Atalar deyir

ə

nm

ə

). 

yağa 

(

düşmana

) 

sığınma

. 

buza yaz, gün

ə

 yaz (yaz: 1. 

cız

. 1. s

ə

r). 

(alacağıvı, borcuvu yaxud, bu 

sözl

ə

rivi, ist

ə

kl

ə

rivi unut). 

buza yaz, gün

ə

 yaz (yaz: 1. 

cız

. 1. s

ə

r). 

(alacağıvı, borcuvu yaxud, bu 

sözl

ə

rivi, ist

ə

kl

ə

rivi unut). 

buza yaz, gün

ə

 yaz. 

(yaz: 1. 

cız

. 1. s

ə

r). 

(alacağıvı, borcuvu yaxu

d, bu sözl

ə

rivi, 

ist

ə

kl

ə

rivi unut). 

buza yaz, gün

ə

 yaz. 

(yaz: 1. 

cız

. 1. s

ə

r). 

(alacağıvı, borcuvu yaxud, bu sözlə

rivi, 

ist

ə

kl

ə

rivi unut). 

buzdan çıxmaz duza yoldaş

. 

buzdan dayağ olmaz

. 

buzdan dayağ olmaz

. 

buzdan duza olmaz arxadaş

. 

buzdan su damar. 

buzdan su damar. 

buzdan su damlar. 

321. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

buzdan su damlar. 

buzğun mıncıq sezinmə

. 

(

buzğın

. buz d

ə

n

ə

l

ə

ri) (buz d

ə

n

ə

si il

ə

 m

ərcanl iştibah 

edm

ə

, sayma). 

buzla duzun yoldaşlığı tutmamış

. 

buzun s

ə

tliyin soyuqdan sor. 

bükl

ə

nirs

ə

n b

ə

kl

ə

nc

ə

, ölüm yet

ə

r ardinc

ə

. 

(bükl

ə

nirs

ə

n: döz

ə

r olsan. 

dözürs

ə

n). 

bükl

ə

nirs

ə

n b

ə

kl

ə

nc

ə

, ölüm yet

ə

r ardinc

ə

. 

(bükl

ə

nirs

ə

n: döz

ə

r olsan. 

dözürs

ə

n). 

bükrünü gor doğrudar

. (bükrünü: qozbel). 

bükür qalsan yükün g

ə

l

ə

r yük üst

ə

. 

(bükür: q

ə

tl

ə

k) (dirs

ə

lm

ə

yind

ə

 

yol qılığı 

var). 

bülbül gül

ə

, qarqa çöplüg

ə

. 

bülbül qarqa yuvasındada böyüyər, amma qarıldamaq öğrəşə

m

ə

z. 

bülbül

ə

m gül d

ə

lisi, durnayam göl d

ə

lisi, m

ə

nc

ə

 böl

əş beləymiş, olmuşam 

el d

ə

lisi. 

(böl

əş

: qism

ə

t). 

bülbül

ə

m gül d

ə

lisi, durnayam göl d

ə

lisi, m

ə

nc

ə

 böl

əş beləymiş, olmuşam 

el d

ə

lisi. 

(böl

əş

: qism

ə

t). 

bülbüll

ə

 g

ə

z

ə

n ötm

ək öğrəşir, qarqayla gə

z

ə

n otlamaq. 

322. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bütün aynalara baxsansa, k

ə

ndi özün gör

ə

rs

ə

n. 

bütün aynalara baxsansa, k

ə

ndi özün gör

ə

rs

ə

n. 

bütün b

ə

yl

ə

r

ə

 

saldı ulağı (elçini)

, 

ayıtdı (söylə

di), c

əng üçün qılın yarağı

. 

bütün heyvanlar yük daşıya

 bil

ər, amma eşşək işə

 

düşüb

. 

bütün kişi yaşıt içrə

 k

əndi özün yaş görür

. 

(hammı özünü yaşıtları içrə

 

g

ə

ncraq bulur). 

bütün olsa söz ağızdan çıxılmaz, atlı olsa yük arada

 

qalınmaz

. 

bütün torba qoyulabildiyin saxlar, yırtıq torbaya heçnə

 

sığmaz

. 

bütün yaxşı

 n

ə

rs

ə

l

ər, gürüş yürüş ardıdan

. (

gürüş

: gür

əş

). 

bütün yaxşı nə

rs

ə

l

ər, gürüş yürüş ardıdan

. (

gürüş

: gür

əş

). 

bütün yetgin sevgil

ər, düşdə

 

doğar orda yaşar, durmuşa heç uyanmaz

. 

