1-Shakl 2- Shakl
b) Perpendikulyar to’g’ri chiziqlar o’tkazish. Bunday chiziqlarni o’tkazishda xam parallel to’g’ri chiziqlarni o’tkazishda qo’llanilgan qoidalardan foydalaniladi, ya’ni gonya va sirkul ishlatiladi. 3-shaklda AB to’g’ri chiziqda joylashgan S nuqtadan shu to’g’ri chiziqga perpendikulyar to’g’ri chiziq o’tkazish gonya va leneyka yordamida perpendikulyar to’g’ri chiziq o’tkazish ko’rsatilgan. 4-shaklda AB kesmaning uchlaridan R radius
bilan aylana yoylar chiziladi xamda bu yoylarning o’zaro kesishgan 1 va 2 nuqtalarini o’zaro birlashtiramiz. Xosil bo’lgan 12 to’g’ri chiziq AB kesmani teng 2 ga bo’lnadi va unga perpendikulyardir.
v) To’g’ri chiziq kesmasini teng bo’lakga bo’lish. To’g’ri chiziqni teng bo’laklarga bo’lish 5-shaklda ko’rsatilgan. Buning uchun kesmaning bir uchidan, m; A uchidan ixtiyoriy yo’nalishda to’g’ri chiziq tortamiz va unga o’zaro teng bo’lgan o’n ikkita kesmani, ya’ni A11 , 11,….111, 121 bo’lgan kesmalarini o’lchab qo’yamiz, so’ng 121 nuqtani B nuqta bilan birlashtiramiz. So’ngra 121B to’g’ri chiziqga parallel qilib 111, 101 …11 nuqtalardan to’g’ri chiziqlar o’tkazamiz xamda bu chiziqlarning AB to’g’ri chiziq bilan kesishga 11,10…01 nuqtalarni aniqlaymiz. Xosil bo’lgan 01, 12…11,12 kesmalar AB kesmani teng 12 bo’lakga bo’ladi.
g) Burchaklarni teng bo’laklarga bo’lish. 2,6 shaklda ABS burchakning teng ikkiga bo’lish ko’rsatilgan. Buning uchun burchakning B undan ixtiyoriy R radiusi bilan AB va VS tomonlarini kesadigan yoy chizamiz. So’ngra yoy bilan burchak tomonlari kesishgan 1 va 2 nuqtalardan ixtiyoriy R1 bilan yoylar chizamiz va o’zaro kesishgan K nuqtani topamiz, keyin K va B larni birlashtirsak burchakni teng ikkiga bo’ladi.
Dostları ilə paylaş: |