AZƏRBAYCAN VƏTƏNDAġLARINA HÖKÜMƏTĠN
MÜRACĠƏTĠ
Azərbaycan vətəndaşları!
Bir sənə bundan əqdəm məbuslarınızın rəyi və arzusu mocibincə,
Azərbaycan xalqı müstəqil yaşayış təriqinə qədəm qoydu. 1919-ci il sənəsi mayın
28 – i Azərbaycan Cümhuriyyətinin milli bayramıdır. Öylə bir bayram ki, onun
xatiri Ümumazərbaycan vətəndaşları üçün daima möhtərəm və müqəddəs
sayılacaqdır. Çünki kəndi dövlətinizin milli bayrağı altında keçmiş olduğunuz bir
sənəlik azad və zəhmətli həyatınız Azərbaycanın böylə tarixi bir günü olduğunu
Sizə sözdən artıq izah edir. Siz çarizmin ən ağır tarixini keçirmisiniz. O, sizin ən
gözəl həyatınızı, mədəniyyət və müqəddəs əməllərinizi ayaqları altında tapdamış
və və məhv etmək istəmişdir. Biz hər bir hüquqdan və mədəni tərəqqiyyatdan və ən
ibtidai siyasətdən belə məhrum olmuşduq. Bizim gözəl arzularımız qəti sürətdə
əzilir və ayaqlar altına alınırdı. Sizin nəzərlərinizdən bolşevik hərc – mərcliyi,
onun o mənhus dövrü keçmişdir. Kəndi evlərinizin talan və qarət edilib, uşaqlar və
qadınlarımızın böyük fəlakət və müsibətlərə düşdüyünü və təhəmmül etdiyini
gördünüz.
Qan dəryasında qutəvər olan Azərbaycan türk milləti kəndi müqəddəratını
öhdəsinə alaraq, özbaşına buraxılmışdır.
O, mətanəti – qəlb və əzmi – qəti ilə istiqlalı düşünərək yaşayır. Və
bilaxirə müstəqil və azad yaşamaq yolu arayıb, ona rəvan oldu. Öylə bir yol ki, onu
ümumcahanın əzilmiş və döyülmüş millətləri tutmuşdu. Bu bir sənə ərz
müddətində biz yorulmadan işlədik və bu işlədiyimiz ilə dövlətimizi
möhkəmləndirərək, cəmaətimizin aşağı sinfinə milli dövlət təşkili hissini
düşündürdük və göstərdik ki, cəmaət və millət məhbuslarının getdikləri yol doğru
və xalqın azad fikir və məsləkidir. Bu az vaxt zərfində Azərbaycan türkləri
kəndilərinin müstəqil və azad yaşamağa layiq olduqlarını gözəl surətdə göstərib və
dövlət təşkilinə istedad və qabiliyyət yetirdiklərini isbat etdilər. Bunun sayəsində
isə şimdi məmləkətdə insanı məmnun edəcək bir dərəcədə nizam və asayiş
hökmfərmandır. Dövlətin fəaliyyəti isə bir dəqiqə də olsa, təxir etməyib haman
hökümət işlərində davam etməkdədir.
İnqılabın bizə vermiş olduğu səmərəsi mühafizə edilmək ilə bərabər, indi
Məclisi Məbusan seçkiləri ərəfəsindəsiniz. Bu məclisdə Azərbaycan milləti kəndi
fikir və rəyini aşkar edəcəkdir. İstiqlaliyyəti müdafiə və mühafizə etmək
www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə
hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları
85
ümumazərbaycan xalqının müqəddəs vəzifəsidir.
Azərbaycan vətəndaşları! Təhlükə və təhdid hələ dəf olunmamışdır. Bizim
üzərimizə qara buludlar gəlməkdədir. Bizim daxildəki hərəkatımız, nizam və
asayışımız təmin edilər isə istiqlaliyyətimizi təhdid edən qüvvələrə yol verməz və
rahat və azad yaşamağa malik olarsız.
Azərbaycan vətəndaçları!
Mayın 28-də böyük və ümumi bir bayram hesab edilməlidir. Bu gündə
bilafərq millət hər kəs özünü müsavi hüquqla Azərbaycan vətəndaşı hiss etməlidir.
Bu gün ümumcahan millətlərinin ədalət üzrə olan və ixtiyaratının təmin edilən
günlərindən bir gündür.
Azərbaycan millətinin ittihad vən ittifaqına istinad edərək və buna ümidini
izhar etməklə hökümət Azərbaycan Cümhuriyyətinin ikinci sənəsinə qədəmnihad
olur.
Ümumazərbaycan vətəndaşlarının qüvvə və müavinətinə ümid ilə
hökümət onları dövlət bayramı ilə təbrik edir.
Nəsibbəy Yusifbəyli
―Azərbaycan‖ qəzeti, 4 oktyabr, 1989- cu il.
www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə
hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları
86
AZƏRBAYCAN HÖKÜMƏTĠNĠN TƏRKĠBĠ
I kabinə: 28. 05. 1918 – 17. 06. 1918.
1.