(bütün: mük

ə

mm

ə

l) (

durmuşa

: 

yaşama)

. 

büy

ünün qarı, yarının barı

. 

ca göyl

ər qapısı

 yerd

ə

 durur, yer üzünd

ə

 könlül

ər al qapısın

. 

cahil diril

ə

rin ölüsüdü. 

cahil özü il

ə

 

düşmandır, başqası ilə

 nec

ə

 dost olur. 

cahild

ə

 söz 

ə

yl

ə

nm

ə

z, günb

ə

zd

ə

 qoz. 

cahile söz anlatmah deveye hendek anlatmaktan zordur. (cahil, 

eğriyi 

doğrudan ayırt edemeyen, bilgisiz, inatçı anlamlarında 

323. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

da kullanılır

. bilgisiz, 

doğruyu yanlıştan ayırt edemeyen 

insanlar söz anlatmak çok zordur). (Bayram Özdemir). 

Cahilin dostluğundan alimin düşmanlığı yeğdir

. 

Yeğ

, iyi, tercih edilen. 

Bilgisiz, aklını kullanmayan insanların dostuluğundan

, 

bilgili insanların düşmanlığı daha iyidir

. 

(Bayram Özdemir). 

Cahilin dostluğundan alimin düşmanlığı yeğdir

. 

Yeğ

, iyi, tercih edilen. 

Bilgisiz, aklını kullanmayan insanların dostuluğundan

, 

bilgili insanların düşmanlığı daha iyidir

. 

(Bayram Özdemir). 

calanan dolu qayıdmaz

. 

calanan dolu qayıdmaz

. 

(dol: dolça). 

calanmış su yığılmaz qaba, ötən ötük qayıtmaz dala

. 

(ötük: 

çağ

. zaman). 

cam qırılıb, su tökülmüş, iş işdən keçmiş

. 

cam qırılsa silin gedər, can qırılsa batar keçə

r. 

can ağrısa kor gözündən yaş çıxar

. 

Can boğazdan gelir

. 

İnsanın sağlıklı bir ömür sürmesi düzenli bir şekilde 

beslenmesine bağlıdır

. 

(Bayram Özdemir). 

Can boğazdan gelir

. 

İnsanın sağlıklı bir ömür sürmesi düzenli bir şekilde 

beslenmesine bağlıdır

. 

(Bayram Özdemir). 

can çıxanda yaşam g

özd

ə

 

canlanar, can çıxmamış yaşam nə

dir anlamaz. 

324. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

can çıxmamış umut sürər, çıxırsa can umut kə

sil

ə

r. 

can çıxmayınca, xuy çıxmaz

. 

can çıxmayınca, xuy çıxmaz

. 

can dil

əngi kişi üçün eyku söz, dirilikdə

 

qulağına çatdırın, kim bilərmiş bir 

ild

ə

n son gec bolar. 

(eyku: 

xoş) (

can dil

ə

ngi: 

ruh ehtiyacı)

. 

can eşidən can demiş

. 

(kişi görüb öğrəşir)

. 

can gücünü dişdən, bax gücünü işdə

n. 

can qeydin

ə

 

qalanın, işi bitməz ağanın

. 

can oldun, işə

 g

əl, soca oldun, aşa gə

l. 

can sağlıq, başdaqlıq

. 

can sıkılmasa, tə

n çabanmasa, n

ə

 

yazı qızışar, nə

 

çağı çatışar

. 

can t

ə

nind

ə

n, t

ən canından ayrı də

l. (

d

ə

l: deyir). 

can t

ə

nind

ə

n, t

ən canından ayrı də

l. (

d

ə

l: deyir). 

can t

ə

nind

ə

n, t

ən canından ayrı də

l. (

d

ə

l: deyir). 

can üzülm

ə

sin, gecg

ənin geyi dana, qışdığın geyi yaza açılır

. (

geyi: d

alı

). 

(

qışdığın

: 

qıştığın

: 

qışın)

. 

can üzülm

ə

sin, gecg

ənin geyi dana, qışdığın geyi yaza açılır

. (

geyi: 

dalı

). 

(

qışdığın

: 

qıştığın

: 

qışın)

. 

can ver onaki d

ə

r

ə

k bil

ə

, ür

ə

yind

ə

n kin kitir sil

ə

. 

325. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

cana gelecek mala gelsin. 

Başımıza bir kaza geldiğinde telafisi 

mümkün 

olmayabilir. Mala bir zarar gelirse, mal, para pul yeniden 

kazanılabilir

. 

(Bayram Özdemir). 

cana gelecek mala gelsin. 

Başımıza bir kaza geldiğinde telafisi mümkün 

olmayabilir. Mala bir zarar gelirse, mal, para pul yeniden 

kazanılabilir

. 

(Bayram Özdemir). 

cana g

ə

l

ə

c

əğinə

 mala g

ə

lsin. 

cana yakın can yakan canlar, sevə

nin sevm

ə

y

ə

nin anlar!?. 

(evr

ə

nin 

ən ağır, 

açmaz qalan sorusu. –sevil

ə

nl

ə

r sev

ə

nl

ə

rind

ən salıqsız 

qalmalarıdır (

salıqsız

: x

ə

b

ə

rsiz). 

cana yarar h

ər sözü, uslu olub yaxşı olsa yoldaşın

. 

cana yarar h

ər sözü, uslu olub yaxşı olsa yoldaşın

. 

canalqıca yalvarma, tutar yaxan darta barar

. (

canalqıca

: 

ə

zrail

ə

). 

(canalqıc 

g

ə

linc

ə

 dir

ə

nm

ə

yin kar k

ə

sm

ə

z, dir

ə

nis

ə

ns

ə

 yaxan tutub 

sürükl

ə

yib aparar). 

(oğul qulaq sal

. -

yaşar ikə

n gör

ə

 bils

ə

n 

yoxluğu, qol başında var gücünlə

 

çalışqıl)

. 

candan qonşuya pay olmaz

. 

candan qonşuya pay olmaz

. 

candan ucuz yox dem

ə

 heç bilmir

əm, ay bahalıq get, demə

 cib tikmir

ə

m 

(t

ə

brizli 

ə

mir). 

326. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

candan umud k

ə

silm

ə

z. (

diri ik

ən yaraq qılıq sorulmuş, ölün isə

n olsan yaraq 

daraq sorulmaz

). 

canı ağrımazın yanında, başın ağrımasından demə

. 

canı kişinin hovadan, balığın canı sudan

. 

canı ölmə

z kims

ə

ki, tapdi oni. 

Canı yanan eşek

, attan yürük olur. Herhangi bir durumdan veya önceki 

yaptığı bir işten zarar gören kişi daha dikkatli çalışır

. 

(Bayram Özdemir). 

Canı yanan eşek

, attan yürük olur. Herhangi bir durumdan veya önceki 

yaptığı bir işten zarar kişi daha dikkatli çalışır

. 

(Bayram 

Özdemir). 

Canı yanan eşek atı geçermiş

. 

Bir kişi yavaş da olsa zor karşısında 

olduğundan daha hızlı hareket ede

r. 

(Bayram Özdemir). 

Canı yanan eşek atı geçermiş

. 

Bir kişi yavaş da olsa zor karşısında 

olduğundan daha hızlı hareket eder

. 

(Bayram Özdemir). 

canı yanan eşşə

k, atdan yürük qaçar. 

canım 

- 

canım dedilər, varım

-yoxum yedil

ə

r. 

canım canım dedilər, varım yoxum

 yedil

ə

r. 

327. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

canıma qıydın canıva qıysın

. (

qıydın

: r

ə

hm edm

ə

din

). 

(qıysın

: r

ə

hm 

edm

ə

din). 

canın yaksın, tə

nin tinsin. 

canladan duyqu, alan can duyqular sevgi payı

. 

canladan duyqu, alan can duyqular sevgi payı

. 

canlı təbrizim, dumanlı də

nizim. 

canlını sev, vur

ulma. -

bir canlının vurqunu, tuta bilməz baxtını

. 

(vurulma: 

aşiq olma

. 

aşırılıq edmə

). 

(aşırı sevgi iç yiyə

likd

ə

 dursun, 

paylaşa bilsə

n bel

ə

, ölüb qalsan s

ə

nindi) (yiy

ə

likd

ə

: 

milkiyy

ə

td

ə

). 

cansız, yara bilmə

z, ölüm, çara bilm

ə

z. 

caylağa (

nab

ə

l

ə

d

ə

. 

naşı

) zurna verdil

ər, gen başından pilə

di. (

gen başın 

tutdu

). 

caymasan yoldan, qılarsan yuva

. 

Cevahirli minare, Kanuni (Allah rahmet eylesin) Mimar Sinan'a 

Süleymaniye Camisini yaptırırken, Safevi Türk 

Devleti'nin hükümdarı I

. 

Şah Tahmasb Han (Allah rahmet 

eylesin

) OsmanlıDevlet'ine bir elçiyle caminin inşaatında 

harcanmak üzere bir sandık dolusu mücevher 

328. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

göndermiş

. 

Kanunide teşekkür etmiş

. Elçinin gözü 

önünde mücevherleri bir potada erittirmiş caminin 

minaresinin taşlarına harç olarak döktürmüş

. 

Şimdi 

süleymaniye 

camiinin minaresi Cevahirli minare adını 

taşımakta

. Anadolu Türkleri ile Azerbaycan Türklerinin 

dostluğunun sembolü gibi yükselmekte

. 

(Bayram 

Özdemir). 

c

ə

hr

ə

 

əğirə

r, hör

ə

g

ə

 gör

ə

r. 

c

ə

hr

ə

 

əğirə

r, hör

ə

g

ə

 gör

ə

r. 

c

əvanlıqdan qocalığa hay saxla, varlılıqdan yoxsulluğa pay saxla

. 

c

ə

viz il

ə

 

çınar bir yaşadı, min yaşadı

. 

c

ə

vizl

ə

 

çınar, bir yaşadı, min yaşadı

. 

cib boşluğu könül toxluğu barışmaz

. 

{cib boşluğu könül toxluğu yarşınmaz

. 

(

yarşınmır

: birbirin

ə

 

yaraşmaz)}

. 

cib boşluğu könül toxluğu barışmaz

. 

{cib boşluğu könül toxluğu yarşınmaz

. 

(

yarşınmır

: birbirin

ə

 

yaraşmaz)}

. 

cib parasız ev dincsiz olmasın

. 

cib parasız ev dincsiz olmasın

. 

329. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

cibi parasız, ölü neylə

r, gir

ər ağlar çıxar ağlar, cibi paralı, toyu neylə

r, gir

ə

r 

oynar, çıxar oynar

. 

cibi yırtıq, pul durmaz, ağız yırtıq söz durmaz

. 

cibivi bağla, sonra ürək bağla

. 

cicik odu yaş qurunu yaxdırar

. 

cicik odu yaş qurunu yaxdırar

. 

cicikl

ə

 sevgi birg

ə

 

doğulur, bıraq birgə

 

boğulmur

. (cicikl

ə

 sevgi: h

ə

s

ə

dl

ə

 

eşq) (

bıraq

: ama). 

cicikl

ə

nm

ə

, çiç

ə

kl

ə

n!. 

cığan 

verm

ə

yin

ə

 

qısqanar, ya

lan dey

ə

r utanmaz. 

(

cığan

: 

paxıl)

. 

cığan 

verm

ə

yin

ə

 

qısqanar, yalan deyə

r utanmaz. 

(

cığan

: 

paxıl)

. 

cığana, eşitməsi xoş gə

lm

əz, qonşu çalan zırnanın

. (

cığana

: 

paxıla)

. 

cığana, eşitmə

si mut g

ə

lm

əz, qonşu çalan zırnanın

. (

cığana

: 

paxıla)

. 

(mut: 

xoş)

. 

cığanıq 

öldürg

ə

nin, kös

ə

vi gög

ə

r

ə

r. (

paxıllığı öldürgə

nin, kös

ə

vi göv

ə

r

ə

r

). 

(kös

ə

vi: köz

ərmiş çubuğu)

. 

cığanın bağı gögə

rm

ə

z, gög

ə

rs

ə

d

ə

 bar verm

ə

z. (

cığanın

: 

paxılın

). 

cığanın bağı gögə

rm

ə

z, gög

ə

rs

ə

d

ə

 bar verm

ə

z. (

cığanın

: 

paxılın

). 

330. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

cığanlıq ölütə

n, kös

ə

vi gög

ə

r. 

(cığanlığın, paxıllığın öldürgə

nin, kös

ə

vi gögr

ə

r. 

(paxıllığın, buxlun öldürə

nin, köz

ə

vi göy

ə

r

ə

r) (kös

ə

v: 

yarı 

yanmış, başı yanmış çubuğ

. 

köz qarışdıran)

. 

(cığanlığı, 

paxıllığı, cicikliyi kə

ndind

ən qoğan, hər amacına yüryüb çata 

bil

ə

r). 

cığrı izlə

s

ə

n yola varar, yolu izl

ə

s

ə

n el

ə

. 

cığrı izlə

s

ə

n yola varar, yolu izl

ə

s

ə

n el

ə

.