3
FITRAT ASARLARIDA SHARQ VA G‘ARB MADANIYATI TALQINI
Kirish……………………………………………………………………………….4-6
I bob. Fitrat she'riyatida va publisistik asarlarida Sharq va G‘arb
madaniyatiga doir qarashlar ifodasi
1.1.
She'riyatda ikki madaniyat talqini………………………………………7-18
1.2.
“Sharq siyosati” va “Munozara” asarlarida Sharq va G‘arb
mavzuining
yoritilishi…………………………………………………………………19-30
II bob. Fitrat dramalarida Sharq va G‘arb madaniyatining badiiy talqini
2.1. “Hind ixtilolchilari” dramasida adib dunyoqarashining ifodalanishi….31-39
2.2. “Chin sevish”da Sharq qutulishi mavzusi……………………………..40-47
Xulosa…………………………………………………………………………48-49
Foydalanilgan adabiyotlar………………………………………………......50-51
4
KIRISH
Mavzuning dolzarbligi.
Sharq va G‘arb
madaniyatining bir-biriga
munosabati masalasi keyingi davrlarda, ayniqsa, dolzarb muammolardan bo‘lib
kelmoqda. Shuning uchun ham jadid mutafakkirlari
bu masalaga alohida diqqat
qaratganlar. Bu masala jadidchilik harakatining yetakchilaridan bo‘lgan Ismoilbek
Gasprinskiy ijodida aohida o‘rin tutadi. U o‘zining “Madaniyati islomiya”,
“Ovrupa madaniyatiga bir nazari muvozana” singari asarlarida Ovrupa, ya'ni G‘arb
madaniyati mohiyatan targ‘ib-tashviqdan boshqa narsa emasligini,
uning
mustahkam asosga ega bo‘la olmaganini hayotiy misollar tahlili orqali isbotlab
bergan edi. Bunday qarashlar Turkiston va Buxoro jadidlari asarlarida ham muhim
o‘rin tutadi. Fitrat asarlari buning yorqin dalilidir.
Abdurauf Fitrat “Sharq siyosati”, “Munozara” kabi o‘sha
davr voqeyligi
haqqoniy yoritilgan, boshdan-oxir jadidchilik g‘oyalari
asosida ijod etilgan
publitsistik asarlarida Sharq va G‘arb madaniyati o‘rtasidagi munosabatlar tahliliga
alohida e'tibor beradi. Biroq ushbu asarlar ayni shu mavzu yuzasidan o‘rganilgan
emas. Adib “Chin sevish”, “Hind ixtilolchilari” singari dramatik asarlarida ham bu
masalaning mohiyatini o‘ziga xos tarzda badiiy talqin etadi. Bu borada Fitrat
masalaning asl ildizlariga e'tibor qaratganini alohida ta'kidlash kerak.
Bugungi
globallashuv va sivilizatsiyalar integratsiyasi kuchaygan bir davrda jadid
mutafakkirlari, jumladan Abdurauf Fitratning Sharq va G‘arb madaniyati talqiniga
bag‘ishlangan asarlarini o‘rganish, ularga milliy
va umuminsoniy qadriyatlar
nuqtai nazaridan baho berish, bu asarlardagi hayotbaxsh g‘oyalarni o‘sib
kelayotgan yosh avlod ongiga singdirish alohida ahamiyat kasb etadi.
Shunga ko‘ra, Fitrat “Sharq siyosati”, “Munozara” kabi publitsistik va “Chin
sevish”, “Hind ixtilolchilari” singari dramatik asarlarida Sharq va G‘arb
madaniyati talqini masalasi alohida o‘rganilgani ushbu
bitiruv malakaviy ishi
mavzusining dolzarbligini ko‘rsatadi.
Dostları ilə paylaş: