Atalar deyir

çaşmayan atıcı olmaz, yanılmayan bilge

. 

çaşmışdı iğid demə

di kimis

ə, getdiyin yol çoradır, yox də

niz

ə

. 

(

çoradır

: 

şoradır

: 

ılqım

. sütgölü. s

ə

rab. uzaqdan görün

ə

n suysuq 

çöllük). 

çaşsa para ışıq ilə

 b

ə

lqürür, 

çaşsa kişi iş başında aldırır

. 

(

çaşsa

: 

saxdadırsa)

. 

(

aldırır

: 

özün açığa vurur

). 

çatal qazıq yerə

 keçm

ə

z (

batmaz). 

(çox başlı işlə

rd

ən sonuc alınmaz)

. (çatal 

qazıq

: 

haçalı yekə

 çivi, mismar). 

çatar barğa doğru yük,

 

tuşlar amac doğru ox

. 

çatı yekə, qarı çox

, göyç

əkciyin yarı

. 

çatıq qaşın soyuğ suyundan, öz ılıq suyun yeğdir

. 

çatıq qaşın soyuq suyundan, öz ılıq suyun yeğdir 

(

çatıq qaş

: 

qaşqaxlı

. - 

yeğ

: 

yaxşı

). 

çatıq qaşın soyuq suyundan, öz ılıq suyun yeğdir

. 

(

çatıq qaşın

: 

qaşqabaqlı)

. 

(

yeğdir

: 

yaxcıdır)

. 

350. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

çat

ılcağın bilmə

y

ən, itmişlə

rd

ən sayılmış

. (

çatılcağın

: 

barılcağın

. m

ə

nzilini. 

amacını)

. 

çatılcağın bilmə

y

ən, itmişlə

rd

ən sayılmış

. (

çatılcağın

: 

barılcağın

. m

ə

nzilini. 

amacını)

. 

çatın hara, çatağ ora

: m

ə

qs

ə

d hara, m

ə

nzil ora. 

çatırsa ərkin, unutma atanın

. (

ə

rkin: gücün). 

{atanın

: 

ata anavı (ananı)}

. 

-

altı 

ağa yığnaşar, bir atalıq quramaz, yeddi ə

k

ə

 can atar, bir anaya 

yet

ə

m

ə

z. (

ağa

: erk

ə

k) (

ə

k

ə

: 

ə

ç

ə

. 

dişi)

. 

çatlaq bardaq, su qoymaz, yaşam keçə

r, gül qoymaz. olsun iyi olsun kötü, 

sov yamanı çə

k kökün. (kökün: kefin). 

çatlaq bardaq, su qoymaz, yaşam keçə

r, gül qoymaz. olsun iyi olsun kötü, 

sov yamanı çə

k kökün. (kökün: kefin). 

çatlaq olsa, su içind

ə

 b

ə

lgürür. 

çatlaq olsa, su içind

ə

n b

ə

lgürür.  

- h

ə

r n

əyin deşiyi, su içində

 b

ə

ll

ə

nir. 

çatlaqsa qab su qalmaz. 

(çatlaq qabda su qalmaz). 

çatlaqsa qab su qalmaz. 

(çatlaq qabda su qalmaz). 

çatmadım çağında işin, çatanda ya tez hə

l

ə

 dedil

ə

r, yada kim gec deyib 

geddil

ə

r. 

351. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

çatmağa varsa umudun min çalış, olca varsa tə

kc

ə

si s

ən yüz sına

. (

olca: 

ehtimal. 

şans)

. 

çatmanı çat, için

d

ə

 yat. 

(işin bitir sonra dinc al!)

. 

çatmaz gücün iyiliğə, yapma barı yamanlıq

. 

çay bir olar, çeşmə

 min. 

çay bir olar, çeşmə

 min. 

çay daşı hamar olar

. 

(çay daşı sürtük olar, borc ödə

m

ə

y

ən sırtıq)

. 

çay d

ənizi bulandırmaz

. 

çay quşu çay daşı ilə

 vurular. 

çay 

öz yatağın itirmə

z. 

çaydan axan, çağdan gedə

n bird

ə

 

geri dönüşmə

z. 

Çayı geçerken at değiştirilmez

. 

Her türlü hazırlık yapılmış iş bitirilmek 

üzereyken iş bırakılamaz

. 

Bir işi bitirilmek üzereyken, 

araçlar ve planlar değiştirilemez

. 

(Bayram Özdemir). 

çayı i

ç

ə

n

ə

, yolu ged

ə

n

ə, canı sevə

n

ə

 ver

. 

(

çayı içə

n

ə

, yolu ged

ə

n

ə

, könül 

sev

ə

n

ə

 verm

ə

li)

. 

çayı içə

n

ə

, yolu ged

ə

n

ə

, könül sev

ə

n

ə

 verm

ə

li. (

çayı içə

n

ə

, yolu ged

ə

n

ə

, 

canı sevə

n

ə

 ver)

. 

352. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

çayın suyu göyə

 

baxır, dəniz suyu çaya baxır, boğdasan çay axarın, 

gülm

ə

z s

ə

n

ə

 d

əniz suyu, olar duzağ onun duzu

. 

(

boğdasan

: b

ə

t ç

ə

ks

ə

n. s

əd bağlasan

. mane' qoysan). 

çayla ged

ə

n d

ə

niz

ə

, arxla ged

ə

n n

ə

r

ə

 çatar. 

çeşmə

d

ə

n umman yaranar. 

çevir

ə

ng

ə

 gör

ə

 könlüvü gen tut, ist

ə

kl

ərin artıq gə

liris

ə

 dil

ə

yin ut. 

çevr

ə

dir kimin heç

ə

tir, kimin yek

ə

tir. 

çevr

əmiz dağdur, gə

l

ə

n ondan yanuq. s

ə

n n

ə

 vers

ən ol geri vermiş aluq

. 

(yanuq: 

yanğu

. pejvak). (aluq: halu. qanmaz. m

ə

ftun. 

şeyda)

. 

(bu dünya dağ kimidir, verdiyin sə

si, n

ə

yi geri verir. 

ə

kdiyin biçilir). 

çevr

ən dolu qurğular, burulduqca burular

. 

çevr

ən işi saldı talaşa, od çə

km

ə

y

ə

 g

ə

r

əkdi maşa

. 

çevr

ə

nd

ə

ki keç

ə

nl

ə

ri d

əğişmə

y

ə

 olan gücün yetinc

ə

, topla tovun iç 

dünyavı dəğişsə

n. 

(tovun: gücün). 

çevr

ə

n

ə

 gör

ə

 d

əğişsə

n, bizl

ə

r

ə

 gör

ə

, evr

ənin işi dəğişmə

z. 

çevr

ə

n

ə

 gör

ə

 d

əğişsə

n, bizl

ə

r

ə

 gör

ə

, evr

ənin işi dəğişmə

z. 

çevr

ə

n

ə

 s

əs düşür, qulaq deşilir

. köhn

ə

 

palanların içi eşilir

. 

(

çevr

ə

n

ə

: 

evr

ə

n

ə

: acuna. 

aşuna

. dünyaya. al

ə

m

ə

). (köhn

ə

 

palanların 

353. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

içi eşilir

: 

ə

ski d

ə

rn

ə

kl

ə

r sökül

ə

r, sorquya tutular). (d

ə

rn

ə

kl

ə

r: 

hesab kitablar). 

çevr

ə

ni b

ə

z

ə

r, özü lüt g

ə

z

ə

r, türk 

oğlu türk olursa dana, çet dilin seçib 

k

ə

ndini 

ə

z

ə

r. 

(çet: yad. 

qıraq)

. 

çevr

ənin eşi oyunu, sandan eşər, sandan deşə

r. 

(dünyanın kə

l

ə

yi oyunu, 

gahdan toxur, gahdan sökür). (

eşi

: k

ə

l

əyi) (dünyanın kə

l

ə

yi 

oyunu, gahdan toxur, gahdan sökür. 

bu dünyanın sıy sayına 

(

e'tibarına) uymamalıyıq

. bu evr

ə

nd

ə

, ist

ədiyin kimi yapın, 

d

ə

rg

ə

l

ən (pılanlan) )

. 

çevr

əvi bıraq, kə

ndivi d

əğiş

. 

çevr

ə

vi d

əğişmə

k üçün, k

ə

ndivi d

əğişmə

lisin. 

çevr

ə

y

ə

 

bak, avcunda yaşa

. 

(mihiti gözd

ə

 saxla, k

əndivi toparlayıb yaşa)

. 

çevrilir evr

ə

n keç

ir, ardı sonu görünmə

z. (

heç n

ə

 bel

ə

d

ə

 qalmaz

). 

çevrənən evrən, onmaza qıymaz

. 

(

onmaza: 

olduğun danana

. islah olunmaza

). 

{

bu çoğun, cihan kə

md

ə

l

ə

 r

ə

hm edm

ə

z. (k

ə

md

ə

l

ə

: 

duzbilm

ə

z

ə

. 

naşükürə

)}. 

ç

ək çıxınca bə

z

ə

y

ə

 toy. 

ç

ə

k iki al

əm payından sə

n könül, keç ikid

ə

n bir üçü ol kirtü qul. 

ç

ə

k iki al

əm payından sə

n könül, keç ikid

ə

n bir üçün, ol kirtü qul. 

354. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ç

ə

kd

ən aşa ə

rkinlik, ç

ə

kd

ən aşa sinsitir

. 

(ç

ə

kd

ən aşa

: h

ə

dd

ən artıq)

. 

(

ə

rkinlik: 

mehribanlıq

). 

(birin

ə

 

qarşı artıq yumşaqlıq, o kimsə

ni 

başın üsdə

 mindirir). 

ç

ə

kd

ən aşa ə

rkinlik, ç

ə

kd

ən aşa sinsitir

. 

(ç

ə

kd

ən aşa

: h

ə

dd

ən artıq)

. 

(

ə

rkinlik: 

mehribanlıq

). 

(birin

ə

 

qarşı artıq yumşaqlıq, o kimsə

ni 

başın üsdə

 mindirir). 

ç

ə

k

ə

c

ə

kd

ə

 

uzunundan uzası, görmüyə

c

ə

ks

ə

n s

ə

h

əri, yaşa öz ömrüvüki 

düz s

ə

h

ə

rind

ə

 

doğmuş

. 

(olduğun, istəyin kimi yaşa)

. 

(yaşam güdmür sevə

ni, sevmir güd

ə

ni). 

ç

ə

k

ə

l

ən kişi seşmiyə

 

düşə

r. 

(ç

ə

k

ə

l

ə

n: çox axdaran). çox axdaran, küllüy

ə

 

düşə

r. 

(qurdcalıyan, küllüyə

 

düşə

r). 

ç

ə

k

ə

n kimdir ver

ə

n kim, g

ə

l

ə

n kimdir, ged

ə

n kim, alan kimdir satan kim, 

qalan kimdir, köç

ə

n kim, yalan dünya, yaman dünya. 

ç

əki gedmiş, ciki qalmış

. (üzü, göz

əlliyi gedmiş, içi qalmış)

. 

(paltarın, 

b

ə

z

əyin soyunmuş, özü, tözü çıxmış üzə

). 

ç

ə

kib 

ə

m

ə

k, yeyib 

ə

km

ə

k. 

(

ə

m

ə

k: z

ə

hm

ə

t). 

ç

ə

kici g

əl sevgimin şə

klini s

ə

n ç

ə

k, o göz

ə

ldir s

ə

nd

ə

 göz

ə

l ç

ək, nazı

na 

yetişincə

 

fırçadan ə

l ç

ək, qoy onun nazını mə

n özüm 

ç

ə

kim

. (arif quliyev). 

355. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ç

ə

kil geri, gördün d

ə

li. 

ç

ə

kil

ə

n yerd

ə

 durma, içil

ə

n yerd

ə

n qalma. (

ç

ə

kil

ə

n: dözül

ə

n. müt

ə

h

ə

mmil 

olunan). 

ç

ə

kilm

ə

s

ə

n bel

ə

 ç

ə

km

ə

lisin, sevilm

ə

s

ə

n bel

ə

 sevm

ə

lisin. 

ç

ə

kin bil

ə

n, könüld

ə

 durar. 

(davranışda ortalığı tutan, könüllə

rd

ə

 yer tutar). 

(bu söz, kims

ə

ni alçaqkönüllüy

ə, yavaş olmağa çağrıda 

deyilir). 

