|
Karib baxri (“karib” arabcha “yakin”) aruzning asosiy ulchovlaridan
bulib mafoiylui ikki marta xamda foilotun asliyaing byar marta
takroriga asoslanadi va olti ruknli sherlar yaratishdagina
foydalaniladi.
Garib (yoki jadid) baxri ( arabcha “garib” s^zi “ajoyib”, “kamyob”
ma’nolarini, “jadid” suzi zsa “yangi” degan ma’noni ifodalaydi)
aruzning asosiy ulchov turlaridan biri bulib, uning asosini foilotun aslining ikki marta va mustaf’ilun aslining bir marta takrorlanib
kelish tashkil etadi.
Xazaj (arabcha “ovozai yokdmli kdlish”) baxri she’riyatimizda
kuyananashnn jixdtidan ramaya baxridan sung ikkknchi urinda turuvchi
udchov turidir. Uning asosini mafonyluv aslining aynan takrori
tashkil kiladi.
Xijo (arabcha “bunj” demakdir) aruz nazvovda yozilgan she’riy asar
misralaryush tashkil kiluvchi va bir ovoz bilan talaffuz etiluvchi eng
kichik rktmik bulak bulib, bir unlidan yoxud bkr u vshi bilan bir yoki bir
kecha undosh xdrf birikmasidai tashkil tonadi. Mumtoz
aruzshuiosligamvzda misrani tashkil etuvchi eng kichik ritmik bulak
sifatida x.arf olingan, arab alifbosi kullayamagani tufayli xrzirgi
Uzbekaruzshuyaoslignda eng kichik ritmtgk bulak xdjo sanaladi. Xdokolar
bugivdan farkdanadi, buginlar yozilishiga kura ajratilsa, dijolar
vaznga muvofik; ukilishiga kura ajratiladi. Buginning ikki turi,
xdjoning esa uch turi mavjud.
Dostları ilə paylaş: | 