Nazirlər Şurasının sədri və daxili işlər naziri - F. Xoyski (bitərəf).
2.
Hərbi nazir – X. Sultanov (müsavat).
3.
Xarici işlər naziri – M. H. Hacinski (bitərəf).
4.
Maliyyə və xalq maarifi naziri – N. Yusifbəyli (müsavat).
5.
Ədliyyə naziri – X. Xasməmmədov (müsavat).
6.
Ticarət və sənayə naziri – M. Y. Cəfərov (bitərəf, sonra - müsavat).
7.
Əkinçilik və əmək naziri – Ə. ġeyxülislamov (hümmət).
8.
Yollar, poçt və teleqraf naziri – X. Məlikaslanov (bitərəf).
9.
Dövlət müfəttişi – C. Hacinski (sosialist).
II kabinə: 17. 06. 1918 – 07. 12. 1918.
1.
Nazirlər Şurasının sədri və ədliyyə naziri - F. Xoyski (bitərəf).
2.
Xarici işlər naziri – M. H. Hacinski (müsavat).
3.
Xalq maarifi və dini etiqad naziri - N. Yusifbəyli (müsavat).
4.
Daxili işlər naziri – B. CavanĢir (bitərəf).
5.
Əkinçilik naziri - X. Sultanov (müsavat).
6.
Səhiyyə və sosial təminat naziri – X. Rəfibəyli (bitərəf).
7.
Yollar naziri – X. Məlikaslanov (bitərəf).
8.
Ticarət və sənayə naziri – A. AĢurov (bitərəf).
9.
Maliyyə naziri – Ə. Əmircanov (bitərəf).
10.
Portfelsiz nazir – Ə. M. TopçubaĢov (bitərəf).
11.
Portfelsiz nazir - M. Rəfiyev (müsavat).
12.
Portfelsiz nazir – X. Xasməmmədov (müsavat).
www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali
məktəblərə hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları
87
6.10. 1918 tarixli kabinədaxili dəyiĢikliklərdən sonra.
1. Nazirlər Şurasının sədri - F. Xoyski (bitərəf).
2. Ticarət, sənayə və daxili işlər naziri – B. CavanĢir (bitərəf).
3. Xarici işlər naziri – Ə. M. TopçubaĢov (bitərəf).
4. Maliyyə naziri – M. H. Hacinski (müsavat).
5. Xalq maarifi naziri - N. Yusifbəyli (müsavat).
6. Yollar naziri – X. Xasməmmədov (müsavat).
7. Əkinçilik naziri - X. Sultanov (müsavat).
8. Xalq səhiyyəsi naziri - X. Rəfibəyli (bitərəf).
9. Poçt və teleqraf naziri – A. AĢurov (bitərəf).
10. Sosial təminat və dini etiqad naziri - M. Rəfiyev (müsavat).
11. Hərbi işlər üzrə müvəkkil – Ġ. Ziyatxan (bitərəf).
12. Dövlət müfəttişi – Ə. Əmircanov (bitərəf).
III kabinə: 26. 12. 1918 – 14. 03. 1919.
1.
Nazirlər Şurasının sədri və xarici işlər naziri - F. Xoyski (bitərəf).
2.
Daxili işlər naziri - X. Xasməmmədov (müsavat).
3.
Maliyyə naziri – Ġ. Protasov (Slavyan – Rus cəmiyyəti).
4.
Yollar naziri – X. Məlikaslanov (bitərəf).
5.
Ədliyyə naziri – T. Makinski (?).
6.
Maarif və dini etiqad naziri - N. Yusifbəyli (müsavat).
7.
Poçt və teleqraf və əmək naziri – A. Səfikürdinski (sosialist).
8.
Hərbi nazir – S, Mehmandarov (bitərəf).
9.
Sosial təminat naziri – M. Əsədullayev (bitərəf).
10.
Xalq səhiyyəsi naziri – Y. Gindes (Slavyan – Rus cəmiyyəti).
11.
Ticarət və sənaye naziri – M. Əsədullayev.
12.
Dövlət müfəttişi - M. H. Hacinski (16. 01. 1919 tarixindən – Ə.
Həsənov).
13.
Ərzaq naziri – K. Lizqar (Slavyan – Rus cəmiyyəti).
14.
Əkinçilik naziri – X. Sultanov (müsavat).
www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali
məktəblərə hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları
88
IV kabinə: 14. 03. 1919 – 22. 12. 1919.
1.
Nazirlər Şurasının sədri və daxili işlər naziri - N. Yusifbəyli
(müsavat).
2.
Maliyyə naziri – Ə. Həsənov (bitərəf).
3.
Ticarət və sənaye naziri – A. Əminov (bitərəf).
4.
Xarici işlər naziri- M. Y. Cəfərov (müsavat).
5.
Yollar naziri – X. Məlikaslanov (bitərəf).
6.
Poçt və teleqraf naziri – C. Hacinski (sosialist).
7.
Hərbi nazir – S. Mehmandarov (bitərəf).
8.
Sosial təminat naziri – V. Klenevski (Slavyan – Rus cəmiyyəti).
9.