ç

ə

kini bilm

ə

k 

ə

rd

ə

mçilikd

ə

 

baş söz

. 

(h

ə

ddini bilm

ək, adamçılıqda birinci yeri 

tutur). (

ə

rd

ə

mçilikd

ə

. 

adamçılıqda

. 

adamkarçılıqda)

. 

ç

ə

kini bilm

ə

k. - (ç

ə

kini bilm

ə

k) 

özgürlügün, 

ərginligin, dimoqrasının tə

m

ə

li. 

ç

ə

kinm

ə

k, 

əğri yolun, düzə

 olan borcudu. 

ç

ə

kinm

ə

k, 

əğri yolun, düzə

 olan borcudu. 

ç

əkir varlığımı dara gözlərin, aparır tinimi hara gözlə

rin, qara bir türm

ə

 

qara gözl

ə

rin, aç g

özüvü dustağım sə

nin (

dustağun 

m

ə

nin

). 

ç

ə

kirg

ə

d

ə

n qorxan 

ə

kin 

ə

km

əmiş, qurttan qorxan orman gə

zm

əmış

. 

ç

ə

kirs

ə

n d

ə

rdi s

ən, tüstü çıxır başdan

. 

ç

əkişmə

s

ə

, b

ərkişməz, dartışmasa alışmaz

. 

356. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ç

əkişmə

zd

ə

n b

ərkişməz, çalışmazdan açılmaz, dözüm ilə

 

heç bir aşcaq 

aşıl

maz, dil

ək barçaq barılmaz

. 

ç

əkişsiz el, gərişsiz ev olmaz

. 

ç

ə

kl

ə

 sevib, ç

ə

kl

ə

 

umut qılqılan, artıq umut bel qırar

. (

ç

ə

kl

ə

: ölçüyl

ə

). 

ç

ə

kl

ə

 ver, yoxla al. 

(ç

ə

kl

ə

: ölçül

ə

). 

(

ver

ə

n 

ə

ll

ər boşalır, alan ə

ll

ər boş qalır)

. 

ç

ə

kl

ə

nm

əmiş çə

kil

ə

r ölçülm

əmiş dartılardır ev yıxan

. 

ç

ə

km

ə

 

qılıc gə

r

əkligi olmasa, qoyma qına yapındığın yapmadan

. 

ç

ə

km

ə

 

qılıc gə

r

əkligi olmasa, qoyma qına yapındığın yapmadan

. 

ç

ə

ks

ə

n 

ə

m

ə

k, bitir

ə

 b

ə

r

ə, işin işdir demə

k. 

ç

ə

ks

ə

n 

ə

mg

ək, yağar ə

tm

ə

k. (

ə

mg

ə

k: z

ə

hm

ə

t

). (

ə

tm

ə

k: 

ə

km

ə

k

). 

ç

ə

ks

ə

n 

ə

mg

ə

k, 

yağar ə

tm

ə

k. (

ə

mg

ə

k: z

ə

hm

ə

t

). (

ə

tm

ə

k: 

ə

km

ə

k

). 

ç

ə

qiz 

: ç

ə

kiz

. nam

ə

rd

. - 

kişi özündə

n gör

ə

r, ç

ə

kiz 

yoldaşından

. 

ç

ə

l

ə

 

quşu unutmadı, quş çə

l

ə

ni unutdu. 

(ç

ə

l

ə

: t

ə

l

ə

). 

ç

ə

l

əb qaldırdığın, kimsə

 

basamaz, yayı kim 

(: 

o yayı ki) 

haq basa, kims

ə

 

yasamaz. 

ç

ə

l

əb şam'ı

 sanma söyn

ə

r, kim ana püf d

ə

ris

ə

 üzü göyn

ə

r. 

(tanrı odu sanma 

sön

ə

r, kims

ə

 onu pül

ə

s

ə

, özü yanar). 

ç

ə

l

ə

bim! s

ə

n qoxulat uçmaq qoxusun. 

ç

ə

likl

ə

 

qızıl döğülməz, qızılla çəlik döğülür

. 

357. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ç

ə

nç

əkin olmasa bir işdə

 

balam, qırılar incə

 belin, tov g

ə

tim

ə

z 

dayanmağa

. 

(ç