Atalar deyir

375. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

çoxlu qulağ yalan söylə

v dil

ə

nçisi. (

söyl

ə

v: sözl

ə

r. ibar

ə

tl

ə

r) (dil

ə

nçisi: 

nisgillisi). 

çoxlu yerl

ər aradım, yollara baxdım, yaşamda sevinsə

 

yarım, gülər baxtım

. 

çoxluca çalışdı qurd ola it, poxuna bə

l

əşdi oldu pox cumalaq

. 

ço

xludan seçim güc olur, azlıqdan seçim yox olur

. 

çoxludan seçim güc olur, azlıqdan seçim yox olur

. 

çoxluğunan azaşandansa, yekə

 

yolun tapsan yeğ

. 

(yek

ə

: t

ə

kin

ə

). (el içind

ə

 

bu sözün düz t

ə

rsi gedir: - yek

ə

 yolun tapandan, çoxluqla 

azaşamaq yeğ)

. 

çoxluqla ge

d, öz başınla yür

. 

(yür: yeri. 

qılın

. davran). 

çoxluqla ged, öz başınla yür

. 

(yür: yeri. 

qılın

. davran). 

çoxluqla ötüş, öz usunla yür

. (çoxluqla: 

başqalarla)

. 

(ötüş

: g

ə

ng

əş

). 

çoxluqla ötüş, öz usunla yür

. (çoxluqla: 

başqalarla)

. 

(ötüş

: g

ə

ng

əş

). 

çoxu çoxlar

ı bilir, hə

r n

ə

yi heç kim bilmir. 

çoxu güdüb azdan qalma. 

çoxu güdüb azdan qalma. 

çoxu keçdi azı qaldı, qıl yarağın köçmə

y

ə

. 

(orta yaşlılara deyilir

. 

başladığın 

işlə

rivi bitir). 

376. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

çoxun dalıca qaçan, azdanda olar

.  

- 

çoxun uman, azdan qalan. 

çoxun uman azdan qalan. 

Çok mal haramsız, çok laf yalansız olmaz

. 

İnsanların birden zengin 

olmalarında

, 

haram şüphesi var

. Desteksiz hiç durmadan 

konuşan insanın da yalan söyleme ihtimalı vardır

. 

(Bayram Özdemir). 

Çok okuyan (yaşayan) bilmez, çok gezen bilir

. Çok gezen insanlar gezip 

gördükleri şeyleri kolay unutmazlar fazla bilgi sahibi 

olurlar. 

Dolayısıyla çok gezen

, çok okuyan ve çok 

yaşayana göre çok bilgili olurlar

. 

(Bayram Özdemir). 

(Bayram Özdemir). 

çolağ kora baxıb şükr edə

r. 

çolağ ulağ, uzun gedmə

z. 

(yol daşlağ, ulağ çolağ)

. (

ulağ

: yetm

ə

, gedm

ə

, 

çatma üçün h

ər çeşit arac)

. 

çolaq kora baxıb şükr edə

r. 

çomağın iki başın qoğan, ortasından olar

. 

(çomağın iki başın qör, ortasın 

uğra)

. (dün ert

ə

y

ə

 

baxıb, günü tutmalı)

. 

377. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

çomağın iki başın qör, ortasın uğra

. 

(çomağın iki başın qoğan, ortasından 

olar). 

(dün ert

ə

y

ə

 

baxıb, günü tutmalı)

. 

çomağsız, bə

ylik olmaz (b

əylik çomağsız olmaz)

, 

daş, olmasa, dağ olmaz

. 

çomaxsız, bə

ylik olmaz, b

əylıq çomaqsız olmaz, daş, olmasa, dağ 

olmaz. 

çonqur quya daş atsan, cumar gedə

r atacan, yad ell

ə

r

ə

 

qız versə

n, it

ə

r 

ged

ə

r 

ə

ç

ə

can. 

(çonqur quya: d

ə

rin quyuya). (

ə

k

ə

can: 

atacan). (

ə

ç

ə

can: anacan

). 

çonqur quya daş atsan, cumar gedə

r atacan, yad ell

ə

r

ə

 

qız versə

n, it

ə

r 

ged

ə

r 

ə

ç

ə

can. 

(çonqur quya: d

ə

rin quyuya). (

ə

k

ə

can: 

atacan). (

ə

ç

ə

can: anacan

). 

çor to

prağa ə

k tuxum, 

ə

ld

ə

n gedsin var yoxun. 

çor toprağa ə

k tuxum, 

ə

ld

ə

n gedsin var yoxun. 

çoraq topraq b

ə

r

ə

 verm

ə

z n

ə

 

ə

ks

ə

n, günb

ə

z üsd

ə

 

göt saxlamaz toğurlan

. 

(

toğurlan

: 

dığırlan

. gird

ə

k

ə

n. gird

ə

 n

ə

rs

ə

). 

çoraq topraq b

ə

r

ə

 verm

ə

z n

ə

 

ə

ks

ə

n, günb

ə

z üsd

ə

 göt saxl

amaz toğurlan

. 

(

toğurlan

: 

dığırlan

. gird

ə

k

ə

n. gird

ə

 n

ə

rs

ə

). 

çoraq topraq b

ə

r

ə

 verm

ə

z n

ə

 

ə

ks

ə

n, günb

ə

z üsd

ə

 

göt saxlamaz toğurlan

. 

(

toğurlan

: 

dığırlan

. gird

ə

k

ə

n. gird

ə

 n

ə

rs

ə

). 

378. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

çoraq topraq b

ə

r

ə

 verm

ə

z n

ə

 

ə

ks

ə

n, günb

ə

z üsd

ə

 

göt saxlamaz toğurlan

. 

(

toğurlan

: 

dığırlan

. gird

ə

k

ə

n. gird

ə

 n

ə

rs

ə

). 

çoraq topraq dadlı tuxum bitirmə

z. 

çoraqlıqda ə

kin 

ə

ks

ən tutuşmaz

. (

çoraqlıqda

: 

şoraqlıqda)

. 

çorbaxlıq sel kimi yağır, xoşbaxlıq bacadan axır

. 

(çorbaxlıq sel kimi yağır, 

xoşbaxlıq damcıdan damır)

. (

çorbaxlıq

: 

pisbaxlıq

. b

ə

db

ə

xlik). 

(

xoşbaxlıq

: 

yoşbaxlıq)

. 

çorbaxlıq sel kimi yağır, xoşbaxlıq bacadan axır

. 

(çorbaxlıq sel kimi yağır, 

xoşbaxlıq damcıdan damır)

. (

çorbaxlıq

: 

pisbaxlıq

. b

ə

db

ə

xlik). 

(

xoşbaxlıq

: 

yoşbaxlıq)

. 

çorbaxlıq sel kimi yağır, xoşbaxlıq damcıdan damır

. 

(çorbax

lıq

: 

pisbaxlıq

. 

b

ə

db

ə

xlik). 

(

xoşbaxlıq

: 

yoşbaxlıq)

. 

çorbaxlıq sel kimi yağır, xoşbaxlıq damcıdan damır

. 

(

çorbaxlıq

: 

pisbaxlıq

. 

b

ə

db

ə

xlik). 

(

xoşbaxlıq

: 

yoşbaxlıq)

. 

çovanın qudusudu, dağı dağ üsdə

n keç

ə

r. 

çöğrü çönər, işin düşə

r. 

{

çöğrü

: 

çığrı 

(< çönm

ə

k. 

çöğ

ünm

ə

k. 

çönğülmə

k). 

c

ə

hr

ə

. f

ə

l

ə

k}. 

çök

ə

n ayran, qabarmaz. 

(h

ə

r n

ə

 

olsun çağında, bağ salınsın bağında, (bağ

: 

asma. möv. 

üzüm ağac)

. 

çök

ən ölmuş, çə

k

ən gedmiş, duran qalmış

. 

379. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

çök

ən ölmuş, çə

k

ən gedmiş, duran qalmış

. 

çök

əni basmaq olmaz, düşman oyaq, yatmaq ol

maz. 

çök

əni basmaq olmaz, düşman oyaq, yatmaq olmaz

. 

çöküb diz

ə

 ölm

ə

kd

ə

n, durub ölm

ək yaxşıdır

. 

çöküb diz

ə

 ölm

ə

kd

ə

n, durub ölm

ək yaxşıdır

. 

çöl kolu, bib

ə

r kolu, 

ə

ks

ə

nd

ə

 bit

ə

r, 

ə

km

ə

s

ə

nd

ə

. 

