Arapbayeva damegul kurbanovna norkulova nargiza tashpulatovna oilaviy munosabatlar psixologiyasining nazariy va amaliy masalalari
Yüklə 0,73 Mb.
|
Mazkur so‘rovnomadagi natijalami tahlil qilganda quyidagi o‘lchamlarga amal qilish lozim. 1-jadval
Ekstraversiya - “ichkaridan tashqariga yo‘naltirilgan” degan ma’noni anglatib, bu tipga moyil shaxslar ko‘proq odamlar ichida bo‘lishni yoqtirishadi, o‘z kechinmalarini ko‘proq atrofdagilar bilan baham ko‘radi. Muloqotga kirishuvchan, tanishlar doirasi keng. Ba’zi hollarda jiddiylik yetishmaydi. Odamlaming tez ishonchini qozona oladi va shuningdek, tez xafa qilishga moyil. Introvertlar - “tashqaridan ichkariga yo‘naltirilgan” degan ma’noni anglatib, bu tipga xos shaxslar og‘ir, vazmin, ko‘ngli nozik, beparvo, do‘stlik qoidalariga qat’iy amal qiladigan. Muloqot doiralar cheklangan, tortinchoq, ko‘proq o‘zlarining ichki dunyolari bilan band va yolg‘izlikni yoqtiradigan. Ambiversiya - asab tizimi muvozanatlangan, qo‘zg‘aluvchanlik va tormozlanish kuchi ko‘proq yoki kamroq darajada bir xil. Ambivertlarga ekstravert va introvertlaming hissiyotlari mos keladi. Ekstravertdagi ochiqlikning ortiqchaligi va introvertdagi yopiqlikning ortiqchaligi bir-birini muvozanatlaydi. Neyrotizm - nerv sistemasining xususiyatiga ko‘ra, insonning o‘z faoliyatini, asab tonusini boshqarishidan iborat psixo-fiziologik jihat. Neyrotizmlar - shkalasi bo‘yicha yuqori ball (19-24 ballgacha) barqarorligi asab-ruhiy jarayonlarda muvozanatsizligi, hissiy beqarorligi bilan ajralib turadi. Ular tez qo‘zg‘aladilar, ular uchun kayfiyatning o‘zgaruvchanligi, hissiyotliligi, shuningdek, xavotirlilik, badgumonlik, qat’iyatsizlik mos. Neyrotizmning past bali (8 ballgacha) - bular hissiy barqaror odamlar bo‘lib, ular uchun osoyishtalik, muvozanatlilik, o‘ziga ishonch, qat’iyatlilik xos. 0‘rta darajada (12 ballgacha) - bu normosteniklar. Ekstraversiya - introversiya ko‘rsatkichlari hissiy barqarorlik va beqarorlik o‘zaro bog‘liq. Turli darajada ifodalangan ikki xususiyatning bir-biriga mos kelishi shaxsning takrorlanmas o‘ziga xosligini hosil qiladi.
Tasdiqlaming yuqoridagi ro‘yxatdagi tartib raqamlari bo‘yicha toq va juft raqamli tasdiqlar bo‘yicha olingan ballar yig‘indilari alohida-alohida hisoblab chiqiladi. - toq nomerlar yig‘indisi. - juft nomerlar yig‘indisi. Natija quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi: K= 32+ SI- S2 x 100% 64 Agar topilgan son, ya’ni К 50% dan kam bo‘lsa - shaxsning oilaviy hayotga ma’naviy tayyorgarligi past darajada bo‘ladi. Agar К 50% dan ko‘p bo‘lsa - oilaviy hayotga ma’naviy tayyorgarlik o‘rtacha vayuqori darajada bo‘ladi. K. Tomasning “Nizoli vaziyatlardagi xulq-atvor strategiyalarini aniqlash” so‘rovnomasi Ismi-sha’rifi Y oshi Tadqiqot o‘tkazilgan sana, yil Siz quyidagi savollami diqqat bilan o‘qib chiqib, har bir savolga A yoki В variant ichidan faqat bittasini, ya’ni o‘zingizga mos keladigan bitta variantni doira shaklida belgilashingizni so‘raymiz. Javoblaringiz haqiqatga mos kelishi lozim, ya’ni samimiy bo‘lsin. Sizning shaxsiy javoblaringiz sir saqlanishi kafolatlanadi. Samimiy javoblaringiz uchun minnatdorchilik bildiramiz.
A blok. Raflq munosabatini baholash shkalasi (E.G‘oziyev metodikasi) Ismi-sharifi Yoshi Tadqiqot o‘tkazilgan sana, yil Instruksiya. Siz quyida beriladigan psixologik vaziyatlami, ya’ni muammolami o‘qib chiqing va o‘zingiz shu daqiqada qanday fikrlayapsiz, shunga qarab o‘ng tomondagi tegishli javob oldidagi raqamning tagiga chizib qo‘ying. Savollarga tez va aniq javob qaytaring. shkaladagi har bir raqam ballni bildiradi (masalan, 1-1 ball, 2-2 ball va hokazo).
В blok. Raflqa munosabatini baholash shkalasi (E.G‘oziyev metodikasi)
Olingan natijalami hisoblash quyidagicha amalga oshiriladi: Agarda 23-27 ball to‘plagan bo‘lsa, u holda: Siz o‘z oilaviy turmushingizdan unchalik baxtiyor emassiz. Turmushdan qoniqish va xotirjamlik omilidan biri - o‘z shaxsiy xulq- atvoringizda berkinib yotadi, undan foydalanishga harakat qiling. Hechqisi yo‘q, hali kech emas, xuddi shu bois xotiningizga ko‘proq mehr qo‘ying, unga nisbatan ishqibozligingizni orttiring. Biroq sizning xatti-harakatingiz uning xulq-atvoriga salbiy ta’sir etsa, u holda rafiqangiz bilan jiddiyroq gaplashib olishga jazm qiling. Buning hech mahal kechi bo‘lmaydi, shunki hech narsaning kechi y°‘q. Agarda Siz 18-22 ball to‘plasangiz: Unda Siz o‘z nikohingiz yoki turmushingizdan mamnunsiz, xotirjamlik va osoyishtalikni yoqtirasiz. 0‘qtin-o‘qtin bolalikdagi qadrdonlaringizni qo‘msaysiz, lekin bu kechinma sentimental xotirjamlikning aynan o‘zi, xolos. U hech qachon turmush ziddiyatlarini keltirib chiqarmaydi. Uning oilaviy hayotdagi norozilikka hech bir aloqasi yo‘q. Mabodo Siz 17 balldan kamroq ball to‘plagan bo‘lsangiz, u holda: Siz gohida turmush yo‘ldoshingiz bilan nizo chiqarasiz, lekin shunga qaramasdan turmushingiz yaxshi, muvaffaqiyatli. Shuning uchun Siz turmushdan mamnun va toleingiz yorqin odamsiz. “Nikohga ma’naviy tayyorgarlik” testi Ismi-sha’rifi Y oshi Tadqiqot o‘tkazilgan sana, yil Quyida keltirilgan 16 ta savol va tasdiqlaming har biriga berilgan javoblardan birini, ya’ni o‘z qarashlaringizga mos kelganini tanlab javob berishingizni so‘raymiz. Butunlay qo‘shilaman-5, Qo‘shilaman-4, Biror narsa deyish qiyin-3, Qo‘shilmayman-2, Mutlaqo qo‘shilmayman-1.
1http://alcoraund.ru/poleznye-privychki/tajm-menedzhment/uprazhneniya-dlya-treninga-po- taj m-menedzhmentu. html 1 Норкулова H.T. Affiliatsiya motivi talabalar ma’naviy qiyofasini shakllantiruvchi ijtimoiy- psixologik omil // psixologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) ilmiy darajasini olish uchun yozilgan dissertatsiya. - Т.: “0‘zMU”, 2017. - B. 130-141 1 Норкулова H.T. Affiliatsiya motivi talabalar ma’naviy qiyofasini shakllantiruvchi ijtimoiy- psixologik omil // psixologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) ilmiy darajasini olish uchun yozilgan dissertatsiya. - Т.: “0‘zMU”, 2017. - B. 130-141 Yüklə 0,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||