan banklar faoliyatiga bog'liq. Zamon talabi va davr mas'uliyatini his 
etib ishlayotgan banklar halqimizning og'irini engil qilmoqda. Barcha turdagi 
banklar mijozlar ishonchini oqlash va ular bilan hamkorlikni yanada 
mustahkamlash yo'lida tinmay izlanish olib bormoqda. O'z faoliyati va xizmat 
turlari bilan halq ichiga yanada chuqurroq kirib borish ularning yagona 
maqsadi. Bankning rivojlanishi bank xodimlariga bog'liq. Bank xodimlari 

---

bilimli, madaniyatli va hozirjavob bo'lishi kerak. Toshkent Moliya instituti bank 
ishi yo'nalishini tutgan mutaxassislarning ish o'rinlari asosan bank hisoblanadi. 
Bank mutaxassislarining iqtisodiyotni rivojlantirish, bank mijozlarni jalb etish 
va ularni mamnun qilish. Bank xodimlari chet tillarni mukammal bilishlari, yangi 
informatsion texnologiyalardan foydalanishni bilishi kerak. Ular o'z bilimlarini 
bank-moliya 
akademiyasida, 
magistratura, doktarantura, 
aspiranturada 
oshirishlari mumkin. Yoki chet banklari bilan tajriba almashib ulardan o'rnak 
olishlari mumkin.
Shu bilan bir qatorda payg'ambarimiz zamonida bank, omonat 
kassalari bo'lmagan, u paytda faqat kishilar bir-birlariga qarz berar va olar 
edilar. Ribo (sudxo'rlik) taqiqlangan edi. Chunki, ko'pincha foizga qarz 
olganlar qarz beravchining asoratiga tushib qolar, mol-mulk, uy-joy, yerini sotib 
bo'lsada 
qarzini to'lashga 
to'g'ri 
kelar 
edi. 
Bu 
islomiy 
ijtimoiy 
odatga шпшпап zid holat, zulm edi. Zamona zayli bilan iqtisodiyotni keskin 
rivojlanib ketishi, ishlab chiqarish va omonat kassalarini yuzaga kelishini taqozo 
etadi. Bank va omonat kassalar esa o'z tabiati va mazmuniga ko'ra aylantirilgan 
mablag'lardan foyda olmay turolmaydi. Ana endi shu foyda banklar musulmonlar 
uchun halolmi, harommi degan savolni keltirib chiqaradi. Bu masalada islom 
ulamolarining bergan quyidagi 3 fatvolariga amal qiladi.

---