Arapbayeva damegul kurbanovna norkulova nargiza tashpulatovna oilaviy munosabatlar psixologiyasining nazariy va amaliy masalalari

Jipslashuv	rang	%	rang	%	rang
%
T arqoqlik	10-34	16,3	10-31	18,6	10-36	14,9
Ajralgan	35-40	33,8	32-37	30,3	37-42	37,2
Bog‘liqlik	41-45	36,3	38-43	36,4	43-46	34,9
Mustahkam bog‘langan	46-50	13,6	44-50	14,7	47-50	13,0
Moslashuv	rang	%	rang	%	rang	%
Rigid	10-19	16,3	10-19	15,9	10-21	13,2
Mezonli	20-24	38,3	20-24	37,3	22-26	38,8
Egiluvchan	25-28	29,4	25-29	32,9	27-30	32,0
Xaotik	29-50	16,0	30-50	13,9	31-50	16,0

X - o‘rtacha qiymat; SD - standart og‘ish



K.Rodjers va R.Daymondning “Ijtimoiy-psixologik moslashuvni aniqlash” metodikasi
Ismi-sha’rifi
Y oshi
Tadqiqot o‘tkazilgan sana, yil
Siz quyidagi savollami diqqat bilan o‘qib chiqib, sizning hayot tarzingizga ushbu variantlardan qaysi biri to‘g‘ri kelishini solishtirib

3. 
   Sizning yangi oilaga moslashish darajangiz qanday bo‘lgan?
   

A 0‘rtacha В Yuqori

• 
  Past
  

G Sezmaganman

4. 
   Yosh kelinlarning oilaga moslashuvida kimlarning munosabati muhim rol o‘ynaydi?
   

A Kelin-kuyovning В Qaynona-qaynotaning

• 
  Ovsinlaming
  

G Oila a’zolarining barchasi

5. 
   Yosh kelinlarning yangi muhitga moslashishida kim salbiy rol o‘ynaydi, deb o‘ylaysiz?
   

A Qaynona В Turmush o‘rtoq

• 
  Ovsinlar
  

G Qayinsingil

6. 
   Kelinlardagi qaysi xususiyatlar yangi muhitga moslashuvlarida muhim rol o‘ynaydi?
   

A Ochiqko‘ngil va kirishimliligi В Sabr-toqatliligi

• 
  Jiddiyligi
  

G 0‘z burchini anglab yetishi

7. 
   Kelinlarning yangi oilaga moslashib ketishlari sizningcha...
   

A Juda qiyin В Oson

• 
  Sezilmaydi
  

G 0‘zlariga bog‘liq

8. 
   Sizningcha, yangi ijtimoiy muhitga moslashish jarayonida kelinlarda nima o‘zgarishi mumkin?
   

A Xulq-atvori
В Xatti-harakati

• 
  0‘ziga bo‘lgan munosabati
  

G Boshqalarga bo‘lgan munosabati

9. 
   Sizningcha, yosh kelinlar yangi oilaga moslashuvida nimalarga e’tibor bermasligi kerak?
   

A Turli xil gap-so‘zlarga
В Turli xil maqtovlarga

• 
  Noo‘rin tanbehlarga
  

G Begonalaming bergan maslahatiga

10. 
    Yangi oilaga moslashuvingizda qaysi xislatingiz ijobiy o‘rin egallaydi?
    

A Chaqqonligi
В Pazandaligi

• 
  Bo‘ysunuvchanligi
  

G Ozodaligi

11. 
    Sizningcha, yangi oilaga moslashishda unga qo‘l keladi...
    

A Qaynonasidan o‘rganganlari
В 0‘z oilasidan o‘rganganlari

• 
  Ovsinlaridan o‘rganganlari
  

G 0‘z bilganicha ish tutishi

12. 
    Sizningcha, yosh kelinlarning yangi oilaga moslashib keta olmaslik sabablari...
    

A Uquvsizligi
В Oilaviy hayotga tayyor emasligi

• 
  Oila a’zolaridan o‘zlarini ustun qo‘yishlari G Moddiy va ma’naviy jihatdan tafovutlanishi
  

2. 
   Oilaviy hayotdan qoniqqanlik darajasini aniqlash. 2 ta shkala (jipslashuv va moslashuv) bo‘yicha ideal va real baholash orasidagi farq sinalayotganning oilaviy hayotdan qoniqqanlik darajasini belgilaydi. Hozirgi paytda ideal va tan olingan oila tafovutini baholashni belgilashda hech qanday empirik me’yorlar yo‘q. Tafovutning yuqori baholanishi past oilaviy qoniqishni ko‘rsatadi. Tafovut jipslashuvi va moslashuv bo‘yicha har bir individuum uchun hisoblanishi lozim, umumiy baholash esa bu ikki umumiy baholami qo‘shish natijasida olinishi mumkin. Olingan natijalaming teskari bog‘liqligi oilaviy qoniqqanlikni baholash hisoblanadi.
   
3. 
   Metodikaning kengaytirilgan imkoniyatlariga yanada xususiy darajadagi tadqiqotlami aynan jipslilik va moslashuv shkalalarining diagnostik ko‘rsatkichlarini kiritish mumkin.
   

1-jadval
“Oilaviy moslashuv va jipslik shkalasi” so‘rovnomasini baholash
parametrlari

№	Diagnostik parametrlari	Shkala
1	Hissiy yaqinlik	1,11,19	Oila jipsligi
2	Oiladagi munosabatlar chegarasi	5,7
3	Qaror qabul qilish	17
4	Vaqt	9
5	Do‘stlar	3
6	Qiziqish va hordiq	13,15
1	Liderlik	6,18	Oilaviy moslashuv
2	Hamkorlik	2,12
3	Oiladagi tartib-intizom	4,10
4	Rollar	8,16,20
5	Qoidalar	14

Oilaviy jipslashuvning ekstremal pastdan ekstremal yuqorigacha 4 ta darajasi ajratiladi. Ular quyidagicha nom olgan: tarqoqlik, ajrashgan, bog‘liqlik va mustahkam bog‘langan. Shunga o‘xshash

15	Bizning oilada birgalashib qaror qabul qilishni tasavvur etish qiyin.
16	Oilamizda bajariladigan ishlar uchun mas’ullik bir- birimizga almashib turadi.
17	Biz qaror qabul qilishda, bir-birimiz bilan maslahatlashamiz.
18	Oilamizda kim lider ekanligini aytish qiyin.
19	Inoqlik - oilamiz uchun juda muhim.
20	Oila xo‘jaligini bajarishda kim nimaga mas’ulligini aytish qiyin.

Metodika tavsifi. Metodika 20 ta fikrlar ro‘yxatidan iborat. Sinovdan o‘tayotganning vazifasi 5 ballik shkaladan foydalanib, har bir fikmi uning ifodalanish darajasi bo‘yicha ikki marta baholashdan iborat:
deyarli hech qachon - 1 ba’zan - 2 vaqti-vaqti bilan - 3 tez-tez - 4 deyarli har doim - 5.
Birinchi holda respondent (sinaluvchi)ning vazifasi real oilaviy hayotga amal qilishni, ikkinchisida - ideal, ya’ni uning qanday ko‘rishni xohlashni baholashdir.
Natijalarni qayta ishlash va sharhlash.

1. 
   Oila tuzilishi tipini aniqlash.
   

Qayta ishlashda juft va toq fikrlami yig‘ib, ma’lumotlardan olingan natijalaming ballar miqdori hisoblanadi. Toq bandlami yig‘ganda olingan ballar miqdori oilaviy birdamlik darajasini, juft bandlar - oilaviy moslashuv darajasini ifodalaydi. Oilaviy tizim tipi 2 ko‘rsatkich bilan belgilanadi - turli tanlovlarda tizimlashtirilgan baholash me’yorlariga muvofiq oila moslashuvi va jipsligi shkalasi bo‘yicha yig‘indi baholash.

13. 
    Sizningcha, kelinlardagi qanday xususiyat oilaga moslashib ketishiga yordam beradi?
    

A Sermulohazalik В 0‘z burchini anglab yetishi

• 
  Iltifotliligi
  

G Mehnatsevarligi

14. 
    Sizningcha, oilaviy hayotga moslashishda sirdosh bo‘lgan shaxs...
    

A Turmush o‘rtog‘im В Qaynonam

• 
  Qaynopa yoki qayinsingil G Ovsinlarim
  

15. 
    Sizningcha, yangi oilaga moslashib ketishingizda o‘zingizning qaysi xususiyatingiz yordam berdi?
    

A Kayfiyatini boshqara olish В Uddaburonligi

• 
  Kamtarligi
  

G Kamgapligi

16. 
    Yangi oilaning qaysi jihatlariga moslashuvingiz qiyin kechyapti?
    

A Oilaning o‘ziga xos urf-odat va qonun-qoidalariga В Oila a’zolariga

• 
  Oila tarkibiga
  

G Oila muhitiga

17. 
    Sizningcha, kelinning yangi oilaga moslashuvining qiyin kechishi ko‘proq qanday oqibatlarga olib kelishi mumkin, deb o‘ylaysiz?
    

A Oila a’zolari bilan nizoga
В Kelinning tushunlik, tajovuzkor va ruhiy zo‘riqish holatga
tushishiga

• 
  Kelinning yangi oila haqida tasavvurining o‘zgarishiga G 0‘ziga bo‘lgan ishonchning yo‘qolishiga
  

18. 
    Sizningcha, kelinlaming yangi oilaga moslashuvida qaysi xislatlari ko‘pincha pand beradi, deb o‘ylaysiz?
    

A Og‘ir-bosiqligi В Kirishimli emasligi

• 
  Sabrsizligi
  

G Tortinchoqligi

19. 
    Kelinning yangi oilaga moslashib ketishi ko‘proq qaysi omillarga bog‘liq deb o‘ylaysiz?
    

A Oilaviy hayotga tayyorgarligi В Ochiqko‘ngil va kirishimliligi

• 
  Oilada ijobiy muhitning hukmronligi
  

G Oila a’zolarining kelinga nisbatan ij obiy munosabati

20. 
    Sizningcha, kelinning yangi oilaga moslashuvining qiyin kechishi ko‘proq qaysi omillarga bog‘liq boMishi mumkin deb o‘ylaysiz?
    

A Oilaviy hayotga tayyor emasligi
В Oilalar o‘rtasida moddiy va ma’naviy tafovutning mavjudligi

• 
  Tortinchoq va kirishimli emasligi G 0‘z burchini anglamasligi
  

21. 
    Sizningcha, yangi oila a’zolaringiz ichidan kimlar bilan tezda til topishib ketdingiz?
    

A Qaynonam bilan В Qayinsinglim bilan

• 
  Ovsinlarim bilan
  

G Oilaning boshqa a’zolari bilan

22. 
    Sizningcha, yangi oila a’zolari ichidan kimlar bilan til topishishingiz va unga moslashishingiz qiyin kechyapti?
    

qanday bo‘lishini xohlar edingiz. Ya’ni oila a’zolaringiz qanday bo‘lishini orzu qilasiz. Siz quyidagi savollami diqqat bilan o‘qib chiqib, o‘zingizga ma’qul kelgan variantni belgilashingizni so‘raymiz.
Deyarli hech qachon - 1, ba’zan - 2, vaqti-vaqti bilan - 3, tez- tez - 4, deyarli har doim - 5.
Samimiy javoblaringiz uchun minnatdorchilik bildiramiz.

	Savollar	1	2	3	4	5
1	Oilamiz a’zolari bir-biridan yordam so‘raydi.
2	Muammoni hal qilishda, farzandlaming ham takliflari e’tiborga olinadi.
3	Biz oila a’zolarimizning do‘stlarini qo‘llab- quwatlaymiz.
4	Oilamizdagi farzandlar xulq-atvor shaklini o‘zlari tanlaydilar.
5	Biz oila doirasida muomalada bo‘lishni ma’qul ko‘ramiz.
6	Oilamizning har bir a’zosi lider bo‘la oladi.
7	Oilamiz a’zolari bir-biriga nisbatan begonalar bilan yaqin munosabatda bo‘ladi.
8	Oilamizda kundalik qilinadigan ishlaming bajarish yo‘l-yo‘riqlari tez-tez o‘zgarib turadi.
9	Biz bo‘sh vaqtimizni birgalikda o‘tkazishni yoqtiramiz.
10	Jazo berish ota-ona va farzandlar bilan muhokama qilinadi.
11	Oila a’zolari bir-biri bilan juda yaqin munosabatni his qiladi.
12	Oilamizda ko‘p qarorlar ota-onalar tomonidan qabul qilinadi.
13	Oilaviy tadbirlarda oilaning ko‘pchilik a’zolari qatnashadi.
14	Bizning oiladagi qonun-qoidalar o‘zgarib turadi.

	ko‘ramiz.
6	Oilamizning har bir a’zosi lider bo‘la oladi.
7	Oilamiz a’zolari bir-biriga nisbatan begonalar bilan yaqin munosabatda bo‘ladi.
8	Oilamizda kundalik qilinadigan ishlaming bajarish yo‘l-yo‘riqlari tez-tez o‘zgarib turadi.
9	Biz bo‘sh vaqtimizni birgalikda o‘tkazishni yoqtiramiz.
10	Jazo berish ota-ona va farzandlar bilan muhokama qilinadi.
11	Oila a’zolari bir-biri bilan juda yaqin munosabatni his qiladi.
12	Oilamizda ko‘p qarorlar ota-onalar tomonidan qabul qilinadi.
13	Oilaviy tadbirlarda oilaning ko‘pchilik a’zolari qatnashadi.
14	Bizning oiladagi qonun-qoidalar o‘zgarib turadi.
15	Bizning oilada birgalashib qaror qabul qilishni tasavvur etish qiyin.
16	Oilamizda bajariladigan ishlar uchun mas’ullik bir- birimizga almashib turadi.
17	Biz qaror qabul qilishda, bir-birimiz bilan maslahatlashamiz.
18	Oilamizda kim lider ekanligini aytish qiyin.
19	Inoqlik - oilamiz uchun juda muhim.
20	Oila xo‘jaligini bajarishda kim nimaga mas’ulligini aytish qiyin.

D.X.01son, Dj.Portner, I.Lavining “Oilaviy moslashuv va jipslik shkalasi” so‘rovnomasi
Ismi-sha’rifi
Y oshi
Tadqiqot o‘tkazilgan sana, yil
B-varianti. Bunda siz ideal hayotingizdagi oila a’zolaringiz
A Qaynonam bilan В Qayinsinglim bilan

• 
  Ovsinlarim bilan
  

G Oilamizning boshqa a’zolari bilan

23. 
    Sizningcha, yangi oilaga moslashishingizda quyidagi jihatlardan qaysilari asosiy rol o‘ynadi?
    

A Oilaga ma’naviy tayyorgarligim В Oilaga ruhiy tayyorgarligim

• 
  Oilaga jismoniy tayyorgarligim G Oilaga axloqiy tayyorgarligim
  

24. 
    Sizningcha, quyidagi jihatlardan qaysisiga moslashishingiz ko‘proq oson kechyapti?
    

A Oilaning o‘ziga xos qadriyatlariga В Oilaviy an’analar, marosimlar va qadriyatlarga

• 
  Oila a’zolariga
  

G Oilamizning tartib va qonun-qoidalariga

25. 
    Sizningcha, kelinlaming yangi oilaga oson moslashib ketishida quyidagilardan qaysi biri muhim deb o‘ylaysiz?
    

A Oilaviy hayotga tayyorgarligi В 0‘z burchini anglashi

• 
  Yangi oila a’zolari bilan dunyoqarashining mos kelishi G Oiladagi ijobiy muhit
  

26. 
    Sizningcha, ayrim kelinlaming yangi oilaga moslashishi qiyin boMishi oqibatida...
    

A Qaynona-kelin o‘rtasidagi nizoga sabab bo‘lishi mumkin В Kelin-qayinsingil o‘rtasidagi munosabat keskinlashishi mumkin

• 
  Kuyov-kelin munosabati buzilishi mumkin
  

G Qudalar o‘rtasida tushunmovchiliklarga olib kelishi mumkin.
G.Y. Ayzenkning “Ekstraversiya-introversiya va neyrotizmni aniqlash” so‘rovnomasi
Ismi-sharifi
Yoshi
Tadqiqot o‘tkazilgan sana, yil
Quyidagi keltirilgan savollarga javob berishda birinchi paydo bo‘lgan fikmi qayd eting, ortiqcha fikr mulohaza yuritmang. Imkon qadar savollarga ochiq javob berishga harakat qiling.
Savollarga “ha” yoki “yo‘q” tarzdajavob berish mumkin.

1. 
   Siz tez-tez o‘zingizga kuch g‘ayrat bag‘ishlovchi ta’sirotlarga moyillik sezasizmi?
   
2. 
   Siz tez-tez Sizni tushunadigan va qo‘llab-quvvatlaydigan do‘st kerakligini his qilasizmi?
   
3. 
   Siz o‘zingizni beg‘am odam, deb hisoblaysizmi?
   
4. 
   Sizda oldingizga qo‘ygan maqsadlardan voz kechish qiyinmi?
   
5. 
   Siz biron-bir faoliyatni amalga oshirishdan oldin atroflicha o‘ylab, so‘ng harakat qilasizmi?
   
6. 
   Siz foydali bo‘lish-bo‘lmasligidan qat’i nazar va’dangizda turasizmi?
   
7. 
   Sizda kayfiyatning ko‘tarilishi va tushishi tez-tez yuz beradimi?
   
8. 
   Sizda tez gapirish va tez harakatlanish bo‘ladimi?
   
9. 
   Hech qanday jiddiy sabab bo‘lmasa ham o‘zingizni baxtsiz odamman, deb his qilganmisiz?
   
10. 
    Siz bahs-munozaralarda o‘zingizning ko‘p narsaga qodirligingizga ishonasizmi?
    
11. 
    Siz yoqimtoy qarama-qarshi jinsdagi shaxs bilan tanishishni xohlasangiz, tortinasizmi?
    
12. 
    Sizda o‘zingizni bir joyga qo‘ya olmaydigan hollar ham bo‘ladimi?
    

Metodika kaliti

№		Shkalalar
1.	Raqobat	3a, 6b, 8a, 9b, 10a, 13b, 14b, 16b, 17a, 22b, 25a, 28a.
2.	Hamkorlik	2b, 5a, 8b, 11a, 14a, 19a, 20a, 21b, 23a, 26b, 28b, 30b.
3.	Kelishuv	2a, 4a, 7b, 10b, 12b, 13a, 18b, 20b, 22a, 24b, 26a, 29a.
4.	Vaziyatdan qochish	la, 5b, 7a, 9a, 12a, 15b, 17b, 19b, 21a, 23b, 27a, 29b.
5.	Moslashuv	lb, 3b, 4b, 6a, 1 lb, 15a, 16a, 18a, 24a, 25b, 27b, 30a.

D.X.01son, Dj.Portner, I.Lavining “Oilaviy moslashuv va jipslik shkalasi” so‘rovnomasi
Ismi-sha’rifi
Y oshi
Tadqiqot o‘tkazilgan sana, yil
A-varianti. Bunda siz real ya’ni ayni hozirgi paytda hayotingizdagi oila a’zolaringizga qanday baho berasiz. Siz quyidagi savollami diqqat bilan o‘qib chiqib, o‘zingizga ma’qul kelgan variantni belgilashingizni so‘raymiz. Deyarli hech qachon - 1, ba’zan - 2, vaqti-vaqti bilan - 3, tez-tez - 4, deyarli har doim - 5.
Samimiy javoblaringiz uchun minnatdorchilik bildiramiz.

	Savollar	1	2	3	4	5
1	Oilamiz a’zolari bir-biridan yordam so‘raydi.
2	Muammoni hal qilishda, farzandlaming ham takliflari e’tiborga olinadi.
3	Biz oila a’zolarimizning do‘stlarini qo‘llab- quwatlaymiz.
4	Oilamizdagi farzandlar xulq-atvor shaklini o‘zlari tanlaydilar.
5	Biz oila doirasida muomalada bo‘lishni ma’qul

	В	Men o‘z fikrimda turaman.
23	A	Qoidaga ko‘ra, men har birimizning istaklarimizni qondirish uchun harakat qilaman.
	В	Gohida men tortishuvli savolni yechishda mas’uliyatni boshqalar olishlariga imkoniyat yaratib beraman.
24	A	Agarda boshqa birovning fikri u uchun juda muhim bo‘Isa, men uning tilaklarini inobatga olaman.
	В	Men boshqa birovni kelishuvga kelishishiga ishontirishga harakat qilaman.
25	A	Men boshqa birovga mantiqni va mening qarashlarimdagi afzallikni ko‘rsatish ilojini topaman.
	В	Muzokaralami olib borishda men boshqa birovning tilaklariga e’tiborli bo‘lishga harakat qilaman.
26	A	Men o‘rtacha fikmi tavsiya etaman.
	В	Men har birimizning tilaklarimizni qondirish uchun har doim tashvishlanaman.
27	A	Ko‘p hollarda men bahs keltirib chiqaruvchi vaziyatdan qochaman.
	В	Agar shu narsa uni baxtli qilsa, men unga o‘z fikrida qolish imkonini beraman.
28	A	Odatda men o‘z maqsadimga erishishga qat’iy intilaman.
	В	Men odatda vaziyatni silliqlash uchun boshqa birovdan rag‘bat topishga harakat qilaman.
29	A	Men o‘rtacha vaziyatni tavsiya etaman.
	В	0‘ylaymanki, har doim ham yuzaga keluvchi kelishmovchiliklardan xavotirlanish kerak emas.
30	A	Men boshqalaming his-tuyg‘ulariga tegib ketmaslikka harakat qilaman.
	В	Men har doim bahsli savollarda shunday vaziyatni egallaymanki, boshqa inson bilan birgalikda muvaffaqiyatga erishishimiz mumkin bo‘lsin.

Natijalami tahlil qilish quyida keltirilgan jadval bo‘yicha aniqlanadi. Har bir 5 bo‘limdan iborat so‘rovnomaning kalitga to‘g‘ri kelgan javoblar soni hisoblab chiqiladi.

13. 
    Siz odatda, sharoitga qarab ish tutasizmi?
    
14. 
    Siz biror ishni bajarib bo‘lgach yoki biror gapni gapirib bo‘lgandan so‘ng, bu ishni qilmasam bo‘lar edi, deb afsuslanasizmi?
    
15. 
    Sizga odamlar bilan uchrashishdan ko‘ra, kitob o‘qish afzalmi?
    
16. 
    Sizni xafa qilish osonmi?
    
17. 
    Davralarda bo‘lishni yoqtirasizmi?
    
18. 
    Sizda boshqalardan yashiradigan sirlar bo‘ladimi?
    
19. 
    Sizning ba’zan g‘ayratingiz jo‘shib qadamingizdan o‘t chaqnaydi, ba’zan esa hafsalangiz pir bo‘lib loqaydlashishingiz to‘g‘rimi?
    
20. 
    Siz do‘stlaringiz davrasining eng yaxshilari bilan cheklanishga intilasizmi?
    
21. 
    Ko‘p orzu qilasizmi?
    
22. 
    Sizga baqirib gapirishganda, siz ham shunday javob qaytarasiz?
    
23. 
    Sizni nimadandir aybdorlik hissi bezovta qiladimi?
    
24. 
    Siz odatlaringizni yaxshi va ma’qul deya olasizmi?
    
25. 
    Siz hislaringizga erk berib, do‘stlar davrasida o‘zingizni xotirjam tutasizmi?
    
26. 
    Sizda haddan ortiq asabiylashish bo‘ladimi?
    
27. 
    Sizni quvnoq va harakatchan odam hisoblashadimi?
    
28. 
    Siz biror ishni bajarib bo‘lgach, uni bundan ham yaxshiroq bajarishi mumkinligi to‘g‘risida o‘ylaysizmi?
    
29. 
    Sizda notanish kishilar davrasida bo‘lish noqulaymi?
    
30. 
    Siz g‘iybat qilasizmi?
    
31. 
    Boshingizga har xil xayollar kelib, uyqu bermaydigan hollar ham bo‘ladimi?
    
32. 
    Siz biror narsani bilishni istasangiz, boshqalardan so‘rab surishtirishga nisbatan kitobdan bilib olishni afzal hisoblaysizmi?
    
33. 
    Sizda kuchli yurak bezovtalanish bo‘ladimi?
    
34. 
    Sizga diqqat-e’tibomi talab qiladigan ish yoqadimi?
    
35. 
    Sizda titrash holati bo‘ladimi?
    
36. 
    Siz doimo haqiqatni gapirasizmi?
    
37. 
    Sizga bir-birini kamsitadiganlar davrasida bo‘lish noqulaymi?
    
38. 
    Siz serjahlmisiz?
    
39. 
    Sizga tez harakatlanishni talab qiladigan ish yoqadimi?
    
40. 
    Siz hammasi yaxshilik bilan tugagan, ammo yomon oqibatlarga olib kelishi mumkin bo‘lgan hodisalardan bezovtalanasizmi?
    
41. 
    Siz odatda shoshmasdan, sekin yurasizmi?
    
42. 
    Siz ishga yoki biror kishi bilan uchrashuvga kech qolganmisiz?
    
43. 
    Bema’ni tushlar ko‘rasizmi?
    
44. 
    Siz suhbatlashishni yoqtirganligingiz uchun paytni boy bermasdan, yangi suhbatdosh bilan tanishishga intilasizmi?
    
45. 
    Sizni biror-bir og‘riq bezovta qiladimi?
    
46. 
    Siz uzoq vaqt do‘stlar davrasida bo‘lmasangiz, o‘zingizni noxush his qilasizmi?
    
47. 
    Siz o‘zingizni asabiy odam deb hisoblaysizmi?
    
48. 
    Sizning tanishlaringiz orasida aynan sizga yoqmaydiganlari ham bormi?
    
49. 
    Siz o‘zingizni o‘ziga ishongan odam, deb hisoblaysizmi?
    
50. 
    Sizning ishingiz yoki kamchiligingiz tanqid qilinsa, xafa bo‘lasizmi?
    
51. 
    Sizda ko‘pchilik ishtirok etadigan tadbirlardan qoniqish qiyinmi?
    
52. 
    Sizni, boshqalardan nimam bilandir yomonman, degan tuyg‘u bezovta qiladimi?
    
53. 
    Sizningcha, zerikarli davrani j onlantirish osonmi?
    
54. 
    Sizda o‘zingiz tushunmagan narsalar haqida gapirgan vaqtingiz bo‘ladimi?
    
55. 
    Siz sog‘ligingizdan bezovtalanasizmi?
    
56. 
    Siz boshqalar ustidan hazillashishni yoqtirasizmi?
    
57. 
    Siz uyqusizlikka duchormisiz?
    

12	А	Men ko‘pincha tortishuv keltirib chiqaruvchi vaziyatlardan o‘zimni olib qochaman.
	В	Men boshqa birovga nimadadir o‘z fikrida qolishga imkoniyat beraman, agar u ham menga imkoniyat bersa.
13	А	Men o‘rtacha fikmi tavsiya qilaman.
	В	Men xohlaganimdek bo‘lishiga kurashaman.
14	А	Men o‘z fikrimni boshqa birovga aytaman va uning qarashlarini so‘rayman.
	В	Men boshqa birovga ko‘pincha o‘z qarashlarimni va mantiqni ko‘rsatishga ilojini topaman.
15	А	Men boshqa birovni tinchlantirish va munosabatlarimiz saqlanib qolishini xohlayman.
	В	Men jiddiylikdan qochish uchun kerak bo‘lgan hamma narsani bajarishga harakat qilaman.
16	А	Men boshqa birovning his-tuyg‘ulariga tegib ketmaslikka harakat qilaman.
	В	Men boshqa birovni ko‘pincha o‘zimning qarashlarimga ishontirish ilojini topaman.
17	А	Odatda men o‘z maqsadimga erishish uchun qat’iy harakat qilaman.
	В	Men keraksiz jiddiylikdan qochish uchun hamma narsa qilishga harakat qilaman.
18	А	Agar bu boshqa birovni baxtli qilsa, men unga o‘z fikrida turishiga imkoniyat beraman.
	В	Men boshqa birovga nimadadir o‘z fikrida qolishiga imkoniyat beraman, agar u ham menga imkoniyat bersa.
19	А	Birinchi o‘rinda tortishuvli savollar va qiziqishlar nimadan iboratligini aniqlashga harakat qilaman.
	В	Men tortishuvli savollami yechimini topish uchun chetga surib qo‘yaman, keyinchalik vaqti bilan uni oxiriga yetkazaman.
20	А	Men darhol bizning kelishmovchiligimizni yengish ilojini topaman.
	В	Men ikkalamiz uchun ham yo‘qotishni va ma’qullikning mos kelishini topishga harakat qilaman.
21	А	Muzokaralami olib borishda men boshqa birovning tilaklariga e’tiborli bo‘lishga harakat qilaman.
	В	Men har doim muammoni to‘g‘ri hal qilishga harakat qilaman.
22	А	Men holatning shunday ilojini topamanki, boshqa birovning fikri mening fikrim bilan o‘rtada bo‘lishi kerak.

1	А	Gohida men boshqalarga bahsli savollami hal qilish mas’uliyatini his qilishga imkon beraman.
	В	Men diqqatimni bizga qarshi bo‘lgan fikrlami muhokama qilishdan ko‘ra, ikkalamiz rozi bo‘lgan fikrga qaratishga harakat qilaman.
2	А	Men kelishuv yechimini topishga harakat qilaman.
	В	Men o‘zimning shaxsiy qiziqishlarim va boshqalar qiziqishlarini inobatga olishga iloj topaman.
3	А	Ko‘pincha men o‘z maqsadimga erishish uchun intilaman.
	В	Men boshqalarni tinchlantirishga harakat qilaman va ko‘p hollarda munosabatlarimiz saqlanib qolishini xohlayman.
4	А	Men kelishuv yechimini topishga harakat qilaman.
	В	Gohida men boshqa inson qiziqishlari yo‘lida, o‘zimning qiziqishlarimdan voz kechaman.
5	А	Bahslashuv holatini tinchitib, men har doim boshqalarni qo‘llab- quwatlayman.
	В	Foydasiz jiddiylikdan qochish uchun men hamma narsa qilishga tayyorman.
6	А	Men uchun yoqimsiz holatlaming paydo bo‘lishidan o‘zimni olib qochishga iloj topaman.
	В	Men o‘z aytganimga erishishga harakat qilaman.
7	А	Men tortishuv savolini uning yechimini topish uchun chetga surib qo‘yaman, shunki uni vaqti bilan oxirigacha yechishga harakat qilaman.
	В	Men o‘zimning maqsadimga erishish uchun nimadadir yo‘l berish mumkin deb hisoblayman.
8	А	Odatda men o‘z fikrimda qat’iy turishga intilaman.
	В	Men birinchi o‘rinda savollar va qiziqishlami nimadan iboratligini aniqlashga harakat qilaman.
9	А	0‘ylaymanki, har doim ham qanday dir kelishmovchiliklardan hayaj onlanish kerak emas.
	В	Men o‘z maqsadimga erishish uchun kuch sarf qilaman.
10	А	Men qat’iy o‘z fikrimga erishishga intilaman.
	В	Men kelishuv yechimini topishga harakat qilaman.
11	А	Birinchi o‘rinda savollar va qiziqishlar nimadan iboratligini aniqlashga harakat qilaman.
	В	Men boshqa birovni tinchlantirishga harakat qilaman va ko‘p hollarda munosabatlami saqlab qolaman.

Metodika kaliti