Aylana va burchaklarni teng boʻlaklarga

6-Shakl

d) Qiyalik va konusliklar chizish. To’g’ri burchakning ABS burchakning

AB gipotenizasi bilan AO kateti orasida xosil bo’lgan tangnis (
tg
) qiyalik

deyiladi. 2,7-shakl a da to’g’ri burchakli katetlari nisbati 1:4 bo’lishi uchun ularning uzunligi 10 mm bo’lsa, ikkinchi katetning kattaligi 40 mm bo’lib yasalishi kerak. 2,7-shakl, b da qiyalikning foizlar, ya’ni yuzaning ulushi bilan aniqlash usuli ko’rsatilgan, ya’ni yuzaning ulushi bilan aniqlash usuli ko’rsatilgan. Bunda qiyalikning 20 % bo’lishi uchun to’g’ri burchakning uchburchakli katetlarining nisbati 1:5 bo’lish kerak. 8-shaklda qo’shtavr kesilishining profilini yasash ko’rsatilgan.

Konuslik. To’g’ri doiraviy konus asosi diometrining shu konus
balandligiga bo’lingan nisbati ya’ni K= ^D konuslik deyiladi kesik konusda esa
L
ikki asos, ya’ni ikki ko’ndalanga bo’lgan nisbatiga teng (9-shakl)

9-Shakl

l
_k= Dd
 2tg  2i

10-shakl, a da detalning uzunligi l=100 mm, asoslari D=50mm va d=30mm berilgan. Uning konusligini aniqlash uchun k= ^{5030  L ,} demak k 1:5

ga teng.
100 5

3
Konussimon teshikning (10-shakl,b) bo’yi L=60 mm, konusligi k= ⁴ kichik asosi diometri d=30 mm. Uning katta asosi diometri D ni aniqlash ko’rsatilgan.
Konuslik formulasidan katta asos diometri quyidagicha bo’ladi:

3
D=KL+d
mm ekan.
^{1 x} 60 +30 = 50 Shunday qilib katta asosning diometri D+50