çölb

ə

r

ə

ni yel pozar, el içini söz pozar. 

çölb

ə

r

ə

ni yel pozar, el içini söz pozar. 

çöld

ə

 bit

ən otda yarar çöl üçün, daş qalanar daş üstünə

 

dağ üçün

. 

çöld

ə

 bit

ən otda yarar çöl üçün, daş qalanar daş üstünə

 

dağ üçün

. 

çöld

ə

 g

ə

z

ən tülkü tazı görmə

s

ə, quyruq oynadar, qurdu tanımaz

. 

çöld

ə

 qurd ol, çobana it yok. 

çöld

ə

 qurd ol, çobana it yok. 

çöld

ə

ki çobandan, evd

əki qızdan sorağ

. 

(

sorağ

: 

sorağlaş

. 

öğrəş)

. 

çöld

ə

ki çobandan, evd

əki qızdan sorağ

. 

(

sorağ

: 

sorağlaş

. 

öğrəş)

. 

çöl

ə

 cumub evd

ə

n olma, kopa cumub azdan qalma. 

çöl

ə

 cumub evd

ə

n olma, kopa cumub azdan qalma. 

çölm

ək min gün sınmaz, bir gün sınar

. 

çölm

ək min gün sınmaz, bir gün sınar

. 

380. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

çölm

ək min gün sınmaz, bir gün sınar

. 

çölm

ək pişirir, süfrə

 

ə

ridir. 

çölm

ək pişirir, süfrə

 

ə

ridir. 

 

- çölm

ə

kd

ə

 

pişir qapaxda siyir

. 

çölm

ə

kd

ə

 

pişir qapaxda siyir

. 

çölm

ə

yi yapan, qulpun da taxar. 

çölm

ə

yi yapan, qulpun da taxar. 

çölpişiyinin tükü, yaxcısı çıxar kürkü

. 

çöml

ək duvağıynan, ə

r

ə

k

ək sınarıynan

. 

çönd

ə

l

ə

, çön deyilm

ə

z. (çönd

ə

l: münh

ə

rif). 

(sapıq kişi ilə

 

qonuşulmaz 

bel

ə

). 

çön

ə

r çevr

ə

n ivinm

ə

z, k

əndi düşə

n deyinm

ə

z. (

ivinm

ə

z: t

ə

l

ə

sm

ə

z

). 

çön

ə

r çevr

ə

n ivinm

ə

z, k

əndi düşə

n deyinm

ə

z. (

ivinm

ə

z: t

ə

l

ə

sm

ə

z

). 

çön

ər çoğun, ötər çağın, yaş qalmaz

. (

çoğun

: f

ə

l

ə

h

)

. (

yaş

: g

ə

nclik). 

çöp çöp

ə

 g

ə

l

ər, quş yuva qurar

. 

çöp çöp

ə

 g

ə

l

ər, quş yuva qurar

. 

çöp qaçarmış qoralan gözə

. (

demişlə

r, çöp qaçar qoralan göz

ə

) (qurtlasan 

qurdu çıxar)

. 

çör

ək ağacın ə

lind

ə

 olsun, çör

əyin ağac başında olmasın

. 

381. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

çör

ək ağacın ə

lind

ə

 olsun, çör

əyin ağac başında olmasın

. 

çör

ək çıxmaz yoğrulmamış yoğurdan, cücə

 

çıxmaz xoruz görmə

z 

toyuqdan

. (

yoğrulmamış

: 

acınmamış

. 

yetişməmiş

). 

(

yoğurdan

: x

ə

mird

ə

n). 

çör

ək çıxmaz yoğrulmamış yoğurdan, cücə

 

çıxmaz xoruz görmə

z 

toyuqdan. . 

(

yoğrulmamış

: 

acınmamış

. 

yetişməmiş

). 

(

yoğurdan

: x

ə

mird

ə

n). 

çör

ək duz, yaxcı üz

. 

çör

ə

k n

ə

 q

ə

d

ər şişə

d

ə

, x

ə

mird

ən qaçağı yox

. 

çör

ə

k n

ə

 q

ə

d

ər şişə

d

ə

, x

ə

mird

ən qaçağı yox

. 

çör

ə

k olmuyunca (olmayanda), çör

ək doslarıda olmur

. 

çör

ək olsun yaş qurusu aranmaz

. 

çör

ə

k verdin savun! 

(savun: 

savuş

. keç. r

ə

dd ol

). 

(iyilik edis

ə

n k

ə

ndin üçün, 

qarşılıq gözlə

m

ə

n n

ə

 üçün). (iyilik edis

ə

n gözl

ə

m

ə

 

qarşın)

. 

çör

ək, kürk olmasada, qızışdırar

. 

çör

ə

k, qurandan, 

ə

sgidir. 

çör

əksiz kişidə

 it durmaz. 

çör

ə

ksiz ol, ür

ə

ksiz olma. (

çör

ə

ksiz ol, ür

ə

ksiz yox

). 

çör

ə

ksiz ol, ür

ə

ksiz yox. 

382. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

çör

ə

y

ə

 quru deyir, ayrana duru. 

çör

ə

y

ə

 quru diyir, ayrana duru deyir. 

çör

ə

yi it

ə

 ver, 

əti acıya it götü

. 

çör

əyi qurudur, ayranı dur

u. 

çör

əyi qurudur, ayranı duru

. 

çör

əyi topraqdan al, ağızdan yox

. 

çör

ə

yi yavan yed

ə, yavıya yemə

. 

çör

əyin ağacı var, ağacında çörə

yi var. 

çör

əyin ağacı var, ağacında çörə

yi var. 

çör

əyin dadı, çörə

k yiy

ə

sinin üzünd

ə

dir. 

çör

əyin qalsa ağızda qaçacaqdır boğaz

a, ya tüpür yaki onu utgil

ə

 qurtar 

canıvı

. 

çör

əyin var, işin işdir, çörəyin yox, özü bir işdir

. 

çör

əyin var, işin işdir, çörəyin yoxsa, özü bir işdir

. 

çözülm

ə

d

ə

n durulmaz, bilinm

ə

d

ə

n düzülm

ə

z. 

çözülm

ə

d

ə

n durulmaz, bilinm

ə

d

ə

n düzülm

ə

z

. (bilinm

ə

d

ə

n: 

açılaşma

dan

). 

çözülm

ə

d

ə

n durulmaz, bilinm

ə

d

ə

n düzülm

ə

z. (bulanmadan durulmaz, 

bilinm

ə

d

ə

n düzülm

ə

z). 

383. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

çözülm

ə

sin üzülm

əsin ilqarın sənin, sınılmasın, yıxılmasın dirnə

gin s

ə

nin. 

(dirn

ə

gin: dir

ənşin

. muqavim

ə

tin). 

çözülm

ə

sin üzülm

əsin ilqarın sənin, sınılmasın, yıxılmasın dirnə

gin s

ə

nin. 

(dirn

ə

gin: dir

ənşin

. muqavim

ə

tin). 

çubuğ tutduğun yerdə

n yox, 

əğrilə

n yerd

ən qırılar

. 

çubux tutduğun yerdə

n yox, 

ə

yril

ə

n yerd

ən qırılar

. 

çubuq çalsan göy

ə

rd

ər, dil yarası kök salar

. 

çubuq, yaşla əğilir

. 

çubuq, yaşla əğrilir

. (

yaşlansa əğrilə

r

). 

çuğun gec qızar, tezdə

 qaynadar. 

çuxura batıb çürümək yaşama gə

r

ə

km

ə

z. 

yaşam durduğun, olduğun yerdə

 

koşulda durub qalxıb ösüb gəlişmə

kdir. 

çuxura enib ayağaltına düşmə, ucaya çıxıb uzağa yıxıl

. 

çulxasın atıb çılxasın qoru

. 

(

çulxasın

: geyimin). (

çılxasın

: için. ruhun). 

(qabıq 

bıraq, içdə

 dur). 

çulsuz eşşə

k çöld

ə

 g

ə

z

ə

r. 

çuluna baxıb ad qoyma, dadına baxıb, can qoyma

. 

çumçuqdan qorxan tarıq ə

km

ə

z

. (çumçuq: s

ə

rç

ə

). (

tarıq

: tarla. 

ə

kin. z

ə

mi). 

çuval ağzını boğub bolsa, el ağzını tutub bolmaz

. 

384.