Səhiyyə naziri – A. Dastakov (?).
10.
Maarif və dini etiqad naziri – R. Kaplanov (əhrar).
11.
Əkinçilik naziri – A. QardaĢov (əhrar).
12.
Portfelsiz nazir - X. Amaspur (daĢnaksutun)
13.
Dövlət müfəttişi – N. Nərimanbəyli (müsavat).
14.
Ədliyyə və əmək naziri – A. Səfikürdski (sosialist).
15.
Sonralar daxili işlər naziri – X. Xasməmmədov (müsavat).
V kabinə: 24. 12. 1919 – 01. 04. 1920.
1. Nazirlər Şurasının sədri - - N. Yusifbəyli (müsavat).
2. Xarici işlər naziri- F. Xoyski (bitərəf).
3. Hərbi nazir – S. Mehmandarov (bitərəf).
4. Daxili işlər naziri – M. H. Hacinski (18. 02. 1920 – ci ildən sonra M.
Vəkilov (birincisi əvvəl müavat, sonra kommunist, ikincisi - müsavat).
5. Ədliyyə naziri – X. Xasməmmədov (müsavat).
6. Maliyyə naziri – R. Kaplanov (əhrar).
7. Maarif və dini etaqd naziri – H. ġahtaxtinski (05. 03. 1920 –dən sonra
H. ġahsuvarov, hər ikisi - Ġtihad).
8. Əmək və əkinçilik naziri – Ə. C. Pepinov (sosialist).
www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali
məktəblərə hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları
89
9. Yollar naziri, eyni zamanda ticarət, sənaye və ərzaq üzrə müvəqqəti
nazir – X. Məlikaslanov (18. 02. 1920 –dən sonra ticarət, sənaye və
ərzaq naziri – M.H.Hacinski).
10. Poçt və teleqraf naziri – C. Hacinski (sosialist).
11. İctimai təminat və səhiyyə naziri – M. Rəfiyev (müsavat).
12. Dövlət müfəttişi – H. Məmmədbəyov (ittihad).
www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə
hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları
90
KĠTABIN ĠÇĠNDƏKĠLƏR
Tərtibçilərdən.
Azərbaycan höküməti.
Azərbaycan parlamenti.
Ceyhun Hacıbəylinin arxivindən.
Məmməd Əmin Rəsulzadə.
Fətəlixan Xoyski.
Nəsibbəy Yusifbəyli.
Məmməd Yusif Cəfərov.
Əliağa Şıxlinski.
Səmədbəy Mehmandarov.
Ceyhun Hacıbəyli.
Əlimərdan bəy Topçubaşov.
Mustafabəy Vəkilov.
Həsənbəy Ağayev.
Mirzə Əsədullayev.
Xudadatbəy Rəfibəyov.
Məmməd Həsən Hacinski.
Nərimanbəy Nərimanbəyli.
Behbudağa Cavanşir.
Əliağa Həsənov.
Camobəy Hacinski.
Xudadatbəy Məlik – Aslanov.
Aslanbəy Səfikürdski.
Nurməmmədbəy Şahsuvarov.
Əbdüləli bəy Əmircanov.
Əkbərağa Şeyxülislamov.
Əhmədbəy Pepinov.
Həmidbəy Şahtaxtinski.
Azərbaycan istiqlalının mübəyyin əqdnamə.
Azərbaycan vətəndaşlarına hökümətin müraciəti.
Azərbaycan hökümətinin tərkibi.
www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali
məktəblərə hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları
91
Nəşriyyatın direktoru Ə. T. Əliyev.
Mətbəənin direktoru F. V. Fətəliyev
.
Rəssamı F. Əfəndiyev.
Bədii direktoru N. Rəhimov.
Texniki redaktoru N. Şərifova.
Korrektoru A. Əhədova.
Yığılmağa verilmiş 16. 04. 90. Çapa imzalanmış
22. 05. 90. FQ 10747. Kağız formatı 60x84
1
/
16.
Mətbəə
kağızı № 1. Ədəbi qarnitur. Yüksək çap üsulu. Şərti ç/ v
5, 58. Rəngli şərti ç / v 592. Uçot nəşr v. 4, 76.
Tirajı 20000. Sifariş № 550. Qiyməti 3 man.
Azərbaycan SSR Dövlət Mətbuat Komitəsi.
―Gənclik‖ nəşriyyatı Bakı, Hüsü Hacıyev küçəsi, 4.
―Çapçı‖ koperativi.
3 № -li Bakı kitab mətbəəsi. Bakı, Ə. Tağızadə küçəsi, 4.
www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə
hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları
92
С о с т а в и т е л и В. АЛЛАХВЕРДИЕВ
Ш. МЕХТИЕВ
АЗЕРБАЙДЖАНСКАЯ ДЕМОКРАТИЧЕСКАЯ РЕСПУБЛИКА
АЗЕРБАЙДЖАНСКОЕ ПРАВИТЕЛЬСТВО
1918—1920
ГГ
.
(на азербайджанском языке)
Баку • Г я и д ж л и к • 1990
www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə
hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları
Dostları ilə paylaş: |