Atalar deyir

kişisin

: 

adamın)

. 

(

yarqış

: köm

ə

k)

. 

kimin

ə

 

baxır döş gə

lir, kimin

ə

 

baxır düşüngə

lir. 

(

döş gə

lir: 

göğüslə

nir. 

şişinir)

. (

düşüngə

lir: 

oylanır

. fikirl

əşir)

. 

847. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

kimin

ə

 bayram, kimin

ə

 qarqam. (

qarqam: qaqram: 

qısınca

. 

işkə

nc

ə

). 

kimin

ə

 hay, kimin

ə

 vay. 

kimin

ə

 k

əndi başı yük olur, kiminə

 özg

ə

 da

şı baş olur

. 

(kimisi k

ə

ndi 

axmaqlığına yanır, kimisi uyduğü kiminin)

. (

uyduğü

: mürüd 

olduğu)

. 

kimin

ə

 qat-qat, kimin

ə

 

ac yat, kiminin başında tac, kimi ac yalavac, kiminin 

saçı var, kiminin ə

l

ə

yi. 

kimin

ə

 qat-qat, kimin

ə

 ac yat. 

kimin

ə

 yalan satmaz, düzün

ə

 büzün qatmaz. 

{düzüt: (

açıq)

. h

ə

lal}. 

(

büzün: 

pozun. h

ə

ram). 

kiminin başında tac, kimi ac

-yalavac. 

Kiminin devesi (parası)

, 

kiminin duası

. 

Zenginlerin parasından 

yararlanılarak, yoksulların da duası alınarak işler 

yürütülür. 

(Bayram Özdemir). 

kiminin hayı, kiminin vayıdır

. 

kiminin sacı var, kiminin ə

l

ə

yi. 

kiminki torbada, kiminki ortada. 

kiminsə tünü bitər kiminsə günü atar

. 

kimisi acanda, kimisi tapanda. 

(b

ə

y. yoxsul). 

848. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

kimisi duyğuların ə

ld

ə

 

ə

sir, kimisi varki 

ə

s

ə

n yell

ə

 

ə

sir. 

kimisi duz yeyir, kimisi susur, kimisi yava (

yavuz

) sanur, kimisi sanculanur. 

(kimisi yava sanır, kimisi sancılanur

). 

kimisi edm

ə

k ist

ə

yir, 

kimisi arzılır edsin, sonağu edən aparır

. (

sonağu

: 

sonunda. aqib

ə

t). 

kimisi evr

əni başla döndürür, kimi evrənin başına dönür

. 

kimisi k

ə

ndi üçün ye

ngi yaşamlar yaradır, kimisi başqaların çırpa vurur can 

alırı!

. 

kimisi ölür, kimisi dirilir ölüml

ə

. 

kimisi öz yazını özü yazır, kə

ndi sinin k

əndi qazır,

. 

kimisi sanur, kimisi sanculanur. 

(

kimisi yava sanır, kimisi sancılanur

). 

kimisi top oynadır, kimisi to

punan oynur. 

kimisi tün

ə

 

çıxar kimisi günə

. 

kimisi utanınca qızarır, kimisi qızarınca utanır

. 

kimisin

ə

 

ağa dedim, qul kimi aldı mə

ni. 

kimisin

ə

 

sevgi sevinc qaynağı, kimisində

 nisgil kitir 

oyaldır

. 

kimki ola ayquraq, tezc

ə

 çatar barquqa. 

(ayıq olan dilə

yin

ə

 

qıvraq ulaşır)

. 

kiml

ə

 

batır kimlə

 

yatır, kimlə

 

qaçır kimlə

 

qalır, yalan dünya, yaman dünya

. 

kiml

ə

 evli bilm

ə

s

ə

n, haçan ölg

ə

n duymasan. 

849. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

kiml

ə

 oldun olgil

ən, uzaq olqıl yaltaq, daltaq, qaltaqdan

. 

kiml

ə

r üçün h

ə

r n

ə

s

ə

n, k

ə

ndin üçün heç n

ə

s

ə

n, k

ə

ndin üçün h

ə

r n

ə

 ol, 

k

ə

ndin üçün k

ə

ndin ol. 

kiml

əri deyir ''ağıllı kişi oracan yalan danışmalıdıki, poxu çıxmıya''

. 

kiml

əri var yaxcıları görənmir, dadlı acı iyi pisi seçə

nmir. 

kiml

ə

rinin soysopuda b

ə

ll

ə

nm

ə

z, kütbeyini quddasanda t

ə

pr

ə

nm

ə

z!. 

kimlik qavramı cicik duyqusun daşır

. 

kimlik öğə

si dild

ə

 

yatır, oda çağunla çapır

. (

çağunla

: z

ə

man

ə

 il

ə

). 

kimlikl

ə

rin t

ə

rs uvad üzü var. 

kimlillik, olduğuz yerdən başlır

. 

kimliyi yaradan, seçiml

ə

rdir!. 

kimliyi yüks

ə

k, soyu n

ə

 g

ə

zir. 

kimliyin gücü kölg

ə

sind

ə

. (

kölg

ə

sind

ə

: etgisind

ə

). 

(kölg

ə

 kimlik gücünün 

yansısıdır)

. 

kimliyin seçimindir, gür

əşə

nd

ə

 ölür, yatanda. 

kimliyini bilm

ə

y

ə

n, özg

ə

 elg

ə

 

yem olmuş

. 

(elg

ə

: mill

ə

t

ə

). 

Kimsenin ahı kimsede kalmaz

, 

kötülük yapanın

, 

yaptığı kötülük yanına 

kalmaz. 

Muhakkak bir gün çıkar

. 

(Bayram Özdemir). 

kims

ə

 k

ə

ndi ölümün görmür!. 

850. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

kims

ə

 kims

ə

nin almaz ür

ə

yin, ancaqki ala k

ə

ndi ür

ə

yin

. (ancaqki: m

ə

g

ə

rki)

. 

kims

ə

 özün

ə

 gör

ə

 don biç

ə

r. 

kims

ə

 s

ən üçün yaşamaz, kəndin üçün yaşa

. 

kims

ə

 verm

ə

z bildiyini özgüy

ə

, göz

ə

l gör

ə

r ver

ə

r inam güzgüy

ə, yağar 

külü qar yerin

ə

 

başına, ölər yeri olmaz yeri daşına

. 

kims

ə

d

ə

 

yaxcılıqların unutsa, sən yaxcı olmağı unutma

. 

kims

ə

d

ə

n ummaz, kims

ədən küsmə

z. 

kims

ə

d

ə

n yarmaz m

ə

n

ə

 g

ə

lsin m

ə

d

ə

d. 

kims

ə

l

ər var yapmazları yapmış olur yaşamın, kimsə

l

əri yapdıqları yapmış 

olur yaşamın

. 

kims

ə

l

əri qaldıran süpürgə

di, endir

ə

n süpürg

ə

 

sapı

. 

kims

ə

l

ə

rl

ə

 

qonuşmağa söz tapmaz,

 kims

ə

l

ə

rl

ə

 

qonuşmağı son tapmaz

. 

(son tapmaz: son bilm

ə

z). 

kims

ə

n

ə

m yox s

ə

nd

ə

n özg

ə

 ya ilah. 

kims

ə

ni küçüms

ə

m

ək, başsızlıq, büyütsə

m

ək qorxaqlıqdır

. 

kims

ənin çırağı, danacan ya

nmaz. 

kims

ənin çırağı, danacan yanmaz

. 

(kims

ənin çırağı, danadan yanmamış)

. 

kims

ənin manğın yetirsə

 

sanğa bil, sə

nd

əki manğı yetirmiş özgəğə

. 

(

manğın

: 

aybın)

. (

sanğa

: s

ə

n

ə

). (

özg

əğə

: özg

ə

y

ə

). 

851. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

kims

ənin oy başına qapınmadan, kə

ndiv

ə

 güv

ən bildiyin yapın

. 

kin 

imandan, acığ başdan edə

r. (

başdan

: 

ağıldan

). 

kinli ür

ək sözlü olar, sevşə

k ür

ə

k d

ə

rdli. 

kiri kir açar, sirri sir açar. 

kırıx düşmə

, karvan yürür ömür keçir. 

kirişlər üzüldü, yaylar basıldı

. 

Kırk hırsız bir cılbağı soyamamış

, 

Hiçbir şeyi olmayandan kim ne

 alabilir?

 

(Bayram Özdemir). 

kirpik gözün çitidi (

ç

ə

p

ə

ridir

). 

kirpikd

ə

 

yaxındır, ama görə

 bilmirs

ə

n. 

kirtü dirlik 

ə

c

ə

lsiz ölm

əkdir, tanrı birlə

 h

əmişə

 

olmaqdır

. (

kirtü: 

doğru

. 

h

ə

qiqi). 

Kısa günün karı (kazancı) azolur

, 

Kısa bir zaman çalışarak elde edilen 

kazanç doyurucu olmaz. 

(Bayram Özdemir). 

Kış kışlığını, kuş kuşluğunu gösterir (yapar) yapar

. 

Doğa yasaları 

değişmez, her varlıkta kendi özelliklerini yansıtır

. 

(Bayram 

Özdemir). 

kişi (

adam

) öz ayağından yıxılır

. (

kişi yanılmasa, qul olmaz)

. 

kişi (

adam

) sevdiyind

ə

n incim

ə

z. 

852. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

kişi (erkek dişi) yaşlandıqca filozoflaşır

. 

kişi (

insan

) nec

ə

 

başarır öylə

d

ə

 

yaşayır

. 

kişi (

insan

) unutmaqla umut (

ümid

) tapır

. 

kişi açarı gəzir, sıçan bacanı

. (

kişi bacarı gəzir, sıçan bacanı

). 

kişi ağzı sözsüz, qazan altı közsüz olması

n. 

kişi ağzıyla tanınar

. 

( yalqu (insan) 

orulmuş

 

qab, yazılsa ağzı alqınar)

. (insan 

pül

ənmiş tuluğ kimidir, ağzı açılsa içi dışa axar, çıxar)

. 

(orulmuş

: 

horulmuş

. 

(urulmuş)

. 

üfürülmüş

. pül

ənmiş)

. 

kişi altın görər, altına girmə

z. 

(

altına girmə

z: boyun 

əğmə

z). 

kişi arğanın bulur

. 

(arğanın

: 

aradığın)

. (g

ə

z

ə

s

ən ardıca kim dan atacaq, 

güll

ə

n

ə

n göylü çim

ə

n gün çatacaq). 

kişi ayağdansa, başdan böyüsün

. 

kişi ayaqdan yıxılar, başdan qalxar

. (

düşman ayaqa, dos başa baxar)

. 

(düşman ayaqa baxdıqda, sənin yıxılmağıvı öz

l

ə

r, güd

ə

r, dos 

başa baxmaqda sənin ucalmağıvı ölçə

r). 

kişi ayaqdansa, başdan böyüsün

. 

kişi başa gəldiyin yaşar, dayanırsa, bükə

tl

ər aşar

. 

(bük

ə

tl

ə

r: (< bük) b

ə

tl

ə

r. 

mane'l

ə

r). (

dayanırsa

: dir

ə

nirs

ə

). 

kişi başdan qoxar

. 

(adam k

ə

ll

ə

si il

ə

 adam olur). {beyin 

yoxsa, baş qovqa)

. 

(qovqa: kovqa. 

boş qab, oyuq

. 

boşqa

 (< 

boşqab)}

. 

853. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

kişi başı hə

r n

ə

yind

ə

n güclüdür. 

kişi başın pozanda ''söz'' düzə

nd

ə

 söz. 

kişi bildiklə

rinin 

ə

siri, bilm

ə

dikl

ə

rinin yesiri. 

(yesiri: 

ə

s

ə

 

ə

s

ə

 

ardıcan gə

zil

ə

n). 

kişi bildiyi də

r

ək yaşır, öğrəşdiyi yok

. (d

ə

r

ə

k: q

ə

d

ə

r). 

kişi bildiyican görür, gördüyücan yox

. 

kişi böyüklər qarşında əğilmə

kl

ə

 dirs

ə

l

ə

r. 

kişi büldüğücan görür, gördüyücan yox

. 

kişi çün yiyə

 

qarnı tox ola, yaraşır gözü yuxulu ola

. 

kişi demə

z, dedi dönm

ə

z

. 

(iyid aytmaz, aytdı qaytmaz)

. 

kişi dəlik daşla, dişi qə

l

əm qaşla alınmaz

. 

(d

əlik daş

: d

əğərli daş)

. (q

ə

l

ə

m 

qaş

: göz

ə

llik simg

ə

si). 

kişi dərdlisi değingən olur, sapın incisi düğülgə

n. 

(düğülgə

n. 

tez tez düğün 

düşə

n). 

kişi dilə

yinc

ə

 

danışır, duyan biliyincə

 

qanır

. (dil

ə

yinc

ə

: dil

ə

diyi kimi). 

(biliyinc

ə

: bilgisic

ə

). 

kişi dili altındadır

. 

{dilin d

ə

rgit

ə

 d

əğir

. (d

ə

rgit: süfr

ə

)}. 

yumşaq dillə

 süfr

ə

y

ə

 

çatılır

. 

kişi dilin dansa

, su çox yatsa acar. 

(acar: küfl

ə

n

ə

r). 

kişi dilin, it yiyə

sin, at min

ənin, quş yuvasın tanır

. 

854. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

kişi diliylə

 

doğur, dil

iyl

ə

 

yaşır, diliylə

 ölür!. 

kişi doslarından azar

. 

kişi doydudğu yerdə

 

yox, doğduğu yerdə

 

olmalıdır

. 

(# kişi doğdudğu yerdə

 

yox, doyduğu yerdə

dir). 

kişi dönümə

 söz ver

ə

r, ölüm

ə

 yox. 

kişi dustaq içrə

 

sınanmaz

. 

kişi düşünürsə

 

bağıramaz, bağırırsa düşünə

m

ə

z. 

k

işi elinin, qonşu qonşunun güzgüsü olur

. 

kişi ə

skiy

ə

r, 

ə

skilm

ə

z

. (

ə

skiy

ə

r: 

qarıyar

. qocalar

). 

kişi ə

ti dirikl

ə

 

dadır

. (

adam 

ə

ti diri olurk

ə

n d

əğə

ri var). 

kişi ə

ti, dirikl

ə

 

dadır

. (

adam 

ə

ti diri olurk

ən dadlıdır

). 

kişi gə

r

ək dar ağacın yıxmağa, qadam gə

lsin 

dar başına çıxmağa

. 

kişi görə

nin söylür, toyuq gör

ə

nin çöplür. (

çöplür: dimdiklir

). 

kişi gücün dinclikdən alır, bulğan qoparır

. 

(

bulğan

: qiyam

ə

t). 

(

qoparır

: 

salır)

. 

(doyub azanlar artığın yeyə

r). 

kişi günü elinən, balığın günü gölünə

n (keç

ə

r). 

kişi gürəş 

itir

ə

r, k

ə

ndin yox. 

(gür

əş

: 

döğüş

. mubariz

ə

). 

kişi güvə

ncd

ə

n soxular. 

(kişi inanandığı yerdən çalınar)

. 

kişi harda varsa yaraqlı gə

r

ə

k. 

855. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

kişi heç yanılmaz, bilir isə

, dey

ə

n sözün, bulur is

ə

, duyan sözü. 

(insan heç 

zaman yahalmaz, m

əğbun çıxmaz, danışdığı sözü başa 

düşürsə, (dediyi sözü, ağzından çıxan sözü başa düşürsə

), 

eşitdiyi sözü anlayır isə

) (bulur is

ə

: 

anlamın tapır isə

). 

kişi içi gözə

ls

ə

, üzü çirkin, gen

ə

 

xoş gə

lir, içi çirkins

ə

, üzü huri, gen

ə

 

turş 

g

ə

lir. 

kişi içi sözü ilə

 

açılır, işi ilə

 kimg

ə

tilir. (

kimliyi tanqatılır, tə

sbit olur). 

kişi için, söz açar

. 

(için: 1. içind

ə

 

olanı

. 1. ruhun). 

(kişi kimliyin söz açar)

. {söz 

kişinin baylığı

. (

baylığı

: 

varı yoxu

. devl

ə

ti)}. 

kişi iki aynap gə

lm

əz yaşama

. (aynap: dövr

ə

). 

(adam iki k

ə

r

ə

, dövr

ə

 

yaranmaz

). 

kişi

 iki kökd

ə

 

durur, doğma dil, doğma topraq

. 

kişi işdə

 

ərir, qızıl odda

. 

kişi işdə

 g

ə

r

ək, balığ suda

. 

kişi işə

 

çalışmaqla aşınır

. 

kişi işin alıqlama 

(

: 

özg

ənin işin, qılığın, lağa qoyma

). 

kişi ititsə

 

tanrım bitirə

r. 

kişi kəndi kökün danırsa, topraq onu yadırqar, kişi kəndi kökün tanırsa, 

topraq ona yağırdar

. 

(onu yağırdar)

. (

yadırqar

: q

ə

rib sayar). 

856. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

(

yaxırqar

: 

ə

ziz tutar). (

yağırdar

: kök

ə

ld

ə

r. 

yağa doldurar

. 

b

ə

sl

ə

r. 

yağ tökə

r. 

yağ tökə

r. 

yağdırar)

. 

kişi kəndi qulu, çox uzağa qaçılmaz, uzunluğu yaş buyruğu, çox

 

qıslığı 

danılmaz, çox uzluğu sayılmaz

. 

(