Asilbek Salohiddinov

ODDIY VA MURAKKAB MODDALAR

Murakkab moddalar kimyoviy birikmalar dep ataladi. Moddalar o’zgarmas tarkibli (daltonoid) va o’zgaruvchi (bertoloid) tarkibli moddalarga bo’lingan. O’zgarmas tarkibli moddalarning formulasida indekslar aniq butun sonlar nisbatida bo’ladi(H₂O, CH₄), o’zgaruvchi tarkibli moddalarda esa formula indekslari aniq son nisbatida bo’lmaydi (TiO_0,7÷TiO_1,3, ZrN_0,69÷ZrN_0,89).

Allatropiya

Bitta kimyoviy elementning o‘zi ikki yoki bir necha oddiy moddalar hosil qilishi allotropiya deb, bu moddalarning har biri esa allotropik shakl o‘zgarishlar deb ataladi. Bunda oddiy modda tarkibidagi atomlar soni yoki bir-biri bilan o ‘zaro bog‘lanish xususiyati bilan farqlanadi. Masalan, kislorod elementi ikkita allotropik modifikatsiya - kislorod va ozon, uglerod — olmos, grafit, karbin, fulleren kabi oddiy moddalar hosil qiladi. Oltingugurt — rombik va plastik, kristall va amorf shakllarga ega oddiy moddalar hosil qiladi. Fosfor — qizil, oq, qora fosforni hosil qiladi.

• 
  Moddaning tarkib ini tekshirish uchun amalga oshiriladigan jarayon analiz deb ataladi.
  
• 
  Modda hosil qilish jarayoni sintez deb ataladi. Birikmalar tarkibi analiz yo‘li bilan aniqlanadi.
  
• 
  Birikma qanday tarkibiy qismlardan iborat ekanligini aniqlash
  

sifat analizi deb ataladi.

• 
  Birikma tarkibiy qismlari qanchadan iborat ekanligini aniqlash
  

miqdoriy analiz deb ataladi