Azerbacan dialektologiyasi-2019. indd



Yüklə 1,67 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə142/202
tarix27.06.2023
ölçüsü1,67 Mb.
#135403
1   ...   138   139   140   141   142   143   144   145   ...   202
Azerbacan DIALEKTOLOGIYASI-2019-352-07.02.2019

getməx`, gizdəmməx` və səbbəx` feilləri yer-
lik halı tələb etdiyi halda, Karvansaray və Çənbərək şivələrində 
yönlük halla işlənir; məs.:- Keçən ilin yazına getdix`, pa:yızına 
gəldix` (Çən.) və s.
6. Ədəbi dildə 
acığ eləməx`, miyğat olmax, xayiş eləməx`, 
xoşu gəlməx` feilləri çıxışlıq halı tələb etdiyi halda, bəzi şivələr-
də yönlük halla işlənir; məs.:- Qapı- bacıya miyğat olun;- Da-
yıma xayiş elədim ki, məni də aparsın (Qub.);- Ağız, mən suya 
gederəm, sən öə muğayat ol (Bor.);-Mən gəlincən uşağa miyğat 
ol;- Şoferə xayış eliyif ki, qıza kitaf alsın gətisin (Zən.);- O kitaba 
xoşım gəldi (Cəl.) və s. 
7. 
Buyurmaq, getmək feilləri yönlük hal əvəzinə təsirlik halı 
tələb edir; məs.:- Uşağı buyur, ardınnan yüyür (Bor.);- O tərəfi də 
cız geder, bu tərəfi də cız geder, loyba əkiler (Bor.) və s.
8.
İnandırmaq feili ismin təsirlik halı əvəzinə yönlük halı tələb 
edir; məs.:- Mən saŋa inanderəm ki, bizim bu kətdən keçif geder-
di dağa gedən (Qaz.);- Sa: inandırram ki, bı işdən xabarım yoxdu 
(Zən.);- Sizə inandıreram, biz gün görməmişix` qavax (İm.) və s.
9. 
Əkmək feili yerlik hal əvəzinə təsirlik halı tələb edir;məs.:- 
Payızı əkellər, soŋra da alasını çəkellər toxoynan (Qaz.);- Üç ay 
payızı cüt əkərdüg (Cəl.) və s. 
10. 
Başlamaq feili yönlük hal əvəzinə təsirlik halı tələb edir; 
məs.:- Başladuğ söübəti (Cəl.)
11. 
İşdəməx`/ işdəmməx` feili yerlik hal əvəzinə yönlük halla 
işlənir; məs.:- Masın aravanı yerinə isdiyir (Cəb.)
Halların qoşmalarla idarəsi. Şivələrdə bəzən görə qoşması 
gəldilər;-İtdər dağa hürüllər (Şam.); -Keçilər töklüflər üzü oana 
(Qaz.).
Ədəbi dildə olduğu kimi, dialektlərdə də saydan sonra iş-
lənən isimlər arasında uzlaşma pozulur. Lakin şivələrin bəzisin-
də müəyyən miqdar saylarından sonra isimlərə 

Yüklə 1,67 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   138   139   140   141   142   143   144   145   ...   202




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin