AZƏrbaycan demokratġk respublġkasi
Yüklə 0,85 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ƏKBƏRAĞA ġEYXÜLĠSLAMOV
- ƏHMƏDBƏY PEPĠNOV
- HƏMĠDBƏY ġAHTAXTĠNSKĠ
- AZƏRBAYCAN ĠSTĠQLALININ MÜBƏYYĠN ƏQDNAMƏ
|
ƏBDÜLƏLĠ BƏY ƏMĠRCANOV Odlar yurdu, № 24, dekabr 1989.
Dövrünün tanınmış siyasi və ictimai xadimi olan Əbdüləli bəy Əmircanov Şirəli bəy oğlu 1870-ci ildə Şəkidə anadan olmuşdur. O, 1876 - 1883-cü illərdə Şəki şəhər məktəbində oxumuş, sonra Tiflisdə Aleksandrovski Müəllimlər İnstitutuna daxil olmuşdur. Əbdüləli bəy sonralar Azərbaycanın məşhur maarif xadimləri kimi tanınmış S.M.Qənizadə (1866-1924), H.Mahmudbəyov (1864- 1928) və S.Əbrührəhmanbəyovla (1860 - 1922) birlikdə oxumuş və yaxındam dostluq etmişdir.
1888-ci ildə təhsilini başa vuran Əbdüləli bəy Əmircanov Şəki şəhər məktəbinə müəllim təyin olunmuşdur. Məktəbdə azərbaycanca dərs keçilməsi, rus dilinin öyrədilməsi, tarix, coğrafiya, təbiətşünaslıq və riyaziyyatın tədrisi sahəsində onun xidmətləri böyükdür.
Ə. Əmircanov XIX əsrin sonlarında Lənkərana köçmüş, müəllim işləmiş, görkəmli maarifçi Teymur bəy Bayraməlibəyovla (1862 - 1937) birlikdə bir çox mədəni – maarif tədbirlərini həyata keçirmişdir. O, həmin şəhərdə də ailə qurmuşdur.
XX əsrin əvvəllərində Bakıya köçən Əmircanov şəhərin rus – azərbaycan məktəblərində dərs deməklə yanaşı, dövlət idarələrində və müxtəlif şirkətlərdə mühasib vəzifələrində də işləmişdir. O, Bakıda bir sıra mədəni – maarif cəmiyyətlərinin I (1906-cı il) və II (1907-ci il) qurultaylarında yaxından iştirak etmişdir.
1917-ci ildə Rusiyada fevral – burjua inqilabı baş verdi. Ə. Əmircanov siyasi hadisələrə qoşuldu. 1918-ci il martın 18-dən 22-dək Bakıda cəbhədən qayıdan nizami erməni əsgəri birlikləri 30 minə yaxın azərbaycanlını qırdı. Onlar S. Şaumyanın göstərişi ilə Bakı Sovetinin qoşunu tərkibinə daxil edilmişdilər. Şəhərdə bu qırğının qarşısını almağa çalışanlardan biri də Ə.Əmircanov idi. O, www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları
75
martın 27-də yaranmış Milli müsəlman Şurası Müvəqqəti İcraiyyə Komitəsinin üzvü idi.
1918-ci il mayın 28-də Azərbaycan Demokratik Respublikası elan olundu. Bitərəf Ə.Əmircanov Azərbaycan Respublikası nazirlər şurasının sədri Fətəlixan Xoyskinin (1875 - 1920) təşkil etdiyi II hökümət kabinəsində (17. VII. 1918) maliyyə naziri təyin olundu. Onun rəhbərliyi altında Azərbaycan hökümət bankı fəaliyyətə başlamışdır.
Bakı 15. IX. 1918-ci ildə oyuncaq Sentrokaspi diktaturası qüvvələrindən təmizləndikdən sonra, Azərbaycan respublikası höküməti Gəncədən Bakıya köçmüş və Ə. Əmircanov öz vəzifəsini burada icra etmişdir. Həmin il oktyabrın 6- da hökümət kabinəsində bəzi dəyişikliklərlə əlaqədar Ə. Əmircanov öz vəzifəsindən azad olunmuş, həmin gündən dövlət nəzarətçisi vəzifəsini tutmuşdur.
Ə. Əmircanov 1918-ci il dekabrın 7-də Bakıda təntənəli sürətdə açılmış Azərbaycan parlamentinə üzv seçilmişdir. O, parlamentdə bitərəflər qrupuna daxil idi.
1918-ci ilin dekabrında F.Xoyskinin kabinəsi istefaya çıxdığı üçün Ə. Əmircanov tutduğu vəzifəni tərk etmişdir.
1919-cu ilin ortalarında xarici ölkələrlə ticarət əlaqələri yaratmaq üçün Ə. Əmircanovun yaxından iştirakı ilə Bakıda ―Dəyanət‖ şirkəti yaradılmışdır. Həmin dövrdə Bakıda həyata keçirilən bir sıra mədəni – maarif tədbirlərinin təşkilatçılarından biri də Ə. Əmircanov idi.
1920-ci il aprelin 27-də baş verən hadisələrdən sonra Ə. Əmircanov Azərbaycanı tərk edərək İstanbula köçmüş və 1948-ci ildə orada vəfat etmişdir. Mövsüm Əliyev.
www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları 76
Odlar yurdu, № 22, noyabr, 1988.
Dövrünün tanınmış siyasi və ictimai xadimi Əkbərağa İbrahim oğlu Şeyxülislamov 1891-ci ildə İrəvan şəhərində anadan olmuşdur. Orta təhsilini İrəvan gimnaziyasında başa vurduqdan sonra 1912-ci ildə Peterburq Yol Mühəndisliyi İnstitutuna daxil olmuşdur.
1917-ci ildə Rusiyada fevral – burjua inqilabı baş verdi. Gənc Əkbərağa yaranmış siyasi vəziyyətlə əlaqədar olaraq institutda bütün dərs kursunu başa vurduğuna baxmayaraq, ali məktəbi bitirmək haqqında diplomu almadan vətənə qayıtmalı oldu.
1918-ci ilin fevralında Ə. Şeyxülislamov Zaqafqaziya seyminin üzvü seçilmişdir. O, həmin il fevralın 28-də seym tərəfindən təsdiq olunmuş müsəlman fraksiyasının tərkibindəki ―Hümmət‖ (menşevik) partiyasına daxil idi. Ə. Şeyxülislamov Zaqafqaziya seymi tərəfindən Türkiyə höküməti ilə sülh danışıqları aparmaq üçün 1918-ci il martın 1-də yaradılmış nümayəndə heyətinin tərkibinə daxil idi. O, həmçinin Zaqafqaziya hökümətində daxili işlər nazirinin müavini vəzifəsini icra etmişdir.
1918-ci il mayın 28-də Azərbaycan Demokratik Respublikası elan olundu. Əkbərağa Şeyxüslislamov bitərəf F.Xoyskinin təşkil etdiyi birinci kabinədə torpaq və əmək naziri vəzifəsini tutmuşdur. Həmin il iyunun 17-də kabinə bütövlüklə istefaya çıxdığı üçün tutduğu vəzifəni tərk etmişdir. Ə. Şeyxülislamov 1918-ci il dekabrın 7-də Bakıda təntənəli surətdə açılmış Azərbaycan parlamentinə üzv seçilmişdir. O. parlamentdə sosialist fraksiyasının tərkibinə daxil idi. Ə. Şeyxülislamov parlamentin açılışında daxil olduğu fraksiyanın adından hərarətli nitq söyləmişdir.
Ə. Şüyxülislamov 1918-ci il dekabrın 12-də Bakıda keçirilmiş siyasi partiyaların Demokratik müşavirəsində ―Hümmət‖ (menşevik) partiyası adından www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları
77
çıxış edərək sosialistlərin hökümət tərkibinə daxil olmasını tələb etmişdir. O, görkəmli siyasi və ictimai xadim Əlimərdanbəy Topçubaşovun (1862 - 1934) rəhbərliyi altında Azərbaycan respublikası nümayəndəliyinin tərkibində 1919-cu ildə açılacaq Versal sülh konfransında iştirak etmək üçün Parisə yola düşmüşdür. Nümayəndəlik İstanbul, Neapol və Roma şəhərlərindən keçərək, 1919-cu ilin martında çətinliklə Parisə gəlmişdir. Azərbaycan nümayəndəliyinin konfrans ərəfəsində burada çap etdirdiyi kitablar böyük əhəmiyyət kəsb edirdi. Fransızca buraxılmış ―Qafqaz Azərbaycanı respublikası‖ kitabı Qərbi Avropa dillərində xalqımız və torpağımız haqqında ilk məlumat idi. Bundan başqa ―Qafqaz Azərbaycanı respublikasının Paris sülh konfransına memorandumu‖ (ingiliscə və fransızca), nümayəndəliyin məsləhətçisi Ceyhun Hacıbəylinin (1891 - 1962) ―İlk müsəlman respublikası Azərbaycan‖ (fransızca) kitabları da nəşr olunmuşdur. Həmin kitablarda və digər yazılarda milli dövlət ―Azərbaycan Demokratik Respublikası‖ adı altında sabitləşmişdir.
Əkbərağa Şeyxülislamov 20-ci illərdə Parisdə Azərbaycandan II İnternasionalın üzvü olmuşdur. Onun ikinci dünya müharibəsinə qədər Parisdə rusca nəşr olunan ―Azərbaycan‖ (№ 2) jurnalında çıxmış ―Azərbaycan necə quruldu‖ adlı məqaləsi xalqımızın tarixini öyrənmək üçün çox qiymətlidir. Bu yazıda 1918-ci ilin 26- 28 may günlərində baş vermiş tarixi hadisələrin gedişi müfəssəl işıqlandırılmışdır. Buna görə də həmin məqalə Ankarada nəşr olunan ―Mücahid‖ (№ 49 – 50, 1962) jurnalında yenidən çap edilmişdir.
yaxınlığındakı müsəlman qəbiristanlığında dəfn olunmuşdur.
Öz dövrünün görkəmli siyasi və ivtimai xadimi Mustafa bəy Vəkilov (1896 - 1965) Ceyhun bəy Hacıbəylinin dəfnində iştirak edərkən Ə. Şeyxülislamovun qəbrini də ziyarət etmişdir. O, Ceyhunbəyin vəfatının ildönümü münasibətilə ―Mücahid‖ (№ 53 – 54, 1963) jurnalında çap etdirdiyi ―Parisdə bir məzar daha‖ adlı məqaləsində yazmışdır: ―Bir az o tərəfdə Əkbərağa Şeyxülislamov yatır. Yurdunun qurtuluşu uğrunda gənc yaşlarından bəri bir çox məşəqqətlərə köks gərmiş cəfakeş, idealist Əkbərağa‖
Bu yaxınlarda Ə. Şeyxülislamovun foto – şəklini axtarıb tapan və onun ölüm ilini dəqiqləşdirib bu sətirlərin müəllifinə yazan YUNESKO –nun əməkdaşı, həmyerlimiz Ramiz Abutalıbova dərin minnətdarlığımızı bildiririk. Mövsüm Əliyev. www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları
78
Odlar yurdu, № 15, (446) avqust 1989.
Əhmədbəy Ömər oğlu Pepinov 1893-cü ildə Gürcüstanın Axalkalaki mahalının Bolazur kəndində anadan olmuşdur. O, ―Molla Nəsrəddin‖ jurnalının banilərindən biri görkəmli Azərbaycan jurnalisti və ictimai xadimi Ömər Faiq Nemanzadənin (1872 - 1938) bacısı oğludur. Ərəb – fars dilində yazıb oxumağı da Əhmədbəy dayısından öyrənmişdir. Tiflis gimnaziyasında təhsil aldığı illərdə Cəlil Məmmədquluzadənin (1866 - 1932) ailəsi ilə yaxınlıq etmişdir. 1913-cü ildə Ə.Pepinov Moskva Universitetinin hüquq fakültəsinə daxil olmuş və eyni vaxtda iqtisadiyyat fakültəsində də oxumuşdur. O, Moskvadan ―Aşıq söz‖ qəzetinə məqalələr yazaraq“Axalkaləkili Əhməd Cövdət”imzası ilə çap etdirmiş, azərbaycanlı tələbələrin təşkil etdiyi ―Azərbaycan həmyerlilər təşkilatının‖ əsas rəhbərlərindən biri olmuşdur. Ə.Pepinovun yaxından iştarakı ilə tələbələr Moskvada ―Azərbaycan etnoqrafik konsert gecələri‖ və bir çox mədəni tədbirlər həyata keçirmişlər.
Ə. Pepinov ali təhsilini başa çatdırıb 1918-ci ilin əvvəllində Bakıya qayıtdı və Zaqafqaziyada baş verən siyasi hadisələrdə yaxından iştirak etməyə başladı. Həmin il fevralın 28-də Zaqafqaziya Seymi tərəfindən təsdiq olunmuş müsəlman fraksiyasında o, ―Müsəlman sosialist blokuna‖ daxil idi.
1918-ci il mayın 28-də Azərbaycan Demokratik Respublikası elan olundu. Həmin ilin yayında Azərbaycan Milli Şurasının sədri M. Ə. Rəsulzadənin (1884 - 1955) rəhbərliyi altında Türkiyə höküməti ilə dostluq münasibətləri yaratmaq üçün İstanbula yola düşən nümayəndə heyətinin tərkibinə Ə. Pepinov da daxil idi. O, 19178-ci il dekabrın 7-də Bakıda təntənəli surətdə açılmış Azərbaycan parlamentinə üzv seçilmişdir. Bir az sonra isə Ə. Pepinov parlamentin katibi vəzifəsini icra etmişdir. Həmin dövrdə o, Azərbaycan parlamentinin sədri vəzifəsini icra edən Həsənbəy Ağayevin (1875 - 1920) qızı, sonralar isə ilk azərbaycanlı qadın musiqişünası olan X.Ağayeva ilə evlənmişdir.
www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları 79
etdiyi ikinci kabinədə ( 22. 12. 1919) əmək və torpaq naziri təyin olunmuşdur. Azərbaycanda ilk ali məktəb olan Bakı Dövlət Universitetinin təşkil edilməsində (1919) Ə.Pepinovun müəyyən xidmətləri vardır. Parlamentdən Universitetin təşkili məsələsinin müzakirəsinin sürətləndirilməsində və bu məqsədlə pul vəsaiti ayrılmasında Ə.Pepinovun böyük əməyi vardır.
1918- 1920-ci illərdə Bakıda təntənəli ―Azərbaycan gecələri‖ konsertinin və bir çox müsamirələrin təşkili də onun adı ilə bağlıdır.
1920-ci il martın 30-da N. Yusifbəylinin hökümət kabinəsinin istefaya çıxması ilə əlaqədar Ə.Pepinov tutduğu vəzifəni tərk etmişdir. O, həmin il aprelin əvvəllərində Azərbaycan parlamentinin üzvü Rəhimbəy Vəkilovla birlikdə Sovet Rusiyası höküməti ilə danışıqlar aparmaq üçün Qroznı şəhərinə getmişdir. Azərbaycan parlamentinin təşəbbüsü ilə görülmüş bu tədbirdən məqsəd Samur körpüsünün şimal tərəfində dayanmış 11 Qızıl Ordunun Bakı üzərinə gözlənilən yürüşünü ləngitmək və nizami Azərbaycan ordusu hisssələrini Dağlıq Qarabağdan təcili Bakıya qaytarmaq idi. Məlum olduğu kimi, beynəlxalq imperalizmin göstərişi ilə həmin ilin martında Daqlıq Qarabağda Azərbaycan əleyhinə böyük üsyan qaldırılmışdı. Bu avantürüst plandan məqsəd nizami Azərbaycan ordusu hissələrini Bakıdan çıxartmaq idi. Həmin ilin martında qanlı Əsgəran döyüşündən sonra daşnak qoşunlarının tamamilə darmadağın edildiyinə baxmayaraq, Azərbaycan ordusu hissələrini Bakıya qayıtmağa macal tapmamışdı. Bu vaxt Bakıda cəmisi iki minə yaxın əsgər qalmışdı. Onlar da dövlət idarələrini qoruyurdular. ADR –in paytaxtı Bakı tam müdafiəsiz idi...
Əhmədbəy Pepinov Azərbaycanda mədəni – maarif və nəşriyyat işlərinə rəhbərlik etmişdir. 20-ci illərdə onun ―Maarif və mədəniyyət‖, ―Bakinski raboçi‖ və .s mətbuat orqanlarında xeyli məqaləsi dərc olunmuşdur. Həmin illərdə təqiblərə məruz qalan Əhmədbəy Pepinov 1930-cu ildə Ulyanovsk şəhərinə köçmüş və orada yaşamışdır. 1934-cü ildən o, Alma – Atada Qazaxıstan SSR maarif nazirinin müavini vəzifəsində işləmişdir. Öz dövrünün tanınmış şəxsiyyətlərindən biri olan Ə.Pepinov 1938-ci ildə Stalin represiyası nəticəsində həlak olmuşdur.
Mövsüm Əliyev
www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları
80
Odlar yurdu, № 16, (447) avqust 1989.
Həmidbəy Ağa Xəlil oğlu Şahtaxtinski 1880-ci il mart ayının 12-də Azərbaycanın Naxçıvan qəzasının Şahtaxtı kəndində anadan olmuşdur. Orta təhsilini Naxçıvan gimnaziyasında başa vurduqdan sonra o, İrəvan müəllimlər seminariyasında oxumuş, orada ―Müsəlman xeyriyyə cəmiyyəti‖ nin üzvü seçilmişdir. Sonra H. Şahtaxtinski Odessa Universitetinin hüquq fakültəsinə daxil olmuşdur. Odessa həyatı onun bir siyasi və ictimai xadim kimi formalaşmasında dərin iz buraxmışdır. Həmidbəy Şahtaxtinski Universitetdə yaradılmış ―Azərbaycan həmyerlilər təşkilatı‖nın başçılarından və fəal üzvlərindən biri idi.
H. Şahtaxtinski 1912-ci ildə ali təhsilini başa vurub Gəncəyə gəlir, şəhərin ictimai – siyasi həyatında yaxından iştirak edir. O Yelizavetpol (Gəncə) dairə məhkəməsində andçı – müvəkkilin köməkçisi vəzifəsində iki ilə yaxın işlədikdən sonra Bakıya köçərək burada dairə məhkəməsində eyni vəzifədə işə başlayır.
1917-ci ildə Rusiyada fevral – burjua inqilabı baş verdi. Həmin ilin mart ayından bütün partiyalar açıq fəaliyyətə keçdilər. Yeni partiyalar da təşkil olunmağa başladı. Rusiyanın müstəmləkə xalqları öz müstəqil dövlətlərini yatarmaq və azad yaşamaq uğrunda mübarizəyə başladılar. Məhz belə bir dövrdə H. Şahtaxtinski siyasi fəaliyyətə başlamışdı. Bildiyimiz kimi, keçmiş Rusiya imperiyasına daxil olan və çarizmin milli – müstəmləkə zülmünə məruz qalan xalqların böyük əksəriyyəti dil, adət, ənənə cəhətcə bir – birinə yaxın olan müsəlmanlardan ibarət idi. Buna görə də bu xalqlar imperializmə və müstəmləkə zülmünə qarşı mübarizədə islam dini bayrağı altında birləşirdilər. Fevral – burjua inqilabından sonra təsis edilən ―Rusiyada müsəlmanlıq partiyası‖ 1917-ci il noyabrın axırlarından etibarən özünü ―İttihad‖ partiyaası adlandırdı, siyasət meydanına bu adla qədəm basdı. Partiyanın proqram və əməli fəaliyyətinə sırf islam ideologiyası və siyasəti hakim kəsilmişdi. Qarabəy Qarabəyovun (1874 - 1953) sədr olduğu bu partiya M. Ə. Rəsulzadənin rəhbərlik etdiyi ―Türk ədəmi – mərkəziyyət partiyası‖ ―Müsavata‖ qarşı zidd cəbhə tuturdu. ―Müsavat‖ partiyası www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları 81
Rusiyanı Federativ şəkildə qurmaqla onun tərkibində Azərbaycana muxtariyyət tələb edirdisə, ―İttihad‖ partiyası hər şeyi islam ideologiyasında görürdü və xalqın milli dirçəlişinə zidd çıxırdı.
H. Şahtaxtinski Azərbaycan milli şurasının üzvü idi.
1918-ci il mayın 28-də Azərbaycan Demokratik Respublikası elan olundu. H. Şahtaxtinski bitərəf F. Xoyskinin təşkil etdiyi ikinci (17. 6. 1918) və üçüncü (26. 12. 1918) hökümət kabinələrində maarif nazirinin müavini vəzifəsini icra etmişdir. O, 1918-ci il dekabrın 7- də təntənəli sürətdə açılmış Azərbaycan parlamentinə üzv seçilmiş, nazirlər şurasının sədri Nəsibbəy Yusifbəylinin təşkil etdiyi birinci hökümət kabinəsində də (14. 4. 1919) həmin vəzifədə işləmişdir. H. Şahtaxtinski o dövrdə Azərbaycan Respublikasının şəhər və kəndlərində ana dilində məktəb və seminariyaların açılmasına və digər mütərəqqi tədbirlərin həyata keçirilməsinə böyük əmək sərf etmişdir. Azərbaycanın ilk ali məktəbi olan Bakı Dövlət Universitetinin təşkilində onun xidmətini qeyd etmək lazımdır.
H. Şahtaxtinski nazirlər şurasının sədri N. Yusifbəylinin 1919-cu il dekabrın 22-də təşkil etdiyi ikinci hökümət kabinəsində maarif və dini etiqad naziri təyin olunmuşdur. Bir müddət sonra, 1920-ci il martın 5-də istefaya çıxmışdır.
Həmidbəy Şahtaxtinski o dövrdə Bakıda mövcud olmuş bir çox mədəni və maarif cəmiyyətlərinin rəhbərliyinə daxil idi.
1920-ci il aprelin 27-də baş verən hadisələrdən sonra H. Şahtaxtinski Bakı Dövlət Universitetində dərs deyən ilk azərbaycanlı kadrlardan və ana dilində ilk mühazirə oxuyan müəllimlərdən biri idi. 1930-cu ildə ona professor adı verilmişdir. H. Şahtaxtinski universitetdə dərs deməklə yanaşı 1926-cı ildə burada tibb fakültəsini də bitirmişdir.
H. Şahtaxtinski Stalin repressiyası nəticəsində 1941-ci ildə həbs edilmiş və 1943-cü il fevralın 3-də Arxangelsk vilayətində həlak olmuşdur.
www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları
82
ƏQDNAMƏ
Böyük Rusiya inqilabının cərəyanı ilə dövlət vücudunun ayrı – ayrı hissələrə ayrılması ilə, Zaqafqaziyanın rus orduları tərəfindən tərkinə mövcüb bir vəziyyəti – siyasiyyə hasil oldu. Kəndi qüvveyi – məxsusilərinə tərk olunan Zaqafqaziya millətləri müqəddəratlarının idarəsini bizzat kəndi əllərinə alaraq Zaqafqaziya Qoşma Xalq Cümhuriyyətini təsis etdilər. Və qayeyi siyasiyyənin inkişaf etməsi üzərinə gürcü milləti Zaqafqaziya Qoşma Cümhuriyyəti cüzindən çıxıb da müstəqil Gürcü Xalq Cümhuriyyəti təsisini səlah gördü.
təsviyyəsi üzündən hasil olan vəziyyəti hazirə siyasiyyə və məmləkət daxilində bulunan Azərbaycan dəxi bulunduğu xarici və daxili müşkülatdan çıxmaq üçün xüsusi bir dövlət təşkilatı qurmaq lüzumunu təqyin edir.
Buna binaən areyi – ümumiyyə ilə intixab olunan Azərbaycan Şurayi – Milliyyeyi – İslamiyyəsi bütün cəmaətə elan edir ki: 1.
Bu gündən etibarən Azərbaycan xalqı hakimiyyət həqqinə malik olduğu kimi, Cənubi – Şərqi Zaqafqaziyadan ibarət Azərbaycan dəxi kamil müstəqil bir dövlətdir.
2. Müstəqil Azərbaycan dövlətinin şəkli idarəsi Xalq Cümhuriyyəti olaraq təqrir edilir.
3. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti bütün millətlər və bilaxəssə həmcuvar olduğu millət və dövlətlərlə münasibət hissinin təsisinə əzm edər.
www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları 83
4. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti millət, məzhəb, sinif, silk və cins fərqi gözləmədən qələmrounda yaşayan bütün vətəndaşlarına hüquqi siyasiyyə və vətəniyyə təmin eylər.
5.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ərazisi daxilində yaşayan bilcümlə millətlərə sərbəstnamə inkişafları üçün geniş meydan buraxır.
6.
Məclisi – müəssisan toplanıncaya qədər Azərbaycan idarəsinin başında areyi – ümumiyyə ilə intixab olunmuş Şurayi – Milliyyəyə qarşı məsul höküməti - müvəqqətə durur.
Bu əqdnamə 1918 sənəsi mayis ayının 18-də Tiflisdə elan olunmuşdur.
―Azərbaycan‖ qəzeti, 4oktyabr, 1989-cu il.
www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları |